Tại sao các hãng ô tô đua nhau chế tạo máy thở?

Trong quá khứ, các nhà sản xuất ô tô tại Mỹ đã có thời gian cứu nguy cho đất nước khi nguồn cung trang thiết bị thiếu hụt. Ford đã lắp ráp máy bay ném bom và GM đã lắp ráp tàu đổ bộ cùng nhiều thứ khác nữa. Và điều này dường như đã trở thành một điều hiển nhiên khi Mỹ đang lâm vào tình trạng thiếu hụt máy thở trầm trọng do dịch Covid-19, các nhà sản xuất ô tô lại một lần nữa là những người tiên phong hưởng ứng lời kêu cứu của chính phủ.

Đến nay, đã có Ford, GM, Toyota và Tesla đã đồng ý hỗ trợ, các xưởng sản xuất của những công ty này đã tạm ngưng hoạt động trong những tuần qua.

Ngày 3/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thông báo rằng ông đã sử dụng Đạo luật Sản xuất hỗ trợ Quốc phòng để yêu cầu GM phải "đồng ý, thực hiện và ưu tiên" cho các đơn đặt hàng máy thở của liên bang.

Sự trợ giúp của các công ty sản xuất ô tô có thể thay đổi phần nào tình hình hiện nay. Tuy nhiên chuyển đổi từ sản xuất ô tô sang máy thở không phải là điều dễ dàng. Máy thở là một thiết bị phức tạp, sử dụng phần mềm tinh vi và các bộ phận đặc thù, và những công ty sản xuất chúng cần phải bước qua một số rào cản như luật sỡ hữu trí tuệ, công nhân được đào tạo đặc biệt, cũng như các giấy phép theo quy định về đảm bảo an toàn.

Hiện tại, các nhà sản xuất ô tô cho biết họ đã hợp tác với các nhà sản xuất máy thở để có thể rút ngắn quá trình chuẩn bị và đi vào sản xuất. Ngoài ra, Ford và GM cũng đã tự nghiên cứu sản phẩm máy thở trong chính nhà máy của mình.

Chạy đua với thời gian

Hiện các bệnh viện tại New York đã trở nên quá tải. New York lo ngại rằng nơi đây sẽ trở thành một nước Ý thứ hai vì lượng máy thở thiếu hụt cho nên buộc bác sĩ phải lựa chọn việc cứu những người bệnh có cơ hội sống cao hơn.

"Số lượng máy thở chúng ta cần là rất lớn",;thống đốc bang New York Andrew Cuomo viết trên Twitter hôm 2/4, ông còn cho biết thêm rằng bệnh viện cũng đã áp dụng một số giải pháp cuối cùng như sử dụng một máy thở chung cho hai bệnh nhân.

Theo trung tâm An ninh Sức khỏe Johns Hopkins, hiện Mỹ có khoảng 160 nghìn máy thở, nhưng số lượng bệnh nhân cần thở máy có thể lên đến 740 nghìn người.

Các bệnh nhân nhiễm Covid-19 nặng sẽ cần đến máy thở khi họ mất khả năng tự thở. Thiết bị này sẽ hỗ trợ phổi của bệnh nhân trong việc thở để nó có thể nghỉ ngơi và chống lại virus.

Cách tốt nhất để chuyển từ sản xuất ô tô sang máy thở nhanh chóng

Không phải tất cả các loại máy thở đều giống nhau. Một số loại máy thở có cấu tạo phức tạp hơn những loại khác. Phổi của các bệnh nhân nhiễm Covid-19 nặng có thể xảy ra tình trạng xơ cứng, do đó họ sẽ cần những máy thở hiện đại có giá lên đến 50.000 USD. Những loại máy thở này có thể tinh chỉnh thông số chính xác cho mỗi bệnh nhân và phải được vận hành bởi các chuyên gia y tế đã được đào tạo.

Theo Vafa Jamali, phó giám đốc Medtronic, một trong số ít các công ty sản xuất máy thở, cho biết việc sản xuất và lắp ráp các thiết bị cao cấp tốt nhất nên được tiến hành bởi các nhà sản xuất máy thở truyền thống.

Các vật liệu chính cần phải được chế tạo với các công nhân có nhiều kinh nghiệm, Medtronic cho biết. Không chỉ việc Medtronic không muốn chuyển việc sản xuất các linh kiện này ra ngoài mà còn là vì các công ty sản xuất ô tô không đủ khả năng chế tạo những thiết bị hiện đại này, ít nhất là trong thời gian ngắn.

"Bởi vì đây là thiết bị liên quan tính mạng con người, chúng không được phép hư hỏng. Kinh nghiệm và sự lành nghề trong sản xuất những thiết bị này là rất, rất quan trọng", Jamali cho biết.

Một loại máy thở cao cấp của Medtronic. Các bộ phận được thiết kế chuyên biệt và được lắp ráp bởi các công nhân được đào tạo riêng (Ảnh: CNN)

Medtronic cho biết từ tháng 1, họ đã nâng công suất sản xuất hàng tuần thêm 40% bằng việc cho dây chuyền lắp ráp hoạt động liên tục 24 giờ. Và công ty dự định sẽ xúc tiến tốc độ sản xuất lên thêm 200% trong vài tuần tới bằng cách tăng gấp đôi số công nhân trên dây chuyền.

Mục tiêu của công ty là sản xuất được 500 máy thở hiện đại nhất mỗi tuần, gấp năm lần bình thường. Dù vậy, số lượng sản xuất cũng chỉ dừng ở con số vài trăm, trong khi số lượng mà các bác sĩ cần là vài nghìn máy. Đó là lý do mà Medtronic rất hoan nghênh ý tưởng các nhà sản xuất ô tô sẽ giúp lấp đầy khoảng trống này.

Trả lời BBC, Medtronic cho biết họ đã liên lạc với Tesla, GM và Ford dù hai bên chưa có kế hoạch hợp tác chính thức nào.

Hôm 3/4 vừa qua, GM cho biết họ sẽ hợp tác mới một nhà sản xuất máy thở khác là Ventec Life Systems để giúp tăng sản lượng của công ty này. Trong thông báo mới nhất, các công ty cho biết họ đang nỗ lực đẩy mạnh sản xuất để có thể đạt được con số 10 nghìn máy thở mỗi tháng và có thể cao hơn. Một số máy thở sẽ được sản xuất tại nhà máy lắp ráp của GM ở Kokomo, Indiana. Những máy thở đầu tiên được sản xuất tại đây sẽ được vận chuyển đi từ tháng 4 này.

Hôm thứ năm, tờ New York Times cho biết Nhà Trắng đã công bố sự liên doanh giữa GM và Ventec, sự hợp tác này có thể sản xuất lên đến 80 nghìn máy thở. Nhưng Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang cho biết họ cần thêm thời gian để đánh giá mức độ tốn kém của sự hợp tác này.

Trong một thông báo, GM cho biết "họ đang nỗ lực chuẩn bị tại xưởng sản xuất của mình ở Kokomo để có thể sẵn sàng sản xuất các loại máy thở dành cho bệnh nhân cần chăm sóc đặc biệt của Ventec". Công ty còn cho biết họ đã bắt đầu tuyển dụng công nhân làm việc.

Về phần mình, Ford cho biết họ sẽ hợp tác với GE Healthcare để tăng sản lượng sản xuất máy thở của công ty này.

Jim Baumbick là phó giám đốc phụ trách tất cả các dây chuyền sản xuất xe ô tô của Ford, nhưng gần đây ông đã chuyển sang chuẩn bị cho các sản phẩm công nghệ chăm sóc sức khỏe.

Ông cho biết Ford, là một nhà sản xuất ô tô khổng lồ, đã tìm ra cách hiệu quả có thể tăng công suất sản xuất của GE trong những tuần tới. Ford cũng đã tìm ra các đối tác cung cấp linh liện lắp ráp máy thở, Baumbick cho biết, nhờ đó GE sẽ không phải đối mặt với nguy cơ ách tắc trong chuỗi cung ứng.

Ford thậm chí còn đề xuất thay đổi một số phần thiết bị để chúng có thể dễ dàng sản xuất hơn bởi các nhà cung cấp khác.

GE Healthcare từ chối cung cấp thêm thông tin chi tiết về hợp tác của mình với Ford. Tuy nhiên GE cũng đã khẳng định rằng họ có kế hoạch tăng gấp đôi sản lượng vào cuối tháng 6.

Toyota cũng đã "hoàn tất hợp đồng hợp tác với ít nhất hai công ty sản xuất máy thở và mặt nạ để giúp các công ty này tăng số lượng sản xuất". Toyota không tiết lộ đối tác của họ là ai.

Những thiết bị ít phức tạp hơn

Medtronic cũng sản xuất cả những loại máy thở ít phức tạp hơn dành cho các bệnh nhân ít nguy hiểm và công ty hiện đang cân nhắc công khai thiết kế "một hoặc hai" sản phẩm cho các công ty khác. Nhờ đó các nhà sản xuất khác có thể tiếp nhận và sản xuất một thiết bị hoàn thiện.

Jamall cho biết ông tự tin rằng các nhà sản xuất ô tô có thể làm tốt phần này.

Nhưng ông cho biết thêm rằng "câu hỏi đặt ra là: Khoảng thời gian từ khi bắt đầu đến khi sản phẩm thực sự được tung ra thị trường là bao lâu?"

Với cương vị là đối tác của GE Healthcare, Ford đang giúp công ty này thiết kế một chiếc máy thở mới đơn giản và dễ sản xuất hơn, Baumbick cho biết. Để làm được điều này, các kỹ sư của Ford và GE đã bắt đầu với loại máy dành cho gây mê. Đây là một thiết bị với phần máy chính là một dạng máy thở. Baumbick cho biết ý tưởng là họ sẽ loại bỏ bất cứ thành phần nào không có tác dụng trong việc hỗ trợ thở.

Vật tư y tế được chuyển đến Trung tâm Jacob Javits trước cuộc họp báo của Thống đốc New York (Ảnh: CNN)

Một khi hoàn tất bản thiết kế, loại máy thở mới sẽ được sản xuất bên ngoài các nhà máy của GE. Thậm chí nó cũng có thế được chế tạo tại xưởng của Ford. Tuy nhiên, hai công ty vẫn chưa xác nhận thời gian chính thức đi vào sản xuất.

FDA cho biết họ đã thay đổi nhiều quy định để các nhà sản xuất ô tô và các nhà sản xuất không thuộc ngành y tế có thể nhanh chóng đảm nhận các nhiệm vụ sản xuất.

Trong một tuyên bố hôm 22/3, cơ quan này cho biết "Thông báo của FDA rất rõ ràng. Nếu bạn muốn hỗ trợ mở rộng sản xuất máy thở để cứu sống người dân Mỹ trong tình hình dịch bệnh hiện nay, chúng tôi sẵn sàng làm việc với bạn để loại bỏ mọi rào cản có thể có".

Ví dụ, cơ quan này cho biết FDA sẽ không áp dụng quy tắc yêu cầu nhà sản xuất máy thở phải thông qua FDA trước khi thực hiện bất cứ thay đổi nào trên thiết bị.

Với việc ngừng áp dụng quy định này, FDA cho biết nó sẽ "giúp các nhà sản xuất có thể mở rộng thêm dây chuyền sản xuất hoặc sản xuất tại các địa điểm khác có thể có các trang thiết bị khác nhau".

Lo ngại về vấn đề quyền sỡ hữu trí tuệ

Một số nhà sản xuất thiết bị y tế truyền thống vẫn còn e ngại khi làm việc với bên thứ ba. Jamali cho biết "nếu tồn tại một lỗ hổng trong quá trình sản xuất khiến các thiết bị này lộ ra ngoài, đó sẽ là một thảm họa. Nó có thể gây nguy hại đến những bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch".

Luật sỡ hữu trí tuệ hiện vẫn còn nhiều vướng mắc. Thiết kế máy thở, phần mềm của chúng hay các linh kiện chính thường được cấp bằng sáng chế hoặc là bí mật thương mại.

Nền công nghiệp trang thiết bị y tế có "lịch sử nhạy cảm về vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ", Debbie Wang, chuyên gia phân tích của Morningstar phụ trách Medtronic, cho biết. "Và tôi không thể tưởng tượng được điều này sẽ được gác sang một bên", ngay cả trong tình hình dịch bệnh này, cô nói thêm.

Patrick Keane, một luật sư bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ làm việc cho các bệnh viện và nhà sản xuất máy thở, đồng ý rằng các vấn đề liên quan sở hữu trí tuệ có thể khiến các nhà sản xuất máy thở truyền thống ngần ngại khi hợp tác với bên thứ ba.

Đạo luật Sản xuất hỗ trợ Quốc phòng là một công cụ quyền lực nhất của chính phủ để đảm bảo việc này sẽ không diễn ra. Việc áp dụng đạo luật này cho phép Nhà Trắng can thiệp trực tiếp vào quá trình sản xuất.

Theo Keane cho biết đạo luật sẽ bảo đảm công ty được chỉ thị sản xuất máy thở sẽ không phải chịu trách nhiệm cho việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ sau khi dịch bệnh kết thúc.

Tổng thống Mỹ đang phải chịu áp lực ngày càng lớn khi sử dụng quyền hạn của mình nhằm tạo điều kiện hợp tác tốt hơn trong sản xuất và phân phối máy thở.

Nhờ những hành động này mà các bang đang phải vật lộn vì thiếu máy thở, như New York, sẽ có thể trút bỏ một phần gánh nặng bấy lâu.

Nhưng vấn đề vẫn tiếp tục tồn tại là lượng cầu rất lớn trong khi thời gian lại có hạn. Số lượng máy thở có thể sản xuất hiện nay vẫn còn rất ít so với nhu cầu, thêm vào đó là việc lắp đặt các dây chuyền sản xuất mới cũng không phải là một vấn đề đơn giản.

"Chẳng ai muốn tất cả các nhà máy sản xuất điều hòa cho ô tô lại đột nhiên chuyển sang sản xuất máy thở cả", Keane nói.

Minh Bảo theo CNN