Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: toàn bộ máy cần hành động ngay để lên “chuyến tàu 4.0”

Phát biểu tại phiên Đối thoại chính sách trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao và Triển lãm Quốc tế về Công nghiệp 4.0 diễn ra tại Hà Nội ngày 13/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhìn nhận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN) đã vào Việt Nam, đã rất gần chúng ta, nhưng cả bộ máy cần có sự thay đổi, đảo chiều trong tư duy và hành động thì mới kịp lên chuyến tàu 4.0.

Thủ tướng tham gia Phiên đối thoại chính sách về công nghiệp 4.0

Nhận định rằng Việt Nam đã và đang đẩy mạnh công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa, đã chủ động triển khai, chuyển giao, ứng dụng và nghiên cứu phát triển công nghệ, các công nghệ mới của công nghiệp 4.0 đã phát huy tác dụng ở Việt Nam và mang lại những đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế-xã hội..., nhưng Thủ tướng cho rằng việc tiếp cận với công nghiệp 4.0 ở Việt Nam vẫn chưa bắt kịp với xu thế trên thế giới. Qua Diễn đàn lần này, ông khẳng định Việt Nam phải thay đổi nhận thức về cuộc cách mạng 4.0 một cách sâu sắc, rõ ràng hơn, thay đổi ngay từ trong phương thức sản xuất và cung cấp dịch vụ, phải thay đổi giải pháp công nghệ chứ không chỉ áp dụng những công nghệ truyền thống như trước.

"Khi nhận thức đã thay đổi, thì vấn đề đặt ra tiếp theo là hành động như thế nào" - Thủ tướng nhấn mạnh. Ông chỉ ra các hành động cần phải thực hiện ngay. Đó là, cần phải xây dựng hệ thống chính sách pháp luật để hỗ trợ thúc đẩy phát triển công nghiệp 4.0 mạnh hơn, tốc độ cao hơn. Hệ thống giáo dục đào tạo cũng phải thay đổi để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị kỹ năng mới cho người lao động, khi mà các nghiên cứu cho thấy 40% lao động Việt Nam đang là lao động giản đơn. Điều tiếp theo cần làm là phát triển công nghệ và hạ tầng công nghệ thông tin làm nền tảng cho công nghiệp 4.0.

Cũng theo Thủ tướng, Việt Nam phải thay đổi triệt để về hệ thống sáng tạo quốc gia, trong đó phải lấy doanh nghiệp làm hạt nhân thay vì mô hình cũ. Hệ thống sáng tạo quốc gia phải lựa chọn phát triển sản phẩm chủ lực, cạnh tranh chiến lược, tích hợp các công nghệ mới vào sản phẩm. Bên cạnh đó, cần tiếp tục có các chính sách phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, thực hiện tốt chính sách bảo hộ và phát triển thị trường. Thủ tướng cũng lưu ý về việc xử lý các mặt trái của cách mạng công nghiệp 4.0, để "không ai bị bỏ lại phía sau" theo tinh thần của diễn đàn. Đó là những vấn đề về sự thay đổi của môi trường việc làm, thất nghiệp hay biến đổi xã hội.

"Tư duy mới, cách làm mới là vô cùng quan trọng, nhất là ở vùng sâu vùng xa, những bộ phận người dân còn khó khăn. Từ những hoạt động như nuôi tôm, nông nghiệp, cho tới đánh bắt ngoài khơi cũng cần có thay đổi tư duy. Thành công hay không chính là từ nhận thức và hành động của chúng ta", Thủ tướng khẳng định.

Các chính sách, đề án sẽ được xây dựng thời gian tới

Thủ tướng cho biết Chính phủ, các bộ, ngành sẽ phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị về CMCN 4.0, một nghị quyết khoa học, sát thực tiễn của Việt Nam và gắn CMCN 4.0 với Chiến lược phát triển quốc gia Việt Nam; sẽ xây dựng Chiến lược quốc gia về CMCN 4.0 với sự tham gia của các bộ, ngành, chuyên gia, tổ chức quốc tế với tốc độ cao và dự kiến cuối năm nay sẽ xây dựng Chiến lược quốc gia để thực hiện Nghị quyết này. Xây dựng Đề án thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của quốc gia, trong đó, chú trọng hơn nữa việc xây dựng thành công Chính phủ điện tử, thành phố thông minh ở Việt Nam. Xây dựng mạng lưới nhân tài, kể cả người Việt và những người quan tâm đến Việt Nam, các chuyên gia giỏi của quốc tế về CMCN 4.0.

Tại Diễn đàn, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp lên kế hoạch triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, phát triển nền kinh tế số và công nghiệp thông minh.

Tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật, chú trọng các quy định nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhanh chóng hấp thụ và phát triển được công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới; tiếp tục chủ động rà soát, bãi bỏ các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp.

Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là công nghệ thông tin-truyền thông, phát triển hạ tầng kết nối số, bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Hoàn thiện mạng di động 4G, nghiên cứu triển khai 5G, đáp ứng yêu cầu Internet kết nối vạn vật trong thời gian sớm nhất.

Thủ tưởng thăm Triển lãm quốc tế Công nghiệp 4.0 trong khuôn khổ sự kiện

Phát triển nhanh nguồn nhân lực, thúc đẩy triển khai giáo dục về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) trong chương trình giáo dục phổ thông. Nâng cao năng lực nghiên cứu, giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học; tăng cường giáo dục kỹ năng, kiến thức cơ bản, tư duy sáng tạo, khả năng thích nghi, chuyển đổi nghề nghiệp với những yêu cầu của cuộc CMCN 4.0.

Phát triển khoa học công nghệ, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia lấy doanh nghiệp làm trung tâm. Triển khai các hướng nghiên cứu khoa học công nghệ mũi nhọn về công nghệ thông tin, vật lý, sinh học, trí tuệ nhân tạo... Lựa chọn phát triển sản phẩm chủ lực, sản phẩm cạnh tranh chiến lược của quốc gia bám sát và tích hợp những công nghệ mới. Tập trung phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, có chính sách để phát triển mạnh doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Nhấn mạnh khai thác cơ hội của CMCN 4.0 với tầm nhìn chiến lược nhưng phải hành động khẩn trương, tốc độ cao, Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm hoàn thành việc xây dựng Chiến lược quốc gia về cuộc CMCN 4.0; Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng Báo cáo khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam 2035; từng bộ, ngành, địa phương xây dựng chương trình hành động trong đó xác định rõ mục tiêu ưu tiên, các giải pháp thực hiện cụ thể, phù hợp.

Các doanh nghiệp Việt Nam phải có khát vọng và hiện thực hóa khát vọng vươn ra ngoài biên giới quốc gia, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ không chỉ chinh phục thị trường trong nước mà còn chiếm lĩnh các thị trường khó tính của thế giới.; Phải có phương án ứng phó với những tác động tiêu cực từ cuộc CMCN 4.0 như xây dựng những kịch bản nhằm thích ứng với tình hình thay đổi do tác động của cuộc cách mạng này; tăng cường quản lý rủi ro từ những hệ quả, nhất là các vấn đề về việc làm và quản trị nhà nước, quản trị doanh nghiệp.

Nhân dịp này, Thủ tướng khẳng định ủng hộ và cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các tập đoàn, tổ chức khoa học nước ngoài có thế mạnh về khoa học công nghệtham gia hoạt động nghiên cứu, hợp tác chuyển giao các công nghệ tiên tiến cho doanh nghiệp Việt Nam.