Làm thế nào để pin smartphone không phát nổ?

2016 có thể được nhớ đến là một năm mà ô tô tự lái bắt đầu hình thành, hoặc là năm bầu cử của Tổng thống Mỹ. Nhưng, 2016 sẽ còn được nhớ đến với những vụ thiết bị điện tử cao cấp, đắt tiền bỗng chốc bị nổ, cháy.

Smartphone của Apple và Samsung (nói về Samsung còn có cả máy giặt nữa) đã bắt đầu khiến người ta phải lo ngại, tất cả là vì nguồn điện bên trong thiết bị thỉnh thoảng lại không ổn định. Và đây là cách để các thiết bị sử dụng pin lithium-ion của bạn được an toàn và trong ngưỡng nhiệt độ không gây cháy nổ, theo phân tích của trang BRG.

Từ góc độ khoa học, việc pin lithium-ion có thể phát nổ không phải là điều gì ngạc nhiên. Từ hàng thập kỷ qua, pin của ĐTDĐ và laptop đã liên tục bắt lửa, phồng to hoặc phát nổ.

Lý do rất đơn giản: pin lưu trữ năng lượng, và trong hầu hết thời gian, năng lượng đó được đưa ra sử dụng vào những cuộc gọi FaceTime, chơi game hay video…, và khi có gì đó trục trặc, năng lượng có thể biến thành những ngọn lửa. Điều đó cũng tương tự như với bình xăng của xe ô tô: khi mọi thứ bình thường, xăng xuống một cách từ từ, đều đặn và an toàn. Nhưng khi có sự rò rỉ hoặc va chạm hoặc bắt lửa, toàn bộ bình xăng có thể phát nổ ngay lập tức.

Tất nhiên, các nhà quản lý và các công ty biết rõ về mối nguy hiểm của pin lithium ngay từ khi họ sử dụng nó, và theo lý thuyết, mọi loại pin được bán ra không thể gặp trục trặc gì khi ở trong các điều kiện lý tưởng. Nhưng tai nạn vẫn xảy ra, vì thế, hãy xem tại sao pin lithium-ion lại phát nổ?

Giả sử pin được sản xuất đúng quy trình và an toàn, thì nguyên nhân cháy nổ phổ biến nhất là do sự hỏng hóc về vật lý. Nếu pin bị rơi mạnh – hoặc tệ hơn, bị đâm xuyên bởi một vật sắc nhọn – nó có thể gây đoản mạch ở bên trong. Điều này dẫn tới sự trục trặc trong dòng chảy năng lượng giữa cực âm và dương của pin, và hoàn toàn có thể gây cháy.

Pin nóng lên đột ngột cũng có thể gây phản ứng dây chuyền bên trong pin. Điều này sẽ dẫn đến khả năng gây ra một vụ cháy hơn là một vụ nổ.

Vì thế, giải pháp rất đơn giản: đừng có đóng đinh vào chiếc điện thoại của bạn. Hay dễ hiểu hơn, bạn nên thận trọng với điện thoại của mình sau khi nó gặp phải bất cứ loại va chạm, hỏng hóc vật lý nào. Nếu điện thoại hay tablet bị rơi mạnh, hãy xem xét các dấu hiệu hư hỏng như pin cắm sạc nhưng không vào điện, thiết bị nóng bất thường hoặc pin bị phồng lên.

Đó là đối với những hư hỏng mang tính vật lý. Vậy còn vụ hàng chục smartphone Samsung gần đây phát nổ thì sao?

Theo thông tin Samsung công bố, sai sót tương tự như những hư hỏng vật lý, tuy nhiên lại do một lỗi trong quá trình sản xuất. Vì một vài lý do, pin được sản xuất có phần cực âm và dương quá gần nhau. Điều đó khiến bên trong pin bị nóng lên, đặc biệt trong khi đang sạc hoặc sử dụng ở một nơi đặc biệt nóng. Kết hợp tất cả những yếu tố này, pin rất dễ tỏa nhiệt (thermal runaway) – nguyên nhân gây cháy nổ.

Tại sao Samsung lại sản xuất pin tệ như vậy? Lý do thực sự ở đây là công nghệ pin lithium-ion và nhu cầu của người tiêu dùng cần thời lượng pin tốt hơn. Ngành hóa học pin lithium-ion không thay đổi nhiều trong cả thập kỷ qua, nhưng người tiêu dùng lại khao khát có thời lượng pin tốt hơn. Vì thế, trong một nỗ lực nhằm đưa nhiều năng lượng hơn vào viên pin có kích cỡ như cũ, nhà sản xuất đã cố nhồi và nhồi, nghĩa là một lỗi nhỏ trong quy trình sản xuất thôi cũng có thể gây tác hại lớn.

Nhưng không chỉ thiết bị của Samsung mới phát nổ. Câu chuyện vẫn tiếp tục khi một chiếc iPhone 7 dường như cũng đã phát nổ. Theo người dùng, anh ta mở hộp chiếc iPhone mới và nhìn thấy như hình trên. Không rõ điều gì đã xảy ra, nhưng dự đoán là chiếc hộp đựng iPhone đã bị để ở đâu đó quá nóng, khiến pin trong máy nóng quá và nổ.

Mặc dù nhìn chung pin là an toàn, song bạn vẫn cần lưu ý một số điều sau để tránh tai nạn:

- Không mua pin không rõ nguồn gốc để sử dụng. Ngay cả khi các thiết bị dùng loại pin giống nhau, song pin của những hãng uy tín có mạch được thiết kế giúp pin an toàn, bảo vệ pin khỏi những loại sạc kém chất lượng, và thông hơi cho pin nếu áp suất trong pin quá cao. Với loại pin thay thế rẻ tiền, bạn không được đảm bảo những điều trên.

- Tránh dùng loại sạc kém chất lượng với nguồn điện không ổn. Sạc rẻ tiền thường không theo đúng chuẩn USB, có thể có những bất ổn trong nguồn điện. Dùng loại sạc này cũng khiến pin của bạn bị ảnh hưởng lâu dài.

- Đừng sạc pin trong nhiệt độ quá cao. Hướng dẫn sử dụng smartphone của bạn luôn nói rõ giới hạn nhiệt độ, thông thường từ mức 0-45 độ C. Sạc thiết bị ngoài khung nhiệt độ này có thể gây hư hỏng lâu dài, và phát nổ, cháy bất ngờ.

- Đừng "đánh đập" pin bằng những vật nhọn, sắc như búa, đinh hay bất kỳ vật nặng nào. Nói chung, tránh mọi va chạm cho pin.

Hoàng Lan