Đến cả truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng không thoát khỏi bộ lọc kiểm duyệt hình ảnh của WeChat

Truyền thông nhà nước Trung Quốc, giống như tất cả người dân đang sống ở quốc gia đông dân nhất thế giới này, đang được nếm trải cảm giác bị kiểm duyệt cực kỳ gay gắt trên Internet.

Theo một bản tin đăng tải vào ngày 16/7 về bộ lọc thời gian thực trên WeChat bởi Citizen Lab - một nhóm nghiên cứu tại Đại học Toronto, phạm vi kiểm duyệt của ứng dụng chat phổ biến bậc nhất Trung Quốc nay đã rộng lớn đến mức nó thậm chí đã đưa các tờ báo của nhà nước vào tầm ngắm. Các nhà nghiên cứu cho biết phần tin tức của ứng dụng này hiện chỉ hiển thị các bản tin đã vượt qua được vòng kiểm duyệt.

Citizen Lab cho biết những kết quả nghiên cứu của họ cho thấy Tencent, gã khổng lồ công nghệ đang nắm quyền sở hữu WeChat, hiện kiểm duyệt rất nhiều thứ chứ không chỉ "những thông tin tiêu cực bởi chính phủ", trong đó kể cả "những bình luận trung lập đối với chính sách của chính phủ và ảnh chụp màn hình các công bố chính thức xuất hiện trên các website chính phủ" cũng bị xem là quá nhạy cảm, không được phép duyệt. Nhóm nghiên cứu khẳng định Tencent đã kiểm duyệt quá mức các hình ảnh xuất hiện trên ứng dụng chat của họ.

Để rút ra được kết luận nói trên, các nhà nghiên cứu đã duyệt qua 220 hình ảnh được cung cấp trong một cơ sở dữ liệu tập hợp bởi WeChatscope – một dự án giám sát kiểm duyệt thực hiện bởi Đại học Hong Kong. Kết quả cho thấy các hình ảnh bị kiểm duyệt nhiều nhất trên WeChat nằm trong số những nội dung liên quan đến thứ mà các nhà nghiên cứu gọi là "những vấn đề liên quan chính phủ", như các bộ phim hoạt hình móc mỉa hệ thống tư pháp Trung Quốc, hay một bức chân dung của Chủ tịch Tập Cận Bình vẽ bởi một họa sỹ người Ý trước chuyến thăm của vị nguyên thủ này đến quốc gia Địa Trung Hải hồi tháng 3 vừa qua. Nhóm hình ảnh bị kiểm duyệt nhiều thứ hai có liên quan đến những "sự kiện" như Cách mạng Văn hóa, vụ Thiên An Môn, Huawei, scandal trốn thuế của Phạm Băng Băng, và kể cả cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ năm 2018.

Trong số 220 bài viết bị kiểm duyệt, Citizen Lab phát hiện ra rằng 5 hình ảnh đã được đăng tải bởi Global Times, một tờ báo nổi tiếng với quan điểm diều hâu và chủ nghĩa dân tộc. Những hình ảnh đó, vốn đã được đăng tải vào tháng 1 trên tài khoản WeChat của tờ báo này, lại có liên quan đến những rắc rối của Huawei và đã bị xóa bỏ khỏi nền tảng. Bài đăng nói trên chỉ trích những người Trung Quốc ở Canada đi biểu tình chống Huawei (CFO của công ty này là bà Mạnh Vãn Chu đã bị bắt tại Vancouver, Canada, hồi cuối năm ngoái theo yêu cầu của chính quyền Mỹ). Một hình ảnh cho thấy hai người phụ nữ đang cầm bảng hiệu đề nghị dẫn độ bà Mạnh về Mỹ, trong khi một hình khác cho thấy Gou Baosheng, một nhà bất đồng chính kiến người Trung Quốc mà Global Times cáo buộc là người tổ chức những vụ biểu tình chống bà Mạnh.

Bên cạnh những bài viết liên quan đến Huawei mà Citizen Lab chỉ ra, nhiều bài viết khác của tờ Global Times được thu thập vào cơ sở dữ liệu của WeChatscope cũng đã bị xóa bỏ, bao gồm một bài viết hồi tháng 2 về những rắc rối chính trị của Thủ tướng Canada Justin Trudeau, và một bài viết về các quốc gia đang cân nhắc cấm gã khổng lồ smartphone Trung Quốc là ZTE.

Một số ví dụ khác: cơ quan tin tức nhà nước Xinhua cũng bị kiểm duyệt nội dung, bao gồm một bài viết về một cuộc điều tra scandal vaccine bị kiểm duyệt vào tháng 7 năm ngoái. Một bức ảnh về một màn trình diễn pháo hoa trong một hội thảo quốc tế với sự tham dự của các lãnh đạo thế giới vào tháng 6/2018 cũng bị kiểm duyệt. Chưa rõ trong các trường hợp này, điều gì đã khiến các bức ảnh bị kiểm duyệt.

Jeff Knockel, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết rất khó để biết được cơ chế kiểm duyệt của WeChat thực sự hoạt động ra sao. Tuy nhiên, ông nói rằng việc kiểm duyệt này chỉ xảy ra đối với các tài khoản Trung Quốc được đăng ký với một số điện thoại Trung Quốc mà thôi. "Nếu một tài khoản không phải của Trung Quốc gửi một hình ảnh đến một tài khoản không phải của Trung Quốc khác, thì bạn sẽ không thấy tình trạng kiểm duyệt chính trị và xã hội được nhắc đến trong báo cáo này" – Knockel nói.

Minh.T.T