Lập trình viên làm việc 2 giờ/ tuần những vẫn lĩnh lương 40 giờ/ tuần có phi đạo đức không?

Một lập trình viên đã tìm ra cách tự động hóa công việc của mình và chỉ cần làm việc 2 giờ/ tuần. Nhưng anh đang cảm thấy hoang mang về tính đạo đức đúng/ sai của hành động này.

Nguồn ảnh: Flickr/Marco Arment

Trong tuần vừa qua, các lập trình viên ở Mỹ đã và đang xôn xao bàn tán về tính đạo đức của việc bí mật tự động hóa công việc của mình, sau khi một lập trình viên trong số họ đăng một câu hỏi trên Stack Overflow – một website dành riêng cho các lập trình viên.

Theo Business Insider, lập trình viên giấu tên này nói rằng anh bắt đầu cảm thấy tội lỗi khi đã tự động hóa công việc của mình và chỉ phải làm việc chưa đầy 2 tiếng đồng hồ trong một tuần bằng cách viết một đoạn chương trình. Tất cả công việc được giao, anh đều hoàn thành đúng hạn. Nhưng anh làm việc ở nhà và không nói với quản lý của mình về đoạn chương trình anh viết. Anh dùng thời gian rảnh của mình để chăm sóc cho con trai của mình, và lo sợ rằng nếu anh tiết lộ đoạn chương trình anh viết, anh sẽ mất việc. Lý do mất việc không phải là vì anh đã giấu giếm quản lý, mà vì có thể họ sẽ lấy đoạn chương trình này và không cần anh nữa.

Anh viết: "Có đúng hay không khi tôi không nói với sếp về việc tôi đã tự động hóa công việc của mình? Có lẽ bạn cũng đoán được, đó là một công việc vô cùng nhàm chán. Tuy nhiên, đó là công việc toàn thời gian với mức lương xứng đáng, vầ tôi có thể làm việc tại nhà để chăm sóc cho con trai mình. Tôi đã làm như vậy trong 18 tháng, và trong thời gian đó, tôi đã tìm ra cách để viết một chương trình giúp tôi làm mọi việc trong 6 tháng vừa rồi. Nhờ đó, những công việc mà một người hoàn thành trong một tháng, giờ chỉ cần 10 phút để hoàn thành chúng bằng chương trình này. Giờ vấn đề là tôi có nên nói với quản lý của mình không? Nếu tôi nói ra, có thể họ sẽ lấy mất chương trình của tôi và sa thải tôi".

Và có một điểm quan trọng khác: lập trình viên này cũng cho biết anh đã cố tình làm cho công việc của mình có một vài lỗi nhỏ, để cho nó giống như được thực hiện bởi một con người chứ không phải bằng phần mềm.

Câu hỏi trên cũng được đăng lên Hacker News – một website khác cho các lập trình viên thảo luận, và đã phát triển thành một vấn đề gây nhiều tranh cãi. Rất nhiều người đã đưa ra ý kiến của mình về vấn đề này. Họ chia làm hai phe: một phe ủng hộ, và một phe cho rằng việc làm của người lập trình viên nọ là không đúng đạo đức.

Phe phản đối: Việc làm của người lập trình viên trên là sai trái, không đúng với đạo đức

Hầu hết những người dùng trên trang Stack Overflow coi đây là hành vi không đúng mực. Một người dùng thậm chí còn kết tội lập trình viên trên đang "lừa gạt người quản lý của anh ta".

Nguồn ảnh: Elizabeth Welsh / Flickr, CC

Joe Strazzere – một người dùng Stack Overflow đã tổng hợp những lý lẽ của quan điểm trên như sau:

- Bạn chỉ bỏ ra 1-2 tiếng trong một tuần để làm việc ở nhà (thực chất là ở nhà với con) nhưng lại nhận lương cho 40 giờ làm việc

- Bạn đã viết chương trình này 6 tháng trước mà không hề nói với quản lý của bạn

- Hàng tuần bạn đều dối trá về những việc mình làm

- Bạn cố ý đưa các lỗi vào công việc của mình để tiếp tục dấn sâu hơn vào "công cuộc" lừa dối sếp của bạn

- Bạn đang khiến cho người khác mất thời gian để kiểm tra và hoàn chỉnh công việc mà bạn cố tình gài lỗi vào

- Bạn cũng đã thừa nhận rằng "tôi không cho rằng việc làm của tôi là đúng"

Một số người thì giữ ý kiến trung lập "Với tôi thì đó là việc làm không đúng. Nhưng có lẽ bạn có lý do đạo đức của riêng mình để cho rằng việc làm đó có thể chấp nhận được. Tôi đồ rằng bạn hiểu, mặc dù…"

Một lập trình viên khác trên Stack Overflow thừa nhận rằng anh ta cùng có một lần tự động hóa công việc của mình, nhưng điểm khác biệt là anh cho sếp biết điều đó. Anh viết: "Trong trường hợp của tôi, tôi đã có một công việc không tốn nhiều chất xám là nhập dữ liệu trong vòng 6 tháng. Thay vì nhập bằng tay, tôi đã tự động hóa các quá trình nhập liệu và nói với quản lý của tôi về vấn đề này. Hiện tôi đã được chuyển sang một bộ phận khác phù hợp với khả năng và năng lực của tôi hơn. Và chính việc tự động hóa này đã giúp tôi không bị sa thải như những nhân viên khác trong công ty".

Hầu hết những người ở bên phe "không đồng tình" đều tin rằng người lập trình viên có trách nhiệm phải nói với quản lý của anh ta về đoạn chương trình đã được viết, ngay cả khi anh không thể tiết lộ chính xác anh đã dùng đoạn chương trình đó trong bao lâu và làm việc ít đi như thế nào..

Phe đồng tình: Người lập trình viên không cần quá áy náy vì những gì mình đã làm

Những người dùng ở Hacker News lại có cách nhìn nhận khác hẳn.

Rất nhiều người trong số họ cho rằng miễn là công ty nhận về được kết quả mà họ đã chấp nhận trả tiền để có được, thì việc người làm việc mất bao nhiêu thời gian và công sức đều không quan trọng cho lắm. Tuy vậy, họ cũng đồng tình rằng việc anh chàng cố tình gài lỗi vào công việc thật sự là điều sai trái và không nên làm

Nguồn ảnh: Peter Macdiarmid/Getty Images

Một trong số họ đã viết: "Tôi không nghĩ rằng cần có sự tranh cãi về tính đạo đức ở đây. Đây là quan hệ trao đổi sòng phẳng. Nếu công ty có một cách khác làm việc nhanh hơn và rẻ hơn, thì công ty sẽ sa thải nhân viên của mình. Nhân viên đang tạo ra giá trị cho công ty. Công ty luôn nắm đằng chuôi những quyền lợi của nhân viên. Và các nhận viên hầu hết đều bị "bóc lột" triệt để trong thời gian làm việc".

Một người dùng khác viết về việc anh cũng ở trong tình huống tương tự trong khi đang tạo trang web và cũng chia sẻ về cách làm của mình: "Họ muốn trả lương cho tôi theo số giờ tôi làm việc. Nhưng tôi đòi hỏi trả theo số trang web tôi tạo ra. Dĩ nhiên, tôi đã tự động hóa công việc. Và thật đáng ngạc nhiên, họ tỏ ra khó chịu vì tôi đã nghĩ ra cách làm cho công việc của mình nhanh hơn, dù rằng họ vẫn nhận về được kết quả khá ổn với số tiền họ dự định bỏ ra. Và dĩ nhiên, điều này là do chúng tôi đã thỏa thuận ngay từ đầu là sẽ đánh giá công việc dựa trên kết quả chứ không phải dựa trên thời gian làm việc".

Một người khác cho rằng, trong lĩnh vực công nghệ thông tin, tự động hóa đẫ trở thành một quy tắc, là điều nên ứng dụng giúp cho công việc IT ngày càng hiệu quả và tiết kiệm thời gian hơn. "Tôi đã từng biết rất nhiều người quản lý hệ thống đã tự động hóa hầu hết công việc của mình và chủ yếu nhiệm vụ của họ chỉ là giám sát và bảo trì hệ thống. Điều này là rất tốt. Không có ai chỉ trích họ và buộc tội đạo đức họ vì điều này. Trên thực tế, việc tự động hóa sẽ giúp ích rất nhiều cho công việc" - anh chia sẻ.

Một người dùng khác cũng thể hiện sự đồng tình của mình: "Là một người quản lý hệ thống, 90% lượng việc của tôi đã được tự động hóa. Tôi luôn sẵn sàng làm việc 24/7 nếu có bất kỳ trục trắc nào xảy ra. Nhưng bù lại, tôi sẽ có thời giản rảnh để chạy bộ, xem phim, chơi games trong khi làm việc. Hầu hết những người quản lý hệ thống khác mà tôi biết cũng tương tự như tôi vậy".

Một người khác tiết lộ rằng anh đã từng tạo ra sự nghiệp của mình bằng cách tìm ra các phương thức tự động hóa công việc và công khai điều này. Anh chia sẻ: "5 năm trước, tôi đã nhận một công việc làm qua đêm ở một công ty lớn, và trong vòng 6 tháng tôi đã viết ra các chương trình giúp tôi làm hầu hết mọi việc, và tôi chỉ việc ngồi xem Netflix cả đêm. Tôi cũng không ngần ngại công khai rằng tôi đã tự động hóa công việc, và không cần làm gì cả. Sau đó, tôi đã được thăng chức vì điều này, và từ đó tới nay, tôi chỉ làm một công việc duy nhất và liên tục được thăng chức cũng như được nhận thưởng. Công việc hiện giờ của tôi là chỉ cho người khác cách thức tự động hóa công việc của họ".

Flickr / slworking2

Một lập trình viên đã tổng hợp quan điểm của những người dùng Hacker News như sau:

"Điều duy nhất anh ta làm không đúng là đã che giấu đi tài năng cũng như hiệu quả làm việc tiềm năng của mình. Những thứ đó sẽ giúp anh ta có một công việc tốt hơn".

Trên các diễn đàn, cũng có một vài lời đồn thổi về vấn đề tự động hóa công việc này. Trước đó chúng ta đã từng nghe về việc một lập trình viên sau khi rời khỏi công ty đã tự động hóa một số công việc như có một máy pha cà phê tự động làm cho anh một ly cà phê thơm ngất ngây.

Một điều thú vị: Lập trình thường được coi là công việc tốn nhiều thời gian và khá khắc nghiệt. Tuy nhiên, một số nhỏ những lập trình viên thông minh đã không đi theo lối mòn công việc như vậy. Họ có con đường của riêng mình: Lập trình cho việc lập trình công việc. Bởi vậy, công việc của họ vẫn chạy trơn tru dù họ không hề động tay vào.

Đây là câu chuyện ở Mỹ, nhưng cũng có thể khá phổ biến trong giới lập trình nói chung. Vậy quan điểm của bạn về câu chuyện của anh lập trình viên này như thế nào? Có đáng phê phán hay khuyến khích?

Anh Cao