Thạc sĩ Trung Quốc đi làm công nhân nhà máy thuốc lá vì thất nghiệp

Một người cần trình độ chuyên môn gì để chế biến và cuộn thuốc lá trong nhà máy? Ở tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, có cả những người sở hữu bằng thạc sĩ làm công việc này.

Nhà sản xuất thuốc lá China Tobacco Henan Industrial Co. đang trở thành tâm điểm trong cuộc tranh cãi trên mạng xã hội Trung Quốc hiện nay vì trình độ đội ngũ nhân viên dây chuyền sản xuất mới tuyển dụng được của họ. Gần 1/3 trong số 135 công nhân dây chuyền sản xuất mới được tuyển có bằng thạc sĩ. Trong khi đó những người còn lại đều là sinh viên chưa tốt nghiệp từ một số trường đại học chất lượng cao của Trung Quốc. Danh sách 135 người này được công bố trên website của cơ quan quản lý độc quyền thuốc lá nhà nước.

Chỉ cách đây vài tháng, một trường tư thục của Trung Quốc cũng gây chú ý khi tất cả các giáo viên mới được tuyển dụng được cho trường tiểu học thuộc hệ thống đều tốt nghiệp thạc sĩ các trường đại học trong và ngoài nước này, bao gồm cả đại học Columbia (Mỹ), Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh.

Thị trường việc làm Trung Quốc không thể theo kịp sự mở rộng ồ ạt của hệ thống giáo dục

Những câu chuyện kể trên tạo ra cuộc tranh luận sôi nổi trong công chúng Trung Quốc ở bối cảnh thị trường việc làm ngày càng gay gắt tại nước này. Cùng với đó, quốc gia đông dân nhất thế giới ngày càng đào tạo ra nhiều người có bằng cấp hơn mỗi năm.

Theo Bộ giáo dục Trung Quốc, có 9,09 triệu sinh viên mới tốt nghiệp đại học sẽ tham gia vào thị trường việc làm vào hè năm nay. Đây là con số cao kỷ lục, tăng khá nhiều so với mức 8,74 triệu người của năm 2020. Theo các số liệu mới đây, hơn 54% số người trong độ tuổi từ 18 - 22 ở Trung Quốc đã vào đại học vào năm ngoái. Con số này của năm 2002 chỉ là 15%.

Jennifer Feng, chuyên gia nhân sự của công ty tuyển dụng hàng đầu Trung Quốc 51job cho biết: 'Điều này có nghĩa là chúng ta đã bước vào kỷ nguyên phổ cập giáo dục đại học. Hơn một nửa số thanh niên mà bạn gặp trên đường có bằng đại học trở lên'. Tuy nhiên, kết quả của việc này là giá trị giáo dục của họ bị giảm sút. 'Việc có bằng cử nhân giờ đây giống như ngưỡng đầu vào của những người tìm việc' - Jennifer cho biết.

Jennifer nói thêm: 'Nhiều nhà tuyển dụng đã chia sẻ kinh nghiệm với tôi rằng ban đầu họ muốn thuê một số sinh viên chưa tốt nghiệp nhưng hóa ra lại có quá nhiều người có bằng cử nhân nộp đơn'.

Liu Haotian, người tốt nghiệp cử nhân tài chính tại Đại học tài chính Thượng Hải năm 2019 thừa nhận rằng anh phải hạ thấp kỳ vọng sau một năm tìm việc không thành công. Liu nói: 'Việc làm tôi nhắm tới ban đầu là tại các tổ chức tài chính nhưng dần dần tôi nhận ra rằng mình không thể cạnh tranh được. Đối thủ toàn là người tốt nghiệp trường danh tiếng hoặc có bằng thạc sĩ trở lên'. Vào đầu năm nay, cuối cùng thì Liu cũng nhận được công việc tại một đại lý bất động sản. Dù không thích công việc này cho lắm nhưng mức lương tương đối tốt (lương cơ bản khoảng 8.000 Nhân dân tệ, chưa kể hoa hồng) khiến anh chấp nhận đi làm.

Liu không phải là sinh viên tốt nghiệp đại học duy nhất tham gia vào ngành công nghiệp bất động sản trong thời gian gần đây. Ngành này tại Trung Quốc vốn được có ngưỡng tuyển dụng thấp và mang tiếng xấu về thông tin giả mạo. Hơn 60% nhân viên kinh doanh bất động sản ở Bắc Kinh và Thượng Hải có bằng cử nhân.

Xiong Bingqi, giám đốc viện nghiên cứu giáo dục thế kỷ 21 cho biết số lượng sinh viên tốt nghiệp không phải là vấn đề tại Trung Quốc. Vấn đề thực sự là sự thiếu việc làm trong lĩnh vực dịch vụ - vốn thu hút nhiều sinh viên mới tốt nghiệp nhất.

Ngành dịch vụ chiếm 54% GDP của Trung Quốc vào năm 2020 nhưng vẫn còn quá yếu để tạo ra đủ việc làm cho số sinh viên mới tốt nghiệp. Xiong nói thêm: 'Chính vì điều này khiến sinh viên tốt nghiệp phải nhận công việc mà trước đây chỉ được thực hiện bởi những người học hết cấp 3'.

Liu Haotian cho biết bản thân cảm thấy bằng cấp của mình không tạo ra khác biệt trong ngành kinh doanh bất động sản. Anh nói: 'Tôi nghĩ ai đó có bằng tốt nghiệp trung học cũng có thể làm công việc này tốt như tốt nghiệp đại học. Công việc này liên quan đến việc bạn là người như thế nào chứ không phải sở hữu bằng cấp gì'. Khi được hỏi liệu những gì học ở trường đại học có hữu ích trong công việc không, Liu cười và nói: 'Không'.

Nguyễn Dương Theo SCMP