Theo các chuyên gia, việc xử lý nước bị nhiễm dầu thải là cực kỳ khó và rất tốn kém, ở Việt Nam hiện nay chưa có nhà máy nước sạch nào làm được điều này.
Rất khó xử lý nước bị nhiễm dầu thải
Chiều 15/10, UBND TP Hà Nội đã tổ chức cuộc họp để thông tin đến người dân vụ việc nhà máy nước sạch sông Đà (Viwasupco ) bị nhiễm bẩn. Theo đó, cơ quan chức năng cho biết qua kiểm tra có thể thấy khu vực đầu nguồn khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn (Hòa Bình) có dấu hiệu bị đổ trộm dầu thải vào ngày 8/10. Cũng trong thời gian này tại Hòa Bình có mưa lớn nên lượng dầu thải bị đổ xuống khe núi tràn xuống suối Trâm, sau đó chảy ra kênh dẫn nước của nhà máy nước sạch sông Đà. Cũng từ ngày 9/10, người dân ở các quận Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hà Đông, Nam Từ Liêm của Hà Nội phản ánh rằng nước do Viwasupco cung cấp có mùi nồng nặc.
Việc nguồn nước bị nhiễm dầu thải là điều rất hiếm xảy ra và rất khó có biện pháp xử lý. Theo các chuyên gia, nhiều khả năng váng cặn nổi lên trên mặt nước ở kênh dẫn nước vào nhà máy Viwasupco không phải là váng cặn của xăng hoặc dầu mà là chất thải của dầu nhớt (dầu máy công nghiệp). Loại dầu thải này có chất keo kết dính nên rất khó tẩy rửa bằng các biện pháp thông thường chứ không như chất thải của xăng, dầu có thể xử lý bằng clo hoặc hóa chất chuyên dụng. Đây cũng là điều người dân sau khi xuống nước vớt lớp váng dầu cặn thì về nhà phải vứt hết quần áo chứ không thể giặt, tẩy được.
Nguồn nước cung cấp cho nhà máy nước sạch Viwasupco bị ô nhiễm nghiêm trọng
Chính vì tính chất rất khó tẩy rửa nên khi nước đã nhiễm loại dầu thải này sẽ vô cùng khó xử lý. PGS.TS Nguyễn Trường Luyện - Viện vật lý kỹ thuật, Đại học Bách khoa Hà Nội khi trả lời báo chí cho biết: 'Cặn dầu chứa nhiều kim loại nặng, uống vào cơ thể có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Cùng với đó việc xử lý cũng rất khó, phải dùng biện pháp hấp thụ mới tách được nó ra khỏi nước. Tuy nhiên phương pháp này rất đắt, tốn kém'. Ông cũng cho biết để đối phó tạm thời thì người dân có thể mua máy lọc nước nhưng cũng sẽ không đảm bảo nước sạch 100%.
Theo các chuyên gia, việc lọc dầu thải ra khỏi nước sẽ khó hơn rất nhiều so với các loại vật chất khác bởi nó là loại hoạt chất khó xử lý và phải dùng phương pháp hấp thụ mới tách được. Tuy nhiên, với cả nghìn mét khối nước thì không thể thực hiện phương pháp này vì cực kỳ đắt đỏ. GS.TS Nguyễn Văn Liên, chủ tịch hội môi trường đô thị và khu công nghiệp Việt Nam trả lời báo Tiền Phong cho biết: 'Nếu nguồn nước đầu vào nhà máy nước sạch sông Đà bị ô nhiễm dầu máy công nghiệp thì rất khó công nghệ nào hiện tại ở trên cả nước xử lý được. Hiện nay, công nghệ xử lý nguồn nước ô nhiễm hiện đại nhất là công nghệ xử lý Nano của Pháp, tuy nhiên công nghệ này rất tốn kém và chưa có nhà máy nước sạch nào ở Việt Nam xử lý theo công nghệ này'.
Được biết, công nghệ xử lý hiện tại của các nhà máy nước sạch của Việt Nam hiện nay cũng như của Viwasupco là lấy nước và bể để lắng, lọc, sau đó bơm vào bể xử lý tiếp bằng dung dịch clo cho hết mùi. Tuy nhiên, với việc nước bị nhiễm dầu thải thì theo các chuyên gia khi sục khí clo sẽ rất dễ sinh ra các hợp chất hữu cơ clo độc hại cho sức khỏe con người.
Vì sao Vinasupco phát hiện sớm nhưng vẫn cấp nước cho người dân?
Theo thông tin tại cuộc họp báo diễn ra ngày 15/10, cơ quan chức năng cho biết Viwasupco đã phát hiện ra nước có vấn đề từ ngày 8/10 nhưng không báo cáo, không có biện pháp ngăn chặn.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Tốn - Tổng giám đốc công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà thì công ty phát hiện việc có váng dầu vào lúc 9h ngày 9/10. Sau đó, công ty đã huy động toàn bộ cán bộ công nhân viên cùng một số người dân quây để dầu không tràn ra ngoài hồ. Đồng thời, lực lượng này cũng dùng thiết bị chuyên dụng để hút dầu, tránh ô nhiễm nguồn nước.
Cũng theo ông Tốn, đến ngày 10/10 công ty đã báo cáo chính quyền địa phương và công an Hòa Bình. Việc báo cáo vụ việc chậm 1 ngày sau khi phát hiện bởi ngày 9/10 toàn bộ nhân viên đã phải đi vớt dầu, xử lý ô nhiễm.
Về vấn đề đã phát hiện vụ việc nhưng không ngừng cấp nước cho người dân, ông Tốn cho biết: "Thâm tâm của tôi 80% là muốn dừng cấp nước. Nhưng đến ngày 10/10, phòng thí nghiệm xét nghiệm chỉ tiêu A và xác định không có vấn đề gì. Tôi cũng tham khảo một số chuyên gia, lúc đó họ khuyến cáo, phản biện "cắt nước thì lý do gì", "bảo ô nhiễm thì chứng cứ đâu", trong khi đó kết quả kiểm tra nội hàm vẫn đảm bảo".
Như vậy, theo đại diện của Viwasupco thì nước của đơn vị này vẫn đạt tiêu chuẩn dù có biểu hiện bị nhiễm dầu thải nên mới tiếp tục cấp nước cho người dân. Tuy nhiên, theo ông Lê Văn Dục, giám đốc sở xây dựng Hà Nội thì nước từ nhà máy nước sạch sông Đà có hàm lượng styren cao hơn giới hạn cho phép 20mg/l từ 1,3 đến 3,65 lần.;
Để khắc phục tình trạng nước bị nhiễm dầu thải, UBND TP Hà Nội đã yêu cầu Viwasupco xử lý ngay các chất dầu thải tại khu vực đầu nguồn cũng như vùng dầu hiện còn trên hồ Đầm Bài. Đồng thời công ty này cũng phải súc xả toàn bộ hệ thống nước sạch sông Đà từ nhà máy, bể chứa, các tuyến đường ống truyền dẫn, phân phối, kể cả các bể chứa khu chung cư, toàn bộ tại các địa bàn người dân sử dụng nước do Viwasupco cung cấp.
Được biết, Styren là một chất hữu cơ lỏng không màu, nhẹ hơn nước, không tan trong nước, dễ bay hơi, có vị ngọt nhưng bốc mùi khó chịu đậm đặc. Nó được dùng rộng rãi để sản xuất nhựa, lớp phủ, sơn... Styren nằm trong danh mục những chất gây ô nhiễm không khí độc hại của Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ. Nếu tiếp xúc với Styren trong thời gian ngắn có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe như trầm cảm, mất tập trung, mệt mỏi, nôn mửa. Còn nếu tiếp xúc trong thời gian dài, chất này có thể phá hủy gan, mô thần kinh và khiến con người bị ung thư.
T.T