VnReview
Hà Nội

Tại sao tôm hùm không bao giờ già đi?

Tôm hùm được xếp vào số ít các loài vật trên Trái Đất được coi là bất tử, nhưng là bất tử về mặt sinh học. Vậy những con tôm hùm có thể sống mãi không?

Mặc dù thuật ngữ "bất tử sinh học" ám chỉ như vậy, nhưng thật ra tôm hùm vẫn không thể tránh khỏi quy luật của sự sống. Dẫu vậy, bất tử sinh học là đặc điểm tự nhiên rất thú vị, con người có thể học được nhiều điều từ nó. Làm sao mà những con tôm hùm sống được lâu như vậy? Và từ đâu mà người ta lại cho rằng những com tôm hùm bất tử? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu.

Bất tử sinh học là gì?

Cụm từ "bất tử sinh học" có lẽ không phải là cách diễn đạt tốt nhất cho hiện tượng này. Theo nhà sinh vật học Thomas Bosch "thật là ngu ngốc nếu xem bất tử là không chết".

Những sinh vật với đặc điểm sinh học bất tử có thứ mà loài người luôn hằng mơ ước, đó là chúng không bị ảnh hưởng bởi tuổi tác. Tất nhiên là chúng vẫn có thể bị giết bởi những sinh vật săn mồi ngoài kia hoặc do mắc bệnh, nhưng chúng sẽ không chết vì già đi.

Tôm hùm sản sinh ra một loại enzyme gọi là telomerase. Loại emzyme này giúp ngăn ngừa tổn thương DNA xảy ra trong quá trình phân bào, được cho là nguyên nhân gây lão hoá. Với những tế bào có thể tái tạo mà không hư hại, đồng nghĩa tôm hùm luôn "giữ mãi tuổi thanh xuân".

Vậy sao tôm hùm "bất tử" lại chết?

Khi những con tôm hùm càng "già đi" thì chúng càng trở lên lớn hơn. Vậy phải chăng nếu chúng có thể may mắn sống sót, không trở thành bữa ăn cho những động vật săn mồi khác, chết vì mắc bệnh hay vì thảm hoạ thiên nhiên nào đó, những con tôm hùm này sẽ trở thành những "gã khổng lồ"?

Đáng tiếc là điều này không hoàn toàn đúng. Mặc dù những con tôm hùm không "già đi" theo cách của con người, nhưng quá trình lão hoá của chúng vẫn gây ra những tổn thương nhất định cho cơ thể.

Khi tôm hùm phát triển, chúng lột xác. Mỗi khi một con tôm hùm lột xác, chúng lột bỏ lớp vỏ cũ (hay còn gọi là vỏ xương ngoài) và trở nên to và nặng hơn trong quá trình này. Con tôm hùm lớn nhất từng ghi nhận nặng 44 pounds (gần 20kg). Mặc dù nhiều phỏng đoán cho rằng con tôm này đã hơn 100 tuổi, nhưng các nhà sinh vật biển cho rằng số tuổi của nó nhiều khả năng chỉ ở mức 30-50 năm.

Quá trình lột xác và hình thành vỏ xương ngoài diễn ra khá căng thẳng. Ngay cả khi con tôm hùm có thể tránh đụng độ những "kẻ săn mồi" trong thời gian này, thì những nỗ lực lột xác đôi khi cũng đủ để giết chúng. Càng lớn, tôm hùm càng cần nhiều năng lượng để thay vỏ. Sau cùng, chúng dừng lại quá trình này vì không còn đủ năng lượng để lột xác.

Không thể thay vỏ, tôm hùm sẽ mắc bệnh do vi khuẩn hoặc từ chính những mô sẹo vi khuẩn gây ra trong lớp vỏ. Những con tôm hùm bị bệnh cố gắng lột xác sẽ chết trong những nỗ lực cuối cùng. Và ngay cả khi chúng "nằm im chịu trận" thì việc bị mắc kẹt trong lớp vỏ cũ năm này qua năm khác sẽ khiến nó mắc một căn bệnh nguy hiểm khác.

Vậy đó, thậm chí những con tôm hùm được tồn tại trong những điều kiện cực kỳ an toàn, thì cuối cùng nó vẫn sẽ chết. Chúng không chết vì già đi, mà chúng chết vì những lý do liên quan đến phát triển và lột vỏ. Vì vậy, mặc dù bạn có thể coi những con tôm hùm là "bất tử sinh học", nhưng trong thực tế sinh tồn thì không.

Những đồn đoán về tôm hùm "bất tử" bắt nguồn từ đâu?

Năm ngoái, nhiều bài đăng trên mạng xã hội đã lan truyền thông tin về những sinh vật được cho là "trường sinh bất lão" này, nhưng sau đó các nhà khoa học đã nhanh chóng cải chính. Tuy nhiên, câu chuyện ly kỳ về tôm hùm bất tử có lẽ đã xuất hiện từ rất lâu về trước.

Những loài sinh vật biển thường mang trong mình rất nhiều truyền thuyết, phần nhiều trong số đó là sự nhầm lẫn do con người khó lòng quan sát chúng một cách dễ dàng. Nhiều khả năng những câu chuyện này được truyền tai nhau bởi những ngư dân và nhờ truyền thông xã hội ngày nay mà chúng càng trở nên thu hút.

Tôm hùm có thể không thật sự bất tử. Nhưng chúng chắc chắn là những sinh vật thú vị nhờ khả năng phát triển mà không bị lão hóa. Và nếu bạn đang mong chờ một loài sinh vật thật sự bất tử, đừng thất vọng, vì một số loại sứa biển dường như có khả năng này.

Giang Vu theo MindBounce

Chủ đề khác