VnReview
Hà Nội

VSR 2014: VnReview xếp hạng âm thanh smartphone như thế nào?

Hiện nay, smartphone là phương tiện giải trí hàng đầu, do tính tiện dụng của chúng. Người dùng có thể xem phim, nghe nhạc hay chơi game trên điện thoại hàng giờ mỗi ngày. Tuy nhiên, việc đánh giá chất lượng âm thanh trên điện thoại đôi khi chưa được quan tâm đúng mức.

Chất lượng âm thanh vốn là một trong những khái niệm rất khó nắm bắt, phụ thuộc nhiều vào cảm tính. Khi được hỏi một thiết bị có "chất âm" như thế nào, những người có kinh nghiệm đánh giá âm thanh có thể đưa ra một loạt khái niệm miêu tả như chất âm thiên "tối" hay "sáng", độ chi tiết hay âm trường thế nào, các dải âm thể hiện ra sao… Tuy nhiên, đây đều là những khái niệm khó hiểu, cần có sự tiếp xúc lâu dài với các thiết bị để có thể hiểu được.

Việc đánh giá âm thanh dựa trên cảm nhận cá nhân cần người đánh giá và cả người đọc có kinh nghiệm

Thêm vào đó, như đã nói ở trên, việc đánh giá của mỗi cá nhân là khác nhau, do vậy thật khó để có sự đánh giá chuẩn cho việc âm thanh có "hay" hay không. Một người thích nghe thể loại nhạc Dance hoặc Rock có thể muốn âm thanh với dải âm trầm dày, nảy, thậm chí lấn át các dải âm khác; tuy nhiên người thích thể loại nhạc nhấn mạnh vào phần trình diễn của ca sĩ lại muốn dải âm trung nổi hơn, trong trẻo. Tương ứng với đó, mỗi thiết bị thường chỉ có thể thể hiện tốt một nhu cầu, khó đáp ứng được tất cả các nhu cầu, các thể loại nhạc. Vì vậy, nếu đánh giá chất lượng âm thanh dựa trên độ "hay" của thiết bị đối với người đánh giá thì kết quả sẽ mang tính chủ quan.

Các tiêu chí đánh giá chất lượng âm thanh

Do vậy, để đảm bảo đánh giá khách quan và khoa học, VnReview không đánh giá âm thanh của một smartphone có "hay" hay không, mà hướng về độ chính xác, trung thực khi tái tạo âm thanh. Điều đó có nghĩa là âm thanh ở đầu ra của điện thoại phải gần âm thanh gốc nhất có thể. Từ đó, chúng tôi đưa ra hai tiêu chí để đánh giá độ trung thực về âm thanh của thiết bị: âm lượng đồng đều trên toàn dải tần số, và ảnh hưởng của tác động khác lên âm thanh ở mức thấp.

Tiêu chí đầu tiên, âm lượng đồng đều trên toàn dải tần số tức là âm thanh của máy không nhấn mạnh vào một dải nào (âm trầm, âm trung hoặc âm cao). Tiêu chí này được thể hiện với khái niệm Frequency Response (đáp tuyến tần số), là một biểu đồ cho thấy quan hệ giữa tần số và mức âm lượng tương ứng ở tần số đó.

Biểu đồ đáp tuyến tần số của một chiếc điện thoại. Kết quả của chiếc điện thoại này khá tốt, biểu đồ khá bằng phẳng

Biểu đồ nhiễu của một chiếc điện thoại khác, biên độ nhiễu khá cao và cũng không ổn định trong dải âm

Như vậy, chúng ta trông đợi mức âm lượng sẽ không bị thay đổi một cách đột ngột ở các tần số khác nhau, tức là ta muốn có một biểu đồ trong đó đường thể hiện phải phẳng trong toàn dải tần số nghe được, từ 40 Hz đến 15 kHz. Tất nhiên các điện thoại sẽ không đạt được một kết quả hoàn hảo, do vậy điện thoại nào có đáp tuyến tần số bằng phẳng hơn sẽ được đánh giá cao hơn.

Tiêu chí thứ hai khi xét tới chất lượng âm thanh là mức độ ảnh hưởng của các tác động tới âm thanh như nhiễu, méo tiếng hay rò âm. Cần phải hiểu rằng tín hiệu do điện thoại phát ra luôn luôn có nhiễu, bởi quá trình xử lý tín hiệu ở bên trong điện thoại, đưa tín hiệu qua các thiết bị bán dẫn lẫn xuất ra qua cổng tín hiệu đều có thể làm phát sinh nhiễu, dù rất nhỏ. Trong khi đó, rò âm là hiện tượng âm thanh của một trong hai kênh trái – phải bị lẫn vào kênh còn lại.

Các hiện tượng nhiễu, méo tiếng và rò âm đều không thể triệt tiêu đến mức hoàn hảo, do vậy điện thoại mà các ảnh hưởng này là ở mức thấp nhất là điện thoại có chất lượng cao hơn.

Phương pháp và quy trình đánh giá, xếp hạng âm thanh

Đối với điện thoại thông minh, chúng tôi không xếp hạng chất lượng loa ngoài, mà xếp hạng dựa trên chất lượng qua đầu xuất âm thanh. Lý do của việc không xếp hạng chất lượng loa ngoài là vì hiện nay chưa có một chuẩn chung cho loa ngoài trên điện thoại. Hầu hết điện thoại hiện nay sử dụng một loa ngoài đơn kênh (mono) trên điện thoại, và tất cả các nội dung phát ra loa ngoài đều chỉ thể hiện được một kênh tiếng. Trong khi đó một số điện thoại, nổi bật nhất là HTC, đã có bước tiến mới khi trang bị loa hai kênh (stereo) thực thụ.

Loa ngoài của HTC One thể hiện rất ấn tượng, vượt trội so với các điện thoại hiện nay

Cách thiết kế loa ngoài của HTC, thường được nhắc tới với tên gọi BoomSound, đem lại trải nghiệm vượt trội khi xem phim, nghe nhạc trên điện thoại, điều này cũng đã được chúng tôi khẳng định trong bài đánh giá HTC One trước đây. Tuy nhiên, việc so sánh loa ngoài của HTC One và phần lớn các điện thoại khác sẽ là không công bằng, cũng giống như khi so sánh trải nghiệm của một hệ thống loa vòm (surround) với một hệ thống loa stereo khi xem phim. Do vậy, chúng tôi không đánh giá xếp hạng chất lượng âm thanh dựa vào loa ngoài của điện thoại. Thay vào đó, chúng tôi xếp hạng dựa trên chất lượng âm thanh qua cổng xuất, mà hiện nay trên điện thoại chủ yếu là kết nối 3.5mm.

Để đánh giá được các tiêu chí về chất lượng âm thanh nói trên, chúng tôi đã kết hợp các phần cứng và phần mềm chuyên để phân tích âm thanh. Phần cứng ở đây là các thiết bị thu âm, cùng dây dẫn chất lượng cao để đảm bảo ảnh hưởng xấu tới âm thanh là ít nhất. Phần mềm có nhiệm vụ phân tích âm tích âm thanh được thu từ điện thoại, đưa ra những biểu đồ và con số để người đánh giá hiểu được rõ về chất lượng âm thanh của điện thoại.

Tất cả các quá trình đánh giá đều được thực hiện ở một phòng lab biệt lập, với điều kiện môi trường ổn định, để đảm bảo tính tương quan giữa các kết quả đánh giá của các điện thoại khác nhau.

VnReview xếp hạng âm thanh smartphone như thế nào?

Điện thoại đang phát tập tin âm thanh mẫu, và được thu lại vào máy tính

Đầu tiên, phần mềm trên máy tính sẽ xuất ra hai tập tin âm thanh mẫu, và hai tập tin này được đưa vào điện thoại. Tập tin này sau đó được bật trên điện thoại, qua dây dẫn đưa tới thiết bị thu, sau đó được thu vào máy tính. Phần mềm phân tích âm thanh nhận lại các tín hiệu âm thanh này, so sánh với tập tin mẫu ban đầu, và đưa ra các thông tin về chất lượng âm thanh của điện thoại.

Biểu đồ đáp tuyến tần số của một thiết bị có âm thanh tốt, đường biểu thị bằng phẳng, giá thị thấp

Trong khi đó, với thiết bị có chất lượng kém, biên độ biến đổi liên tục và giá trị khá cao

Biểu đồ nhiễu của thiết bị có chất lượng tốt, giá trị nhiễu thấp (xấp xỉ -100 dB)

Thiết bị này có nhiễu cao hơn hẳn (giá trị nhiễu của hai thiết bị chênh nhau 10 dB tương đương với;chênh lệch 10 lần)

Từ các thông tin này, chúng tôi sẽ phân tích những biểu đồ về đáp tuyến tần số, giá trị nhiễu, méo tiếng hay rò âm của các điện thoại. Từ đây, chúng tôi sẽ sắp xếp thứ tự chất lượng các điện thoại dựa trên hai tiêu chí đánh giá nói trên.

Ban biên tập VnReview

Chủ đề khác