Tổng cục Hải quan kết luận: Không thể coi sản phẩm của Asanzo là 'Made in Vietnam'

Sáng nay (28/10), Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã tổ chức cuộc họp với các bộ, ngành để lấy ý kiến về những kết quả điều tra ban đầu vụ việc của Asanzo.

Asanzo giả mạo xuất xứ hàng hóa

Chủ trì cuộc họp về kết quả điều tra ban đầu vụ việc của Asanzo là ông Nguyễn Văn Cẩn, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, Ủy viên ban chỉ đạo 389 quốc gia. Tại đây, Tổng cục Hải quan đã đưa ra báo cáo điều tra xác minh về vụ việc liên quan đến giả mạo xuất xứ, vi phạm bảo hộ nhãn hiệu công nghiệp, 'lừa dối người tiêu dùng', sử dụng danh xưng 'hàng Việt Nam chất lượng cao' của Asanzo.

Theo đó, cơ quan Hải quan cho rằng Asanzo tự lắp ráp theo quy trình thủ công các sản phẩm đồ điện tử như Tivi, điều hòa... tạo ra giá trị gia tăng không cao, chỉ khoảng 1 - 2%. Nếu căn cứ vào các quy định hiện hành thì không thể cho rằng đây là sản phẩm 'Made in VietNam'. Điều này cho thấy Asazo có dấu hiệu vi phạm về xuất xứ hàng hóa.

Ông Nguyễn Văn Cẩn cho biết thêm rằng những kết quả điều tra cho thấy Asanzo giả mạo xuất xứ cả những lô hàng trong nước và xuất đi nước ngoài. Theo ông Cẩn, đến cả linh kiện, tem nhãn, phiếu bảo hành cũng in ở nước ngoài và trong nước Asanzo chỉ thực hiện công việc lắp ráp rất đơn giản.

Đồng thời, theo Tổng cục Hải quan thì Asanzo cũng có dấu hiệu 'lừa dối người tiêu dùng' khi quy trình lắp ráp, sản xuất hàng hóa của doanh nghiệp này diễn ra trên các bàn thủ công, rất đơn giản và không có dây chuyền hiện đại. Asanzo không tự sản xuất mà chủ yếu nhập khẩu linh kiện của một số doanh nhiệp trong nước rồi lắp ráp lại thành sản phẩm hoàn chỉnh để bán ra thị trường. Các linh kiện này chủ yếu được các doanh nghiệp nhập khẩu từ Trung Quốc rồi bán lại cho Asanzo. Điều này khác hẳn với những quảng cáo của Asanzo khi họ thường nói rằng sản phẩm của mình là 'Made in Việt Nam' và có công nghệ Nhật Bản.

Theo điều 9 của Nghị định quy định chi tiết luật quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa, việc lắp ráp đơn giản các bộ phận của sản phẩm để tạo nên một sản phẩm hoàn chỉnh được xem là đơn giản và không xét đến khi xác định xuất xứ hàng hóa tại một nước, nhóm nước, hoặc vùng lãnh thổ. Nói cách khác, nếu sản phẩm không vượt qua được giai đoạn gia công đơn giản thì không được coi là hàng hóa 'Made in Vietnam'. Như vậy, theo kết luận của Tổng cục Hải quan thì Asanzo tự lắp ráp theo quy trình thủ công và chưa vượt qua được giai đoạn gia công đơn giản.

Những diễn biến phức tạp liên quan đến Asanzo

Ngày 24/7, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu cơ quan chức năng gồm Bộ Công an, Bộ Công thương và Bộ Tài chính làm rõ phản ánh của báo chí về vụ việc của Asanzo, báo cáo trước 30/7. Tuy vậy, đến nay cơ quan chức năng vẫn chưa công bố kết luận cuối cùng và Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, trưởng ban chỉ đạo 389 quốc gia đã yêu cầu đến ngày 30/10 phải công bố kết quả kiểm tra về vụ việc.

Cách đây không lâu, ngày 15/10 Cục Thuế TP.HCM đã công bố kết luận Thanh tra thuế số 650/KLTT-CT cho thấy Asanzo thành lập 19 công ty liên kết để bán lại hàng hóa cho Asanzo. Cụ thể hơn, Asanzo đã mua linh kiện tại một số công ty rồi sau đó về lắp ráp lại nhưng lại ghi nội dung hóa đơn là 'mặt hàng thành phẩm' để không khai thuế tiêu thụ đặc biệt, sau đó bán hàng thành phẩm không xuất hóa đơn.

Chính vì điều đó, Cục thuế TP.HCM đã ký quyết định xử phạt hành chính về thuế với Asanzo bởi các hành vi vi phạm. Ngoài ra, công ty này cũng bị xử phạt với tình tiết tăng nặng vì có hành vi trốn tránh, che giấu vi phạm. Tổng số tiền phạt, truy thu, chậm nộp về thuế của Asanzo là 47,6 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trước đó ngày 17/9 Asanzo đã tổ chức cuộc họp báo với tiêu đề 'Chúng tôi được minh oan'. Tại đây, Asanzo đã cung cấp một số tài liệu chứng minh mình oan đồng thời công bố trở lại hoạt động sau thời gian dài đóng cửa. Đáng nói là, sau khi buổi họp báo kết thúc, Asanzo đã bị Sharp Việt Nam tố cáo giả mạo giấy tờ chứng minh hàng hóa của Asanzo có "công nghệ Nhật Bản".

Tại buổi họp báo sáng nay, ông Lại Tuấn Anh, đại diện Việt Kiểm sát Nhân dân Tối cao cũng đồng tình về việc Asanzo có dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng hóa trong nước và xuất khẩu đi nước ngoài, vi phạm về nhãn mác sở hữu công nghiệp. Tuy vậy, ông cũng cho biết thêm hiện tại Asanzo mới có dấu hiệu trốn thuế, chưa đủ căn cứ xác định doanh nghiệp này có phạm tội hay không và vấn đề này cơ quan điều tra phải vào cuộc mới có kết quả thấu đáo.

Ngoài ra, tại cuộc họp đại diện của Bộ Công thương cũng nhận định rằng với những kết quả kiểm tra thì có thể coi hàng hóa mà Asanzo xuất đi nước ngoài không phải xuất xứ Việt Nam. Cùng với đó, bà Trần Thu Hương, Giám đốc Trung tâm xác nhận chứng từ thương mại VCCI cho biết chưa có thông tin và chưa cấp C/O cho Asanzo xuất hàng đi nước ngoài.

Tuy nhiên, những kết luận mới đây của Tổng cục Hải quan, Bộ Công thương hay Viện kiểm sát Nhân dân tối cao trong cuộc họp sáng nay lại khá khác biệt so với kết luận của VCCI chỉ cách đây một thời gian ngắn. Cụ thể, vào ngày 30/8/2019, VCCI đã có một văn bản sau buổi làm việc với Asanzo vào ngày 25/7 và kết luận rằng việc ghi nhãn xuất xứ Việt Nam của hàng hóa lắp ráp của Asanzo là đúng quy định hiện nay.

Văn bản này có ghi rõ rằng: 'Đối với trường hợp sản phẩm điện tử của Công ty Asanzo được lắp ráp tại Việt Nam từ các linh kiện mua trong nước hoặc nhập khẩu từ nước ngoài, việc ghi trên nhãn hàng hóa "sản xuất tại Việt Nam" hoặc "Chế tạo tại Việt Nam", "Nước sản xuất Việt Nam" hoặc "sản xuất bởi Việt Nam" là đúng quy định pháp luật (cụ thể quy định pháp luật về ghi nhãn hàng hóa)'.

Đến ngày 4/9, VCCI đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ và cũng kết luận sản phẩm điện tử của Asanzo lắp ráp ở Việt Nam ghi nhãn hàng hóa phù hợp với quy định hiện hành. Đồng thời đơn vị này cũng đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan nhanh chóng có kết luận cụ thể vụ việc để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.

T.T