Phiên điều trần của Mark Zuckerberg và dấu chấm hết của phương châm "Move fast and break things"

Mark Zuckerberg đã có một chiến lược rất tầm thường trong việc sửa chữa sai lầm của Facebook. Công ty ra mắt các sản phẩm, mọi người phàn nàn, và sau đó khi sự giận dữ của mọi người đã đủ lớn, Facebook mới quyết định xem nên thay đổi cái gì.

Chiến lược của Facebook sẽ được đặt lên bàn cân khi Zuckerberg bắt đầu hai ngày điều trần với Quốc hội. Các nhà lập pháp sẽ "xoay" giám đốc điều hành Facebook về đủ các vấn đề khác nhau, từ việc các nhà phát triển ứng dụng, chuyên gia tư vấn chính trị Cambridge Analytica, các nhà khai thác ứng dụng mạng xã hội Nga để truyền bá thông tin sai lạc và những tranh cãi trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 của Mỹ.

Ngoài chuyện chính trị, một vấn đề có tính lịch sử hơn sắp xảy ra, đó là: cách Facebook xây dựng các sản phẩm sẽ thay đổi mãi mãi.

Trong nhiều năm, Facebook phát hành các tính năng một cách nhanh chóng, sau đó theo dõi phản hồi của người dùng để quyết định có nên tiếp tục hay không. Những sáng tạo có thể không hoàn hảo, nhưng điều quan trọng là tốc độ - đó chính là "câu thần chú" của Facebook. Và nó thực sự hiệu quả. Facebook đã thu hút được hơn 2 tỷ người dùng, trở thành nền tảng khổng lồ cho quảng cáo. Nhưng cách tiếp cận này cũng có nghĩa là các nhà quản lý không biết điều gì đang xảy ra, vì vậy họ thường phản ứng chứ không chủ động tính trước mọi việc.

Mặc dù phương châm "tốc độ" đã được Facebook cho "nghỉ hưu" từ năm 2014, chiến lược này vẫn ăn sâu bên trong đội ngũ nhân viên của Facebook. Trong tương lai, Zuckerberg cần thiết lập giới hạn về việc các kỹ sư có thể làm gì với dữ liệu người dùng - trước khi tung ra sản phẩm và thậm chí nếu người dùng đồng ý chuyển giao thông tin của họ.

Trong những lời phát biểu của mình, Mark Zuckerberg cho biết Facebook đã không nghĩ thấu đáo về trách nhiệm của mình đối với người dùng, cho đến thời điểm này. Zuckerberg viết: "Chúng tôi có trách nhiệm không chỉ xây dựng các công cụ mà còn đảm bảo rằng các công cụ này được sử dụng tốt".

Facebook được xây dựng để giúp mọi người sử dụng nhiều hơn, chia sẻ thường xuyên hơn. Hoạt động càng nhiều, Facebook càng thu thập được nhiều dữ liệu, và các nhà quảng cáo có thể nhắm mục tiêu quảng cáo của họ chính xác hơn. Việc phát triển sản phẩm được định hình theo hoạt động của người sử dụng và các cuộc khảo sát nhiều hơn bởi chính Zuckerberg.

Theo ông Don Graham, một nhà đầu tư ban đầu và là cựu thành viên ban quản trị của Facebook, ưu tiên hàng đầu của Zuckerberg đối với Facebook luôn là sự tăng trưởng và trải nghiệm tốt nhất cho người sử dụng.

Mạng xã hội Facebook chuyển động nhanh đến mức Zuckerberg không phải lúc nào cũng có thời gian để suy nghĩ về hậu quả tiêu cực tiềm ẩn của việc nâng cấp và thay đổi sản phẩm. Trên thực tế, công ty đôi khi còn chờ đợi công chúng hoặc giới truyền thông tìm ra các vấn đề. Trong bài phát biểu tại phiên điều trần, Zuckerberg thừa nhận Facebook đã biết về vụ rò rỉ dữ liệu Cambridge Analytica từ các phương tiện truyền thông.

Ngay cả con số Facebook công bố tuần trước, nói rằng có thể có tới 87 triệu người sử dụng bị ảnh hưởng, cũng chỉ là ước tính. Khi xây dựng các công cụ dành cho nhà phát triển, các công cụ không bao gồm cách để theo dõi dữ liệu khi ứng dụng đó rời khỏi Facebook.

Zuckerberg là sự phản chiếu với đồng sáng lập Apple Steve Jobs, người thường nói rằng Apple luôn nói với mọi người họ muốn gì. Ngược lại, giám đốc Facebook thích các đội của mình mày mò về mạng xã hội, chọn ra những động thái khiến mọi người dành nhiều thời gian hơn trên Facebook. Các cảnh báo thường có xu hướng bắt nguồn từ phòng quan hệ công chúng hoặc các phòng ban chính sách.

Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg Businessweek năm ngoái, trước khi Facebook hiểu phạm vi can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử hoặc các vụ rò rỉ dữ liệu từ các nhà phát triển, Zuckerberg nói anh xây dựng sản phẩm một cách lạc quan.

"Nếu bạn cố gắng làm một cái gì đó phức tạp, bạn sẽ bị đổ lỗi là không hiểu đầy đủ về vấn đề ngay cả khi thực sự là không thể hiểu đầy đủ mọi thứ khi bạn đang làm một cái gì đó mới", Zuckerberg nói. "Đây không phải như kiểu câu hỏi: điều này tốt hay không tốt. Đây là một khối xây dựng và chúng ta cần xây dựng các khối khác".

Nói cách khác, Facebook là một sản phẩm chưa hoàn thành, vẫn đang được tinh chỉnh theo phản hồi của công chúng. Zuckerberg hiện đang trả giá cho lập trường đó. Trong hai tuần vừa qua, Zuckerberg và Sherryl Sandberg đã "xắn tay áo" và đánh giá tất cả các sản phẩm của Facebook, nhờ các kỹ sư suy nghĩ về cách công ty sử dụng dữ liệu và liệu có cần thu thập thông tin để sản phẩm tốt hơn, hay để cải thiện mục tiêu quảng cáo.

"Chậm và kiên nhẫn, Mark, Sheryl và đội của họ sẽ làm cho Facebook tốt hơn", ông Graham đã viết. "Liệu họ có nên hành động sớm hơn không? Tất nhiên là có. Liệu họ có hiểu được sự tức giận của nhiều người dùng không? Tôi sẽ đánh cược rằng câu trả lời là có. Hãy xem những thay đổi mà họ sẽ thực hiện".

Hoàng Lan