Chó con, mèo con chết thảm hé lộ mặt tối đáng sợ đằng sau cơn sốt hộp bí ẩn ở Trung Quốc

Khi chiếu đèn pin lên những chiếc hộp ở phần thùng xe tải, nhiều chùm lông động vật được nhìn thấy qua các lỗ khí nhỏ. Đó là những con vật may mắn bởi còn có lỗ để thở được, nhiều hộp khác được dán kín hoàn toàn.

Nhóm bảo vệ động vật Love Home ngày 3/5 đã quay một video tại thành phố Thành Đô, Trung Quốc khi phát hiện ra 156 chiếc 'hộp bí ẩn' ở phần thùng xe tải chứa chó con và mèo con vài tháng tuổi. Đây thực sự là điều kinh hoáng, hé lộ mặt tối của cơn sốt mua sắm đang càn quét Trung Quốc được gọi với cái tên 'Những chiếc hộp bí ẩn' (mystery boxes).

Trào lưu này hoạt động với phương thức rất đơn giản: Người tiêu dùng sẽ mua một chiếc họp nhỏ với một món quà không xác định ở bên trong đó - thông thường là một bức tượng nhỏ được sưu tầm. Ding Ying, một chuyên gia về marketing công tác tại Đại học Nhân dân Trung Quốc (Renmin University of China) trả lời truyền thông Trung Quốc cho rằng trào lưu 'Những chiếc hộp bí ẩn' là một 'chất gây nghiện'. Trong đó, người tiêu dùng thường sẽ muốn sở hữu cả bộ sưu tập sau khi có một phần của nó.

Những hộp chứa chó vào mèo xếp đầy trong thùng xe tải mới được phát hiện ở Trung Quốc

Điều này biến việc kinh doanh những chiếc hộp đang tạo nên nguồn doanh thu khổng lồ ở Trung Quốc. Vào tháng 12 năm ngoái, nhà sản xuất hộp bí ẩn Pop Mart đã huy động được tới 676 triệu USD trong đợt phát hành công khai lần đầu. Cách đây chưa lâu, tờ China Daily của Trung Quốc cho rằng ngành công nghiệp sản xuất hộp bí ẩn có thể sẽ trị giá tới 30 tỷ Nhân dân tệ (4,7 tỷ USD) vào năm 2024.

Tuy nhiên, trào lưu này lại có một mặt tối đáng lên án. Theo truyền thông Trung Quốc, mặc dù việc giao động vật sống qua đường bưu điện bị cấm ở quốc gia này nhưng nó lại được kiểm soát rất kém. Một số nhà khai thác dịch vụ hộp bí ẩn đang tận dụng 'điểm mù' đó khi cung cấp vật nuôi bất ngờ được giao đến tận nhà với giá rất rẻ.

Các nhóm bảo vệ quyền động vật nói rằng điều đó thật tàn nhẫn đối với các loài động vật bởi không phải tất cả chúng đều sống sót sau khi di chuyển đến với chủ mới. Người sáng lập ra Love Home, Chen Yunlian trả lời Đài truyền hình CCTV cho biết: 'Tôi đã nói với một thanh niên bán hộp bí ẩn động vật rằng anh ta đang kiếm tiền bằng mạng sống của các con vật này'.

'Mọi thứ đều có thể được đặt trong hộp bí ẩn'

Khi xu hướng hộp bí ẩn bùng nổ trong vài năm gần đây ở Trung Quốc, nó đã kích thích tiêu dùng online ở nước này một cách mạnh mẽ. Thậm chí cả những thương hiệu lớn của thế giới như Starbucks, Sephora, Converse... đã tạo ra những chiếc hộp bí ẩn của mình dành riêng cho người tiêu dùng Trung Quốc. Những người nổi tiếng trên mạng xã hội cũng đăng các video để giới thiệu về hộp bí ẩn của mình và những gì họ nhận được từ nó.

Trên mạng xã hội Trung Quốc, có một câu nói của miệng mới: 'Mọi thứ đều có thể được đặt bên trong một chiếc hộp bí ẩn'. Tuy nhiên, có vẻ điều này đã đi quá xa.

Trên Pinduoduo, một trong những nền tảng mua sắm trực tuyến lớn nhất Trung Quốc, có một danh sách những chiếc hộp bí ẩn 'mới mẻ, dễ thương, chứa một con chó ngẫu nhiên với giá 599 Nhân dân tệ (92 USD). Hình ảnh đính kèm quảng cáo cho những chiếc hộp này là một chú chó chihuahua lông dài, vui vẻ, khỏe mạnh. Các hộp bí ẩn chứa thú cưng cũng đã xuất hiện trên các nền tảng thương mại điện tử lớn khác của Trung Quốc gồm cả Taobao và Alibaba.

Trong một bài đăng không được tiết lộ danh tính được lấy từ phim tài liệu của CCTV, một người bán đã rao những chiếc hộp bí ẩn với giá chỉ 32 Nhân dân tệ (5 USD) với hình ảnh là chú chó Shiba inu đang cười. Thậm chí, một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội Trung Quốc đã đăng hình đang mở một chiếc hộp bí ẩn mà bên trong chứa một loài giáp xác. Hiện không rõ anh ta mua hộp bí ẩn này ở đâu.

Hầu hết các quảng cáo hộp bí ẩn đều nêu rõ họ đang bán động vật nào và đảm bảo vật nuôi chất lượng cao. Tuy nhiên, có vẻ như quảng cáo khác khá xa thực tế và ví dụ điển hình nhất là vụ đột kích và phát hiện động vật tại Thành Đô của Love Home. Thay vì được chăm sóc tử tế thì những con chó và mèo lại phải chen chúc trong những chiếc thùng nhựa nhỏ được dán băng keo.

Một quảng cáo bán hộp bí ẩn thú cưng

Love Home cho biết trên Weibo rằng nhiều con chó và mèo đã chết vì ngạt thở hoặc đói. Không rõ chúng được bán trên nền tảng nào nhưng chắc chắn là nạn nhân của những chiếc hộp bí ẩn. Chen Yunlian cho biết: 'Các nhà cung cấp dịch vụ hộp bí ẩn thường ngừng cung cấp đồ ăn và nước uống cho động vật 1 ngày trước khi khởi hành để hạn chế chất bài tiết của động vật. Trong một chiếc hộp chỉ rộng gần 30 cm, ba con chó được xếp đặt cạnh nhau và nằm bất động'.

Đây không phải là lần đầu tiên người ta đặt câu hỏi về chất lượng của thú cưng trong hộp bí ẩn. Trong các bài đánh giá trên những trang thương mại điện tử cung cấp dịch vụ này, người dùng thường mô tả việc nhận những con vật bẩn thỉu, ốm yếu. 'Con chó tôi nhận được trông rất ốm yếu, không đi lại nhiều và có vẻ như tinh thần đã xuống mức rất kém' - một người dùng đánh viết trên Pinduoduo. Một bài đánh giá khác viết: 'Con chó tôi nhận được không di chuyển nhiều, bên chăm sóc khách hàng nói rằng hãy để nó nghỉ ngơi... và nó đã chết'.

Ngành công nghiệp chuyển phát bưu kiện của Trung Quốc trước đây đã phải đối mặt với những vụ bê bối ngược đãi động vật. Vào tháng 9/2020, ít nhất 5.000 động vật, gồm cả chó, mèo, thỏ được phát hiện đã chết tại một trạm hậu cần tại tỉnh Hà Nam.

Phản ứng dữ dội lan rộng

Rất nhiều các bài rao bán hộp bí ẩn liên quan đến động vật tại các trang thương mại điện tử ở Trung Quốc đã bị gỡ xuống kể từ khi nhóm bảo vệ quyền động vật Love Home công khai vụ bê bối trên chiếc xe tải. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều bài đăng cố gắng ngụy trang sản phẩm của họ bằng cách thay đổi mô tả quảng cáo, loại bỏ từ 'hộp bí ẩn' hoặc gắn nhãn chúng là dịch vụ nhận nuôi, cứu hộ.

Trong một bài bình luận ngày 5/5, hãng thông tấn Tân Hoa xã đã tố cáo việc coi thú cưng là đồ chơi và gọi các sản phẩm này là sự xúc phạm cuộc sống. Bài bình luận này viết: 'Cả người mua và người bán đều nên xuất phát từ tấm lòng, có thiện chí và trân trọng cuộc sống hơn'.

Sau vụ việc mà Love Home đã phanh phui mặt tối ngành hộp bí ẩn Trung Quốc, ZTO - công ty vận chuyển niêm yết tại sàn chứng khoán Hong Kong đã đưa ra xin lỗi về hành vi của mình. 'Chúng tôi đã điều tra và nhận ra rằng lô động vật sống này đã được bán trực tuyến và vi phạm các quy định. Sự phát triển lành mạnh của ngành chuyển phát nhanh không chỉ dựa trên các quy định chặt chẽ và quản lý an toàn mà còn là ý thức sống và giá trị đúng đắn', ZTO cho biết.

ZTO cũng cho biết cơ sở giao hàng Thành Đô - nơi sự việc bị phanh phui sẽ bị đóng cửa và công ty sẽ hợp tác với cảnh sát để điều tra vụ việc.

Tuy nhiên, bất chấp sự phẫn nộ của công chúng và việc các phương tiện truyền thông vào cuộc mạnh mẽ, chỉ hơn 1 tuần sau vụ việc tại Thành Đô, nhiều hộp thú cưng bí ẩn đã được tìm thấy tại Giang Tô. Khi cơ quan chức năng đến truy tâm trung chuyển ZTO Express ở Giang Tô, họ phát hiện 13 thùng động vật, trong đó nhiều động vật đã chết.

ZTO cho biết những động vật được tìm thấy ở Giang Tô vì chúng được trả lại sau khi công ty này bắt đầu chấn chỉnh hoạt động giao nhận động vật sống kể từ ngày 5/5.

Mối đe dọa bệnh tật

Hiện tại, Trung Quốc không có các đạo luật toàn diện về bảo vệ động vật khỏi bị ngược đãi. Tuy nhiên, sau vụ việc ở Thành Đô, các chuyên gia đã kêu gọi nên ban hành luật như vậy.

Nhiều người cho rằng cần có luật để nâng cao nhận thức về quyền lợi động vật trong xã hội và giúp bảo vệ chúng mạnh mẽ hơn. Đồng thời, cần có những hành động quyết liệt để chấm dứt nạn buôn bán động vật một cách tàn ác.

Các nhóm bảo vệ động vật và truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết có một nguy cơ khác từ ngành công nghiệp hộp đựng thú cưng bí ẩn. Đó là việc dịch bệnh lây lan nhanh chóng, không kiểm soát được.

Theo một tình nguyện viên của Love Home, có hơn 10 con chó và mèo được tìm thấy trong đợt đột kích ở Thành Đô được chẩn đoán mắc bệnh, bao gồm cả bệnh dịch hạch ở mèo. Tổ chức y tế thế giới đã kết luật trong báo cáo dự thảo về nguồn gốc Covid-19 rằng động vật có khả năng là nguồn gốc của đại dịch.

Trung Quốc đã ban hành luật mới nghiêm ngặt trong nỗ lực ngăn chặn sự bùng phát của các bệnh lây nhiễm từ động vật sau Covid-19, bao gồm cả lệnh cấm ăn thịt động vật hoang dã. Tuy nhiên, tờ China Daily cho biết nhiều người buôn bán động vật trên các nền tảng thương mại điện tử 'đơn giản là phớt lờ' các yêu cầu kiểm tra và kiểm dịch do chính phủ đưa ra.

Nguyễn Dương Theo CNN