Mặt trận mới trong cuộc chiến giành trường tốt cho con ở Trung Quốc: Lớp học thể dục

Với việc Trung Quốc đang nâng tầm môn thể dục trong kỳ thi zhongkao trước lo ngại về tỷ lệ béo phì ở trẻ em gia tăng, những người làm cha mẹ tại quốc gia đông dân nhất thế giới đang 'tất bật' cho con mình đi học thể dục.

Tại một hồ bơi trong nhà ở Phố Đông, Thượng Hải, một huấn luyện viên bơi lội tên Qiu Chenchen nhìn đồng hồ bấm giờ và cau mày nói: 'Đừng để chân mềm nhũn, đá nước mạnh vào'. Cậu học sinh tên Panpan hoàn thành bài tập một cách khá trọn vẹn nhưng Qiu không hài lòng với thời gian 27 giây của đứa trẻ 10 tuổi. 'Em đã không cố gắng hết sức. Hãy nghỉ ngơi và chúng ta thực hiện lại một lần nữa' - Qiu nói với Panpan.

Mẹ của Panpan xem bài tập của con từ bằng ghế gần đó cũng tiến lại gần Qiu với vẻ mặt đầy lo lắng. Cô hỏi Qiu: 'Con tôi tập như thế nào, không đủ tập trung phải không'?

'Không đủ tốt. Ít nhất em ấy phải hoàn thành đường bơi này trong vòng 25 giây' - Qiu trả lời. Lúc đó, Panpan bẽn lẽn nhìn xuống mặt nước. Mẹ của em nói tiếp: 'Chúng tôi sẽ bảo Panpan chịu khó tập đá chân ở nhà nhiều hơn'.

Qiu tiếp tục giải thích về hậu quả nếu Panpan không cải thiện được thời gian hoàn thành đường bơi của mình. Trong 4 năm tới, cậu bé sẽ tham gia kỳ thi Zhongkao (tên tiếng Anh: Senior High School Entrance Examination). Đây là kỳ thi tuyển sinh trung học quan trọng nhất của Trung Quốc.

Qiu nói: 'Hồ bơi này chỉ dài 20 mét trong khi bài thi bơi cự ly ngắn tiêu chuẩn ở zhongkao là 25 mét. Để đạt điểm trọn vẹn, Panpan cần hoàn thành nó trong vòng 25 giây'.

Những cuộc đối thoại như trên diễn ra rất nhiều với Qiu trong thời gian gần đây. Huấn luyện viên bơi lội 29 tuổi này gần đây rất 'đắt khách', thường dành 8 tiếng mỗi ngày tại hồ bơi để dạy riêng học học sinh tiểu học và trung học cơ sở.

Lý do cho việc này là Trung Quốc gần đây thông báo rằng thể dục sẽ là một phần chính trong các kỳ thi ở trường. Động thái này diễn ra trong bối cảnh lo ngại về tỷ lệ béo phì ở trẻ em đang gia tăng tại đất nước đông dân nhất thế giới. Nó làm dấy lên cuộc tranh giành chỗ tập tốt giữa các gia đình để giúp con họ đủ sức khỏe cho các bài kiểm tra sắp tới.

Qiu nói với tờ Sixth Tone: 'Các bậc cha mẹ ngày nay đang coi trọng thể dục hơn. Bơi lội không chỉ tăng cường hệ miễn dịch ở trẻ, giữ cho chúng khỏe mạnh mà còn rất quan trọng trong các kỳ thi tuyển sinh'.

Đối với các gia đình Trung Quốc, bất kỳ sự thay đổi nào về kỳ thi zhongkao đều không thể xem nhẹ. Kỳ thi này được nhiều người đánh giá cạnh tranh hơn cả kỳ thi đại học khét tiếng của Trung Quốc là gaokao (cao khảo). Tại Thượng Hải, theo Sixth Tone, gần một nửa số học sinh thi zhongkao không giành được suất vào trung học phổ thông và buộc phải đi học nghề. Bất kỳ một học sinh nào muốn theo học một trường trung học ưu tú đều cần có điểm thi siêu cao.

Trước đây, học sinh ít được khuyến khích ưu tiên thể dục, thể thao. Các bài thi zhongkao chủ yếu kiểm tra học sinh về các môn như Hán văn, Toán, khoa học... Giáo dục thể chất chỉ chiếm 30 điểm trong tổng số 750 điểm.

Tuy nhiên, Bộ giáo dục Trung Quốc hiện đang đề xuất thể dục sẽ được coi như một môn học chính và chính quyền các địa phương đã làm theo điều đó. Tháng 11 năm ngoái, tỉnh Thiểm Tây cho biết thể dục sẽ được tính 60 điểm trong bài thi zhongkao từ năm 2021. Trong khi đó, tỉnh Vân Nam nâng điểm thể dục lên 100 vào năm 2023.

Thượng Hải vẫn chưa công bố những thay đổi trong kỳ thi zhongkao nhưng Wang Xiaozan - Giáo sư tại Trường Đại học Thể dục và Sức khỏe của Đại học Sư phạm Hoa Đông cho biết thành phố này cũng chắc chắn nâng điểm cho môn thể dục trong tổng điểm của zhongkao.

Mặc dù những thay đổi sẽ không có hiệu lực ngay lập tức nhưng những người làm cha mẹ ở Trung Quốc đã chuẩn bị ngay từ bây giờ. Chuẩn bị cho con tham gia zhongkao vốn là một quá trình lâu dài ở quốc gia tỷ dân. Hiện tại Thượng Hải sử dụng một bài kiểm tra gồm 5 phần để đánh giá thể lục của học sinh. Phần đầu tiên chiếm 15 trong số 30 điểm dựa trên thành tích của học sinh với môn thể dục ở trường. 4 phần còn lại buộc học sinh phải hoàn thành một loạt các thử thách về thể chất gồm kiểm tra sức bền, tốc độ hoặc sức mạnh và đánh giá kỹ năng trong môn thể thao cá nhân cũng như đồng đội.

Vào một buổi chiều mưa cuối tháng 1, Li ngồi trong một phòng tập bóng bàn tại Thượng Hải nhìn con trai đánh bóng qua lại với huấn luyện viên riêng. Người mẹ này đã nghỉ làm để cùng con đến lớp học. Li cho biết con mình (học sinh lớp 9) chưa bao giờ nghiêm túc chơi bóng bàn trước đây. Tuy nhiên, cậu bé cần thành thạo các hoạt động để vượt qua phần thi thể thao cá nhân.

Li nói: 'Giáo viên thể dục của con tôi nói bóng bàn là môn dễ nhất so với các môn khác như quần vợt, cầu lông hay võ thuật và các tiêu chí đánh giá cũng 'khoan dung' hơn'. Con trai của Li trông khá lúng túng khi cố gắng làm theo hướng dẫn của huấn luyện viên. Tuy nhiên, huấn luyện viên của cậu bé cho rằng không có gì phải lo lắng và tình hình sẽ tốt hơn sau một vài buổi học.

Vị huấn luyện viên họ Fang này nói sau buổi tập rằng các khóa học dành cho học sinh trung học cơ sở sẽ trở thành nguồn thu chính của phòng tập bóng bàn này trong tương lai. Anh nói: 'Đối với học sinh bắt đầu từ con số 0, chúng tôi có thể giúp các em đạt điểm tốt sau 10 buổi tập. Nhưng chúng tôi không thể đảm bảo 100% rằng học sinh sẽ đạt được điểm cao nhất, còn nhiều yếu tố tác động khác, như vấn đề tâm lý chẳng hạn'.

Li cho biết cô có kế hoạch đặt thêm các khóa học khác cho con trai mình vào tháng 4. Mặc dù chúng đắt tiền nhưng người mẹ này nói rằng cô sẵn sàng trả tiền miễn là có hiệu quả.

Một số câu lạc bộ bơi lội, cầu lông, bóng bàn có trụ sở tại Thượng Hải khi trả lời Sixth Tone cho biết tỷ lệ đặt chỗ học cho học sinh tăng lên rõ rệt. Trong khi đó, một huấn luyện viên quần vợt phàn nàn rằng không thể nhận thêm bất kỳ khách hàng nào nữa vì tất cả sân đã kín chỗ.

Một số công ty đã tận dụng cơ hội này để tung ra các lớp học thể dục đáng ngờ với giá thành hấp dẫn. Thậm chí, có công ty còn bị phản ứng dữ dội khi quảng cáo gói 5 bài học nhảy dây với giá 2.000 Nhân dân tệ. Cư dân mạng Trung Quốc cho rằng trẻ em có thể dễ dàng tự học những kỹ năng này.

Tuy nhiên, giáo sư Wang nghi ngờ rằng bài thi thể dục trong bài thi zhongkao chỉ diễn ra một lần duy nhất và nó không phải là cách tốt nhất để khuyến khích người trẻ tuổi học các kỹ năng mới. Cô cho rằng các bài kiểm tra nên tập trung nhiều hơn vào việc đánh giá mức độ hoạt động của học sinh ở môn thể dục trong thời gian dài. Giáo sư Wang cho biết: 'Nếu mọi người chỉ nỗ lực ngắn hạn để cải thiện thành tích thể dục với mục đích dành điểm số cao thì bài kiểm tra là vô nghĩa. Phải có những cải cách đối với cách đánh giá học sinh'.

Dù vậy, nhiều chuyên gia của Trung Quốc vẫn cho rằng quyết định bổ sung môn thể dục trong kỳ thi zhongkao năm 2008 đã đạt được mục tiêu là làm cho người trẻ tuổi khỏe mạnh hơn về thể chất. Vì vậy, việc nâng tầm môn học này trong thời gian tới sẽ có ích lợi hơn nữa.

Tại hồ bơi, Qiu nói rằng cô có thể cảm thấy tác động của việc tăng điểm bài thi thể dục tại kỳ thi zhongkao trong thời gian tới. Nhiều bậc cha mẹ đang tìm cách cho con mình được đi học các lớp học bơi. Qiu nói: 'Họ rất hào phóng khi khi đưa con mình đi tập như vậy khi chúng còn nhỏ. Bởi lẽ, số tiền phải chi trả không phải là nhỏ'.

Nguyễn Dương Theo SixthTone