Virus lây nhiễm gấp 10 lần chủng ở Vũ Hán phát tán mạnh ở châu Á

Các chuyên gia cho biết biến chủng D614G của virus corona có khả năng lây nhiễm sang các cá thể khác cao hơn gấp 10 lần chủng virus phát hiện ở Vũ Hán hồi cuối năm 2019.

Mặc dù các nghiên cứu chỉ ra rằng đột biến D614G mới xuất hiện ở một số vùng ở châu Á có tốc độ và tỷ lệ lây lan cao hơn so với virus nguyên bản, biến chủng này được cho là có khả năng gây tử vong thấp hơn.

Đồng thời, các loại vaccine đã được phát triển nhiều khả năng vẫn sẽ phát huy tác dụng trên mẫu virus mới này.

Biến chủng D614G gần đây đã được phát hiện tại Malaysia và Philippines. "Chủng virus mới được phát hiện có khả năng lây nhiễm sang các cá thể khác cao gấp 10 lần loại virus gây ra đợt bùng phát dịch đầu tiên, đồng thời dễ bị phát tán hơn bởi các nguồn siêu lây nhiễm", tiến sĩ Noor Hisham Abdullah thuộc giới chức y tế Malaysia cho biết trong một bài đăng trên Facebook hôm 16/8.

Các chuyên gia y tế của Malaysia đã tìm thấy D614G, biến chủng mới của virus SARS-CoV-2, trong cụm dịch gồm 45 bệnh nhân Covid-19 mới. Cụm dịch này có nguồn gốc từ một người đàn ông trở về từ Ấn Độ và vi phạm quy định cách ly trong vòng 14 ngày.

Cụ thể, sau khi nhập cảnh vào Malaysia, người này có kết quả xét nghiệm lần 1 âm tính. Sau đó, người đàn ông đã vi phạm quy định cách ly và lan truyền mầm bệnh trong cộng đồng. Giới chức Malaysia quyết định tuyên án 5 tháng tù và phạt tiền người này vì vi phạm quy định phòng chống dịch.

D614G là gì?

Biến chủng D614G, còn gọi là đột biến G, là một biến thể của dòng virus corona lần đầu được phát hiện tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc vào tháng 12/2019.

Tuy nhiên, đây không phải là dạng đột biến đầu tiên của chủng virus phức tạp này. Một nghiên cứu của Đại học Bologna, Italy công bố hồi tháng 7 phát hiện tồn tại ít nhất 6 biến thể của dòng virus gây ra đợt bùng phát đại dịch Covid-19 đầu tiên.

Đột biến chủng S là loại biến thể đầu tiên xuất hiện, được cho là đã khởi phát vào đầu 2020, trong khi biến chủng G nhiều khả năng xuất hiện từ giữa tháng 1.

D614G là một trong những đột biến của virus corona. Ảnh: Unsplash.

Đột biến D614G hiện là một trong những thể virus có mức độ ảnh hưởng mạnh nhất trong đại dịch Covid-19, chiếm khoảng 70% trong số khoảng 50.000 bộ gen được lưu trữ trong hệ cơ sở dữ liệu về các chủng đột biến của virus.

Ban đầu, D614G được phát hiện chủ yếu ở châu Âu và Mỹ, nhưng kể từ tháng 3, biến chủng này bắt đầu đổ bộ ở khu vực châu Á.

D614G hình thành từ đâu?

Giáo sư Gavin Smith thuộc Đại học Y khoa Duke-NUS ở Singapore cho biết tất cả các loại virus đều tự nhân bản chính mình trong quá trình lây nhiễm.

Tuy nhiên, quá trình tạo ra các bản sao đôi khi tồn tại một vài sai sót, và những lỗi này hình thành nên các đột biến virus.

Trong trường hợp của chủng D614G, đột biến xảy ra khi axit amin ở vị trí 614 chuyển từ D (axit aspartic) thành G (glycine). Từ đó, biến thể D614 ban đầu từ Vũ Hán trở thành D614G.

Những điểm khác biệt của D614G so với các đột biến khác

Các nghiên cứu chỉ ra rằng khả năng lây lan của biến chủng G cao hơn khá nhiều so với các loại đột biến khác của chủng virus corona nguyên bản.

Trong một nghiên cứu công bố trên tạp chí Cell hồi tháng 7, tiến sĩ Bette Korber, một nhà sinh học lý thuyết từ Phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos ở Mỹ, đã tiến hành thử nghiệm trên những mẫu bệnh phẩm lấy từ các bệnh nhân trên khắp châu Âu và Mỹ.

Nhóm nghiên cứu phát hiện rằng vào thời điểm đầu tháng 3, hầu hết trường hợp nhiễm đột biến D614G đều nằm trong phạm vi châu Âu, song tần suất xuất hiện của biến chủng này đã tăng lên với tốc độ chóng mặt trên phạm vi toàn cầu vào cuối tháng 3.

Đầu tháng 3, D614G chủ yếu được phát hiện ở châu Âu, song đã lan nhanh sang châu Á chỉ trong chưa đầy một tháng. Ảnh: CNN.

Các nhà khoa học phát hiện những phần protein nhô ra của virus corona được sử dụng để xâm nhập vào tế bào người là bộ phận xảy ra đột biến. Các nghiên cứu còn cho thấy chủng có khả năng lây nhiễm cao hơn chủng D614 trong điều kiện phòng thí nghiệm.

Chưa dừng lại ở đó, những bệnh nhân nhiễm biến thể D614G mang nhiều bản sao của chủng virus này hơn so với số lượng bản sao của loại virus nguyên bản ở những người nhiễm chủng D614, điều đó lý giải tại sao biến thể G có tốc độ và khả năng lây lan cao hơn.

Một nghiên cứu khác của các nhà khoa học từ Viện nghiên cứu Scripps ở Mỹ hồi tháng 6 cũng phát hiện biến chủng G này có khả năng lây nhiễm cao hơn 10 lần so với chủng ban đầu vì protein đột biến của nó ít bị phá vỡ hơn.

Tuy nhiên, giáo sư Smith cảnh báo rằng điều kiện tiến hành những nghiên cứu nói trên khác với môi trường lây nhiễm của chủng đột biến D614G trong thực tế, do đó kết luận biến chủng này dễ lây lan hơn virus corona nguyên bản chỉ mang tính tham khảo.

D614G có gây tử vong nhanh hơn không?

Một trong những phát hiện quan trọng trong nghiên cứu của tiến sĩ Korber là tỷ lệ gây ra tử vong của biến chủng D614G không cao hơn so với các đột biến khác của virus corona. Tỷ lệ lây nhiễm được cho là phần lớn phụ thuộc vào các yếu tố khác như tuổi và giới tính.

Giáo sư Smith cho biết hiện vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy biến chủng D614G dễ gây tử vong hơn các loại đột biến khác.

Ông cũng nói thêm rằng nguyên nhân khiến đột biến G áp đảo các biến thể khác của virus corona đơn giản là bởi chủng virus này lây lan chủ yếu ở những quốc gia không có các biện pháp chống dịch tốt.

Con đường xâm nhập vào Singapore

Phó giám đốc Sebastian Maurer-Stroth của Viện nghiên cứu Tin học Y sinh Singapore (ASTRBI) cho biết nhiều khả năng đột biến G của virus corona đã theo các du khách nhập cảnh vào Singapore.

Trong một bài báo đăng tải trên Straits Times hôm 17/8, phó giáo sư Hsu Liyang thuộc Đại học Quốc gia Singapore (NUS) cho biết đột biến G đã lưu hành ở Singapore từ tháng 2, với hàng nghìn ca lây nhiễm với nghi vấn là do chủng D614G.

Tuy nhiên, giáo sư Smith cho rằng không cần quá lo lắng về loại đột biến G này vì giới chức Singapore đã chuẩn bị các phương án đối phó với sự lây lan của biến thể này.

"Miễn là mọi người tuân theo các biện pháp đảm bảo an toàn do chính phủ đề ra thì sự khác nhau giữa các chủng đột biến chẳng có ý nghĩa gì cả", ông Smith quả quyết.

Khi được hỏi liệu loại virus này có tạo gánh nặng cho cơ sở hạ tầng ngành y tế của Singapore nếu chủng biến thể này lây lan hay không, giáo sư Smith nói rằng tốc độ lây truyền của nó phụ thuộc vào hành vi của con người chứ không phải cấu tạo di truyền đặc thù của từng biến thể.

"Ngay cả khi phải đối mặt với chủng virus dễ lây nhiễm nhất trên thế giới, nếu bạn chỉ ở nhà xem Netflix thì nó sẽ chẳng lây được cho ai cả. Vấn đề ở đây không phải là về bản chất của loại virus, mà chủ yếu phụ thuộc vào bản chất ý thức của mỗi cá nhân", giáo sư Smith kết luận.

Liệu vaccine có còn hiệu quả?

Theo ý kiến của giáo sư Smith, các loại vaccine đã và đang được phát triển vẫn sẽ phát huy tác dụng trong việc chống lại chủng virus này, bởi nguyên tắc hoạt động của vaccine không nhắm vào một phần nào của bộ gen virus, do đó phần đột biến không mang nhiều ý nghĩa trong trường hợp này.

Một protein đột biến có phần "cuống" và phần "đầu". Các kháng thể từ vaccine sẽ tự gắn chặt vào phần "đầu" để ngăn virus lây nhiễm sang tế bào cơ thể người.

Tuy nhiên, vì đột biến đối với D614G xảy ra trên "cuống" nên sẽ không ảnh hưởng đến cách quá trình hoạt động của vaccine.

Theo Zing