Covid-19 và tự sát: Đằng sau tỷ lệ tự tử đáng báo động của phụ nữ Nhật Bản

Nhật Bản là quốc gia báo cáo về các vụ tự tử nhanh và chuẩn xác hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Không giống như hầu hết các nước khác, các con số về tự tử ở đây được tổng hợp vào cuối mỗi tháng.

Điều đáng lo ngại là những con số về tự tử ở Nhật Bản trong đại dịch Covid-19 có xu hướng tăng lên. Năm 2020, lần đầu tiên sau 11 năm tỷ lệ tự tử ở quốc gia này tăng. Trong đó, các vụ tự tử ở nam giới giảm nhẹ còn tỷ lệ tử tử ở nữ giới lại tăng gần 15%.

Trong tháng 10 năm ngoái, tỷ lệ tự tử của nữ giới tại Nhật Bản tăng vọt lên hơn 70% so với cùng kỳ năm 2019. Vậy điều gì đang xảy ra ở đây và tại sao Covid-19 lại ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới.

Phóng viên của BBC đã có dịp gặp gỡ một phụ nữ trẻ nhiều lần cố gắng tự tử tại Nhật Bản và đó là một trải nghiệm được cho là 'đáng kinh ngạc'. Người phóng viên này là Rupert Wingfield-Hayes và theo anh cuộc gặp gỡ mang lại sự tôn trọng với những người làm công tác phòng chống tự tử.

Rupert Wingfield-Hayes ngồi trong một khu phố đi bộ tại khu đèn đỏ ở Yokohama (Nhật Bản). Ngồi đối diện với anh là một phụ nữ 19 tuổi, mái tóc bồng bềnh. Lặng lẽ, không chút cảm xúc, cô gái kể cho Rupert về câu chuyện của mình.

Từ khi lên 15 tuổi, cô gái trẻ đã bị anh trai của mình làm dụng một cách thô bạo. Không thể chịu nổi, cô bỏ nhà ra đi nhưng điều đó vẫn không thể kết thúc nỗi đau và sự cô đơn trong cuộc đời. Người này cho rằng tự tử là lối thoát duy nhất của cô.

Cô gái kể:;'Tôi đã phải ra vào bệnh viện nhiều lần vì cố gắng tự sát nhưng không thể thành công. Vì vậy, có lẽ giờ đây tôi đã từ bỏ việc cố gắng để chết'. Thứ ngăn cản cô gái tự tử lần nữa là sự can thiệp của một dự án có tên Bond Project. Họ tìm cho người này một nơi an toàn để sống và bắt đầu tư vấn chuyên sâu cho cô gái.

Jun Tachibana - người sáng lập Bond Project là một phụ nữ khoảng 40 tuổi với tinh thần rất lạc quan. Tachibana cho biết: 'Khi các cô gái gặp rắc rối và đau đớn, họ thực sự không biết phải làm gì. Chúng tôi ở đây và sẵn sàng lắng nghe họ nói'.

Theo Tachibana, Covid-19 dường như đẩy những người vốn dễ bị tổn thương đến gần với bờ vực tự tử hơn. Cô nói: 'Chúng tôi đã nghe rất nhiều câu kiểu như 'Tôi muốn chết' hoặc 'Tôi không còn nơi nào để đi'. Họ nói 'Đau quá, tôi cô đơn quá và muốn biến mất''.

Biểu đồ số vụ tự tử ở Nhật Bản từ năm 2008 - 2020

Đối với những người bị lạm dụng thể chất hoặc tình dục, Covid-19 đã làm cho tình hình tồi tệ đi nhiều. Tachibana kể tiếp: 'Một cô gái mà tôi nói chuyện hôm trước bảo rằng cô ấy bị cha quấy rối. Covid-19 đến và cha cô ấy không có việc làm, ở nhà rất nhiều. Vì vậy, không có cách nào trốn thoát khỏi ông ấy'.

Nếu nhìn vào những thời điểm khủng hoảng trước đây của Nhật Bản như khủng hoảng ngân hàng năm 2008 hay sự sụp đổ của thị trường chứng khoán, bong bóng bất động sản đầu những năm 1990 thì sẽ thấy chúng tác động nhiều hơn đến nam giới. Lúc đó, tỷ lệ nam giới tự tử tăng đột biến.

Nhưng Covid-19 thì khác, nó ảnh hưởng đến giới trẻ và đặc biệt là phụ nữ với những lý do rất phức tạp. Giáo sư Michiko Ueda - một chuyên gia hàng đầu Nhật Bản về vấn đề tự tử cho biết cô sốc khi chứng kiến việc có nhiều phụ nữ tự tử hơn nam giới trong vài tháng qua. Michiko Ueda cho biết: 'Việc phụ nữ tự tử nhiều như vậy là rất khác thường'.

Cô nói tiếp: 'Tôi chưa bao giờ sự gia tăng tỷ lệ phụ nữ tự tử cao như vậy trong suốt sự nghiệp của mình với tư cách là người nghiên cứu về vấn đề này. Đại dịch Covid-19 đến và các ngành phụ nữ làm việc nhiều bị ảnh hưởng nặng nề như du lịch, bán lẻ hay công nghiệp thực phẩm'.

Giáo sư Michiko Ueda cho rằng nhiều phụ nữ Nhật Bản hiện tại không kết hôn nữa. Họ tự trang trải cuộc sống và không có việc làm ổn định. Khi Covid-19 đến, tất nhiên họ sẽ bị ảnh hưởng nhiều. Số người bị mất việc trong 8 tháng qua là rất lớn.

Trong tháng 10 năm ngoái, 879 phụ nữ Nhật Bản đã tự sát. Con số này cao hơn 70% so với cùng kỳ năm 2019. Hồi chuông cảnh báo về việc tự tử gia tăng ở Nhật Bản ở thời điểm đó là rất lớn khi tổng số người tự tử (cả phụ nữ và nam giới) là 2.199 trong khi tổng số ca tử vong vì Covid-19 vào lúc đó mới là 2.087.

Nữ diễn viên Yuko Takeuchi được phát hiện chết ở nhà riêng vào tuổi 40

Vào ngày 27/9 năm ngoái, một nữ diễn viên rất nổi tiếng và được yêu thích tại Nhật Bản là Yuko Takeuchi được phát hiện chết tại nhà riêng. Sau đó có thông tin cho rằng cô tự kết liễu cuộc đời mình.

Yasuyuki Shimizu - một cựu nhà báo và đang điều hành một tổ chức phi lợi nhuận chuyên chống lại vấn nạn tự sát ở Nhật Bản cho biết: 'Kể từ ngày tin tức về một người nổi tiếng tự tử được báo cáo, số vụ tự tử tăng lên'.

Yuko Takeuchi ra đi ở tuổi 40 và theo ông Shimizu thì phụ nữ ở độ tuổi 40 bị ảnh hưởng nhiều nhất trong các nhóm tuổi. Đối với nhóm tuổi này, tỷ lệ tự tử tăng hơn gấp đôi. Nhiều chuyên gia đồng ý rằng có mối liên kết chặt chẽ giữ các vụ tự tử của người nổi tiếng và sự gia tăng ngay lập tức các vụ tự tử trong những ngày tiếp theo.

Hiện tượng này không phải chỉ có ở Nhật Bản. Ngay sau khi có một người nổi tiếng tự tử, việc làm của họ được thảo luận nhiều trên các phương tiện mạng xã hội và tác động to lớn đến những người dễ bị tổn thương.

Nguyễn Dương Theo BBC