Dân Mỹ lại phát cuồng với game thẻ bài Pokemon giữa thời kỳ đại dịch căng thẳng

Có thể bạn đã đôi lần nghe về sự hồi sinh của game thu thập thẻ bài Pokemon giữa đại dịch COVID-19. Hẳn rồi, khi mà cả thế giới phải ru rú trong nhà, người ta phải tìm kiếm những thú vui mới, tái khám phá những trò chơi cũ, và lục lọi các ngăn tủ với hi vọng những món đồ sưu tập ngày xưa vẫn còn đó.

Tất cả những điều này đã góp phần làm thị trường thẻ bài Pokemon một lần nữa bùng cháy tại Mỹ.

Tuy nhiên, mọi thứ không chỉ dừng lại ở đó. Câu chuyện không đơn thuần là "thẻ bài Pokemon một lần nữa trở nên phổ biến". Sự hồi sinh của trào lưu này đã khiến nhiều công ty lớn và nổi tiếng phải khiếp sợ, buộc chuỗi cửa hàng Target tìm đến sự trợ giúp của cảnh sát, và gây ra tình trạng thiếu hụt cũng như tăng giá của gần như bất kỳ thứ gì có liên quan đến thú vui thu thập thẻ bài. Bạn cho rằng dân Mỹ thật điên rồ? Không, còn hơn thế nữa.

Đối với nhiều người Mỹ, thẻ bài Pokemon là trò chơi họ đã quen thuộc từ nhỏ. Có nhiều giải đấu hàng tuần được tổ chức tại các cửa hàng thẻ bài địa phương, và thậm chí còn có những giải đấu quốc gia do chính Nintendo tài trợ. Cây bút Jason Koeble của trang VICE kể rằng khi mới 10 tuổi, anh từng sở hữu thẻ bài "Charizard phiên bản đầu tiên", một trong những thẻ bài Pokemon được săn lùng nhất mọi thời đại, và chỉ một năm sau đó đã bán được nó với giá đến 150 USD. Vài tháng trước, một trong những thẻ bài này đã được mua lại với giá hơn 300.000 USD. Trong thời gian ở nhà tránh dịch, Koeble bắt đầu tìm lại những thẻ bài cũ của mình, xác định xem thẻ bài nào có giá trị, và rao bán chúng trên eBay. Anh thậm chí chưa bán những thẻ bài giá trị nhất nhưng đã thu được hơn 3.000 USD. Trong đó, thẻ bài "Eevee phiên bản đầu tiên", một trong những thẻ bài phổ biến nhất trong bộ "Rừng" ra mắt năm 1999, được bán với giá 40 USD, còn thẻ bài "Magikarp phiên bản đầu tiên", con Pokemon yếu nhất thế giới, có giá đến 70 USD.

Mức giá mà người ta sẵn sàng trả cho các thẻ bài Pokemon là rất cao, nhưng thành thực mà nói, đó là chuyện thường trong giới sưu tập. Koeble cho biết anh giữ lại những thẻ bài xưa cũ kia bởi "chúng có thể đáng giá một ngày nào đó". Rõ ràng, đây chính là "một ngày nào đó", và những thẻ bài của anh đúng là đáng giá thật!

Điều bất bình thường là những gì đang diễn ra ở một thị trường sưu tập cao cấp hơn, cụ thể là thị trường của những thẻ bài đã được "xếp hạng". Có một ngành công nghiệp "xếp hạng" trong thế giới sưu tập, mà mục đích là xác thực và thẩm định tình trạng của một thẻ bài, một cuốn truyện tranh, một kỷ vật gợi lại ký ức của một sự kiện thể thao nào đó. Với thẻ bài Pokemon, bài ma thuật, và thẻ bài thể thao, những chuyên gia xếp hạng sẽ xem xét tính cân đối, màu sắc, các góc cạnh, và tình trạng chung của một thẻ bài, rồi cho nó một điểm số từ 1 - 10 (1 là "tệ", 10 là "viên ngọc"). Những vết trầy xước, cong vênh, vết hằn, vết bút, lỗi in ấn… đều ảnh hưởng đến điểm số của một thẻ bài. Việc xếp hạng được tiến hành dưới điều kiện ảnh sáng đặc biệt, sử dụng những loại kính lúp và các công cụ khác để xem xét từng ly từng tí một của một thẻ bài. Đây là một ngành công nghiệp rất nghiêm túc. Một khi một thẻ bài được xếp hạng, nó không chỉ được xem là "hàng thật", mà còn có nghĩa là nó đã được một chuyên gia trong ngành nghiên cứu, và nếu được chấm 10 điểm, đó là một thẻ bài hoàn hảo, một thẻ bài "lý tưởng" chỉ được sản xuất với số lượng hạn chế.

Một thẻ bài đã được xếp hạng với điểm số cao sẽ có giá rất khác biệt trên thị trường trao đổi. Một thẻ bài "Charizard phiên bản đầu tiên" dạng ảnh nổi đã được nâng cấp lấy từ bộ thẻ bài cơ bản (cũng là thẻ bài siêu hiếm mà Koeble từng bán trên eBay khi còn là một cậu nhóc) có giá vài ngàn đô-la. "Charizard phiên bản đầu tiên" được chấm điểm 10 sẽ có giá đến…300.000 USD. Với những thẻ bài ít hiếm hơn, những tác động mà điểm số mang lại cũng tương tự. Một thẻ bài được nâng cấp có giá 10 USD có thể tăng giá lên 200 USD hoặc hơn nếu đạt điểm 10. Có hàng chục thẻ bài Pokemon có giá từ vài trăm đến vài ngàn đô-la nếu được chấm 8, 9, hoặc 10 điểm.

Đối với những thẻ bài Pokemon đã cũ, chắc chắn không ít bị hư hại, chất lượng thấp, bởi chúng ngay từ đầu đã luôn là đồ chơi cho trẻ em, được thiết kế để "xốc" và nâng lên, hạ xuống liên tục, hay trao đổi qua lại. Lũ nhóc cấp một ngày xưa vẫn thường dùng những thẻ bài đáng giá rất nhiều tiền ngày nay để chơi trong giờ giải lao ở trường học, khiến chúng dính đầy bụi đất. Chỉ cần tìm kiếm trên eBay, bạn sẽ thấy nhiều thẻ bài rất giá trị nhưng được bán với giá tương đối thấp bởi chúng bị cong vênh, trầy xước, bị viết lên, hoặc rách nát. Có nghĩa là người ta thực sự có động lực để mang những thẻ bài đang trong tình trạng tốt của mình đi chấm điểm, bởi số lượng chúng còn lại hiện nay là tương đối ít.

Giá trị một số thẻ bài Pokemon hàng hiếm

Trong vài tháng vừa qua, cùng với việc lục lọi khắp các ngăn tủ để tìm lại những bộ sưu tập thẻ bài Pokemon cũ, những người sưu tập còn gửi những thẻ bài của họ đi xếp hạng tại một trong ba công ty lớn chuyên về lĩnh vực này. Các công ty này bao gồm Professional Sports Authenticator (PSA), Certified Guaranty Company (CGC), và Beckett Grading Services (BGS). Mỗi công ty này đã cung cấp dịch vụ xếp hạng trong nhiều thập kỷ, dù CGC chủ yếu nổi tiếng về việc xếp hạng các bộ sưu tập truyện tranh và mới chỉ bắt đầu xếp hạng thẻ bài khoảng một năm trước. Ấy thế nhưng, sự trỗi dậy của thú vui sưu tập thẻ bài Pokemon cùng những đơn hàng còn tồn đọng do COVID-19 đã "nghiền nát" cả ba công ty, đến mức mà khi nhìn từ bên ngoài, nhiều người sẽ nghĩ rằng họ chẳng còn hoạt động nữa (không chỉ thẻ bài Pokemon, nhiều game thẻ bài khác cũng bùng nổ giữa đại dịch, như thẻ bài Magic và thẻ bài Yu-gi-oh!)

PSA, dịch vụ xếp hạng phổ biến nhất, đưa ra thời gian chờ đợi để xếp hạng thẻ bài lên đến 10 tháng, nhưng nhiều nhà sưu tập nói rằng có lúc họ phải chờ hơn một năm trời để có được những thẻ bài đã xếp hạng. Thời gian chờ đợi của BGS là "xấp xỉ hơn 9 tháng". CGC tuyên bố thời gian chờ đợi của họ là "144 ngày làm việc". Tuy nhiên, những con số đó chẳng nói lên được điều gì về những hoạt động đang diễn ra bên trong các công ty này.

Cả PSA và CGC đều đăng tải những bài blog và những cập nhật với nội dung ngày càng đáng báo động về tình trạng hiện tại của ngành công nghiệp xếp hạng. Cả ba công ty dường như đang kiếm được rất nhiều tiền mặc cho không thể đáp ứng kịp nhu cầu của khách hàng. Hồi tháng 3, Joe Orlando, CEO của PSA, viết trên blog rằng có "một cơn bão bìa cạc-tông" đang tấn công công ty, trong đó số lượng thẻ bài được gửi đến PSA để xếp hạng chẳng khác gì một "cơn sóng thần". "Vào thời điểm viết bài này, số thẻ bài PSA đang nhận về mỗi 5 ngày một lần (hơn 500.000 thẻ bài/tuần làm việc) đã nhiều hơn con số chúng tôi từng nhận mỗi 3 tháng một lần"

Orlando nói rằng "có một số đang thắc mắc tôi có bị điên không" sau một bài viết trước đây nói về lý do tại sao trò thu thập thẻ bài đã sống sót qua những cuộc khủng hoảng tài chính, sau thảm hoạ 9/11, và sẽ tiếp tục sống tốt qua đại dịch.

"Kể cả tôi cũng không nghĩ mọi chuyện sẽ tốt đến mức này" - ông viết về sự trỗi dậy của thú vui thu thập thẻ bài và mức tăng giá gấp 10 - 20 lần của một số thẻ bài trong thời kỳ đại dịch. "Trong năm vừa qua, công ty chúng tôi đã thuê, huấn luyện, và thu nạp hàng chục nhân viên mới… Trong tháng 10/2020, chúng tôi đã tăng gấp đôi diện tích trụ sở để đảm bảo công suất hoạt động tăng cao"

Chưa đầy một tuần sau đó, Steve Sloan, chủ tịch PSA, công bố rằng công ty sẽ tạm ngưng tiếp nhận thẻ bài để xếp hạng trừ khi các nhà sưu tập trả phí 300 USD/thẻ bài để sử dụng dịch vụ "Siêu tốc", hoặc 600 USD /thẻ bài để sử dụng dịch vụ "Hỗ trợ tận tình". Công ty này nói rằng, bên cạnh việc vừa mua thêm một nhà kho mới, họ sẽ mua tiếp một nhà kho khác và đang điên cuồng tìm kiếm những chuyên viên xếp hạng mới để đáp ứng nhu cầu khách hàng.

"Số lượng đơn hàng khổng lồ mà PSA nhận được vào đầu tháng 3 đã thay đổi căn bản khả năng cung cấp dịch vụ này của chúng tôi" - Sloan viết. "Hiện thực là chúng tôi gần đây nhận được số lượng thẻ bài trong 3 ngày còn nhiều hơn những gì chúng tôi nhận được trong 3 tháng trước"

Trong khi đó, CGC công bố hồi đầu tháng 3 rằng công ty "đã chứng kiến nhu cầu đối với dịch vụ chứng nhận của chúng tôi tăng đột biến", và kết quả là CGC phải thuê 70 nhân viên mới trong 3 tháng, mua "một khu đất mới rộng 21.000 feet vuông, tổ chức các chương trình huấn luyện toàn diện, thu nạp các nhà tư vấn giỏi và làm tăng ca hàng ngàn giờ". CGC còn khẳng định đang đầu tư vào "công nghệ tiên tiến, bao gồm AI, robot, phần mềm tiên tiến, và hơn thế nữa", và nói rằng sẽ tặng tiền thưởng 1.000 USD cho bất kỳ nhân viên mới nào khuyến khích được thêm người nộp đơn xin việc vào đây.

Một lá bài "đẹp" bản giới hạn đang chờ được xếp hạng

Hiện nay, chỉ hơn một tháng sau, CGC đã công bố sẽ tăng khoản tiền thưởng này lên 2.500 USD và đang "tìm kiếm hàng chục nhân viên ngay lập tức… cho hầu hết mọi vị trí". Tuần qua, công ty này công bố giá cho những dịch vụ xếp hạng rẻ nhất của họ sẽ tăng nhẹ và khách hàng được tiếp tục sử dụng mức giá cũ cho đến thứ 4.

Hạn chót đó dẫn đến số lượng đơn hàng tăng vọt một lần nữa, và gây áp lực nặng nề lên website nhận đơn; diễn đàn của CGC trở thành nơi chửi rủa của những khách hàng tức giận, những người không thể gửi thẻ bài về trước hạn chót. Koeble cho biết anh đã gửi hàng chục thẻ bài cho CGC để xếp hạng từ hồi đầu tháng 2, để rồi nhận ra tình hình cực kỳ căng thẳng; phải mất hơn một tháng sau, công ty mới xác nhận đã nhận được thẻ bài của anh. Và đến nay, những thẻ bài này vẫn chưa được đưa vào danh sách xếp hạng. Đối với những nhà sưu tập hay người tiêu dùng, điều đó chẳng khác gì việc họ mang những món đồ sưu tập giá trị bậc nhất của mình (nếu những thẻ bài của bạn được xếp hạng, chúng nhiều khả năng sẽ đáng giá hàng ngàn đô-la trên eBay hay một chợ đồ cũ nào đó) đi đóng gói và gửi chúng vào một cái hố đen mà chẳng biết bao giờ mới được nhận lại.

"Biết rằng mình gửi thẻ bài đi, và chúng lẽ ra phải đến nơi, nhưng chẳng có lời xác nhận nào cho thấy chúng đã được nhận, là điều gây hoang mang cực độ" - một người đăng trên diễn đàn CGC như vậy. "Chờ đợi hàng tháng trời để được xác nhận rằng thẻ bài đã thực sự được công ty nhận là rất bất công"

"Tôi tự hỏi không biết điều gì đã xảy ra với mấy cái thẻ của mình" - một người khác viết.

Trong khi CGC, PSA, và BGS không đưa ra bình luận gì, thì giá của những thứ liên quan đến thu thập thẻ bài, bao gồm các loại túi nhựa rẻ tiền, túi nhựa cứng hiệu "Top Loaders", và một loại phụ kiện bảo vệ thẻ bài khác tên "Card Savers" vốn cần có để phục vụ việc xếp hạng thẻ bài, cũng tăng đột biến. Một nhà sưu tập tiết lộ đã đặt mua "Top Loaders" từ các website bán sỉ của Trung Quốc và bán chúng lại trên eBay thay vì bán thẻ bài Pokemon, cuối cùng vẫn rung đùi hưởng tiền lời. Các cửa hàng Targets trên toàn nước Mỹ chứng kiến những hàng dài người chờ đợi mỗi sáng thứ sáu hàng tuần, đến mức công ty đang cân nhắc có nên gọi cảnh sát để ngăn mọi người "cắm trại" qua đêm trước cửa hàng hay không.

Tất cả những điều này cho thấy thẻ bài Pokemon lại một lần nữa trở nên phổ biến. Nhưng nói như vậy vẫn chưa cho thấy được vấn đề thật sự. Mức độ phổ biến của thẻ bài Pokemon và các loại thẻ bài khác đang dẫn đến tình trạng hàm trăm người phải làm tăng ca hàng ngàn giờ đồng hồ, và các công ty đang đưa ra những khoản tiền thưởng lớn để tìm được các nhân viên mới nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu - tất nhiên, họ vẫn toát mồ hôi hột để thực hiện điều đó.

"Chúng tôi cực kỳ hứng khởi về tương lai, không chỉ cho công ty mình, mà cho cả ngành công nghiệp" - Orlando nói trên blog. "Bạn cũng nên như vậy"

Minh.T.T (Theo;Vice)