Chế độ nền tối giúp kéo dài tuổi thọ pin trên smartphone màn hình OLED như thế nào?

Bạn có biết rằng thời lượng pin điện thoại của mình có thể kéo dài bằng cách sử dụng các ứng dụng có giao diện tối? Điều đó là có thật. Trên thực tế, việc kéo dài thời lượng pin điện thoại là một sự tổng hoà của nhiều yếu tố. Nó phụ thuộc vào công nghệ dùng để sản xuất ra màn hình của bạn, và liệu hệ điều hành và các phần mềm trên điện thoại có thể tận dụng được các công nghệ đó hay không.

Chìa khoá nằm ở công nghệ OLED

Một sự thật hiển nhiên rằng, những màn hình có độ sáng cao sẽ sử dụng nhiều điện năng hơn, và việc giảm độ sáng màn hình một cách thủ công có thể giúp kéo dài thời lượng pin trên bất kỳ thiết bị di động nào. Tuy nhiên, đó chỉ là một phần nhỏ của câu chuyện. Đa số các thiết bị di động hiện nay sử dụng hai công nghệ tấm nền màn hình phổ biến là LCD (màn hình tinh thể lỏng) và OLED (điôt phát sáng hữu cơ).

Các màn hình LCD đã có mặt trên thị trường trong một thời gian dài và là công nghệ chính dùng để sản xuất màn hình của các thiết bị điện tử kể từ cuộc chuyển giao từ những màn hình CRT to lớn, thô kệch vào cuối những năm 1990, đầu những năm 2000. Các màn hình LCD ngày nay sử dụng đèn nền điôt phát quang để phát sáng qua một mạng lưới các điểm ảnh (pixel) màu, mỗi điểm ảnh gồm có ba màu đỏ, xanh lá cây và xanh nước biển. Công nghệ hỗn hợp này được gọi là LED-LCD, hoặc đôi khi chỉ gọi tắt là "màn hình LED" cho ngắn gọn. Điều này khiến cho việc phân biệt giữa LED và OLED sau này trở nên khó khăn hơn.

Màn hình LED hữu cơ (OLED) kết hợp mạng lưới điểm ảnh và đèn nền của màn hình LCD truyền thống vào trong từng điểm ảnh. Điều đó có nghĩa rằng, mỗi điểm ảnh có khả năng tự phát sáng. Điều này đem lại rất nhiều ích lợi, chẳng hạn như tỉ lệ độ tương phản vượt trội, độ bão hoà màu sống động hơn, và hiệu năng tốt hơn. Nhưng với mục đích của chúng ta là tìm cách tiết kiệm điện năng cho thiết bị, thì điểm nhấn của công nghệ OLED nằm ở chỗ, nếu một điểm ảnh trên màn hình OLED hiển thị màu đen tuyệt đối, thì điểm ảnh đó sẽ được tắt hoàn toàn luôn, tức là điểm ảnh đó sẽ không tiêu thụ điện năng nữa. Đây là một cải tiến vượt trội so với những màn hình LCD truyền thống (và cả LED-LCD), vốn cần phải cấp điện cho đèn nền chính phát sáng trên toàn bộ diện tích màn hình dù nó có đang hiển thị hình ảnh gì đi nữa.

Các nhà sản xuất điện thoại biết rất rõ điều này, và họ đã tìm cách để tận dụng ưu điểm đó. Motorola là hãng khởi đầu xu hướng với chiếc điện thoại Moto X ra mắt năm 2012. Chiếc điện thoại này cung cấp chế độ hiển thị "luôn bật" để hiển thị các thông báo, đồng hồ và biểu tượng thời lượng pin bằng một dòng chữ rất nhỏ màu trắng trên màn hình nền đen. Chế độ hiển thị này chỉ sử dụng một lượng điện năng rất nhỏ, chưa đến 1% thời lượng pin mỗi giờ, nhờ có ưu thế của công nghệ OLED. Ngày nay, chức năng này đã trở nên rất phổ biến trong thế giới điện thoại Android.

Giao diện tối của các ứng dụng có thể giúp tiết kiệm bao nhiêu thời lượng pin?

Với một màn hình gần như toàn màu đen như vậy, thời lượng pin tiết kiệm được là rất đáng kể. Nhưng dĩ nhiên, các ứng dụng truyền thống sẽ bắt buộc phải có một phần tương đối đáng kể hiển thị văn bản hoặc hình ảnh, và các màn hình OLED sẽ không thực sự tiết kiệm được nhiều điện năng trừ phi các điểm ảnh phải hiển thị một màu đen tuyệt đối. Vậy có cách nào để "cân đo đong đếm" lượng pin tiết kiệm được hay không?

Có lẽ là nhiều hơn bạn nghĩ đấy. Google đã tìm hiểu vấn đề này khi họ phát triển giao diện nền tối cho hệ điều hành Android nói chung và các ứng dụng của họ nói riêng. Theo một báo cáo mà Google cung cấp cho các nhà phát triển tại các cuộc hội nghị của họ, chế độ nền tối mới của ứng dụng YouTube có thể giúp tiết kiệm từ 15% đến 60% thời lượng pin so với giao diện nền trắng truyền thống, tuỳ thuộc vào thiết lập độ sáng màn hình tổng thể của thiết bị.

Đây thực sự là một cải tiến đáng kể - đủ khiến cho Google quyết định tích hợp chế độ nền tối cho toàn bộ giao diện của hệ điều hành Android, cũng như các ứng dụng do hãng phát triển. Sẽ không quá nếu nói rằng, nếu các ứng dụng bạn thường xuyên sử dụng và cả giao diện chung của hệ điều hành chuyển hết sang chế độ nền tối, thì bạn có thể kéo dài thời lượng pin thêm 30 phút đến 1 tiếng cho một ngày sử dụng bình quân. Chừng đó là đủ để bạn gọi một chiếc Uber về nhà vào cuối ngày hoặc giết thời gian trong khi chờ taxi tới. Dĩ nhiên, tất cả những ưu thế này chỉ có được nếu điện thoại bạn đang dùng sử dụng màn hình OLED.

Điện thoại của tôi có màn hình OLED hay không?

Đa số các điện thoại thông minh cao cấp trên thị trường vào năm 2018 đều sử dụng màn hình OLED vì nhiều lý do. Samsung sử dụng loại màn hình này trên nhiều dòng điện thoại của hãng nhất; gần như mọi điện thoại Galaxy (và thậm chí cả một vài dòng máy tính bảng) đã sử dụng công nghệ màn hình này trong một vài năm nay. Dòng điện thoại Pixel của Google cũng sử dụng các tấm nền OLED. Các mẫu điện thoại cao cấp nhất của LG, Motorola, Sony và OnePlus cũng sử dụng OLED làm công nghệ màn hình chính của mình. Đối với Apple, các mẫu điện thoại iPhone X, XS và XS Max sử dụng các tấm nền OLED, nhưng những dòng iPhone cũ hơn và mẫu iPhone XR giá "rẻ" hơn một chút thì không.

Nếu bạn không rõ liệu dòng điện thoại của mình đang sử dụng màn hình LCD hay OLED, hãy tìm kiếm nhanh trên Google. Tìm kiếm với từ khoá "thông số kĩ thuật" và tên chính xác của dòng máy bạn đang dùng, và bạn sẽ tìm thấy danh sách các đặc tả kĩ thuật của thiết bị ngay ở những kết quả đầu tiên. Nếu bạn nhìn thấy dòng chữ "OLED" thì xin chúc mừng, thiết bị của bạn có thể tiết kiệm được đáng kể thời lượng pin khi sử dụng các ứng dụng có giao diện nền tối. Còn nếu dòng chữ hiển thị là "LED" (không có chữ O) hay "LCD", thì rất tiếc, bạn không thể tận dụng được điều này.

Các ứng dụng nào hỗ trợ giao diện nền tối?

Do khả năng tiết kiệm pin của các ứng dụng nền tối hiện vẫn đang được nghiên cứu và đo lường nên vẫn chưa có nhiều ứng dụng cung cấp tính năng này. Nhiều ứng dụng Android cung cấp cho bạn những chủ đề giao diện khác nhau, và một vài trong số đó có thể đi kèm với các từ khoá như "black" (đen), "night" (ban đêm) hay thậm chí còn ghi rõ cả chữ "OLED". Tuy nhiên, nhiều ứng dụng thiết yếu như Whatsapp hay Facebook thì vẫn chưa hỗ trợ tính năng này.

Như đã nói ở trên, Google là một trong những nhà phát triển đi tiên phong trong việc ứng dụng xu thế này. Với những ứng dụng do Google cung cấp trên cả hai nền tảng Android và iOS, bạn hãy tìm tuỳ chọn "Dark Theme" (Giao diện nền tối) trong menu cài đặt chính của ứng dụng và kích hoạt nó. Các ứng dụng của Google hiện đã hỗ trợ chức năng này bao gồm ứng dụng Điện thoại, Danh bạ, YouTube, Tin tức và Tin nhắn, và trong tương lai danh sách này chắc chắn sẽ còn kéo dài hơn.

Ứng dụng di động chính chủ của Twitter đã cung cấp tuỳ chọn giao diện tối. Để kích hoạt, chọn biểu tượng hình đại diện của bạn. Sau đó, đối với điện thoại Android, chọn "Night Mode", còn đối với thiết bị iOS, chọn biểu tượng có hình mặt trăng.

Ứng dụng Reddit chính chủ có hỗ trợ Night Mode (chế độ ban đêm), được ghi rõ là chỉ phát huy tác dụng với các màn hình AMOLED, và có thể được kích hoạt hay từ menu cài đặt chính. Ứng dụng trình duyệt chính thức của Samsung, ứng dụng nhắn tin Telegram và nhiều ứng dụng nhỏ khác cũng hỗ trợ chế độ tương tự.

Phiên bản 9.0 (Pie) của hệ điều hành iOS cũng cung cấp giao diện "Tối": Bạn có thể tìm thấy nó trong tuỳ chọn Device Theme của trang thiết lập hiển thị Display Settings. Lưu ý rằng chế độ này chỉ xuất hiện trong phiên bản Android gốc của Google, được cài đặt trên các thiết bị Pixel và một số ít các mẫu điện thoại khác. Do đó, ngay cả khi điện thoại của bạn đã được nâng cấp lên Android 9.0 mới nhất, bạn cũng chưa chắc đã có được tuỳ chọn này. Thực tế là, tính năng này cũng bị giới hạn chỉ ở một vài phần của giao diện. Có lẽ trong tương lai, Google sẽ phát hành một bản cập nhật để tích hợp tính năng này một cách toàn diện hơn. Một mẹo nhỏ (không chính thống) khác để kích hoạt giao diện này là kích hoạt tuỳ chọn Đảo ngược màu (Invert Colors) - vốn có sẵn trên hầu hết các điện thoại hiện nay - chế độ này sẽ giúp đảo ngược toàn bộ màu trên giao diện điện thoại của bạn; tuy nhiên nó sẽ không hữu ích bằng một tính năng được phát triển riêng, chính thức.

Các điện thoại Samsung có hỗ trợ các chủ đề giao diện tuỳ chọn, nhưng không có chế độ tối hoặc chế độ ban đêm tại thời điểm bài này được viết. Tuy nhiên, cuộc đại tu giao diện có tên gọi là "One" sắp tới sẽ sớm được phát hành trong bản cập nhật phần mềm cho các mẫu điện thoại mới nhất và dự kiến sẽ được cài đặt mặc định trên dòng máy Galaxy S10, sẽ có tùy chọn chế độ ban đêm / tối từ ngay từ khi mới xuất xưởng.

Vậy còn iPhone thì sao? Các tùy chọn chủ đề giao diện trên các mẫu điện thoại của Apple rất hạn chế, và hãng không cho phép các ứng dụng của bên thứ ba thực hiện các thay đổi về giao diện bên ngoài ứng dụng của chính họ. Nhưng vì công ty đã có những bước tiến lớn khi ra mắt chế độ nền tối cho hệ điều hành macOS trên máy tính, nên chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng về một tùy chọn tối sẽ được tích hợp trong một bản cập nhật iOS trong tương lai. Ở thời điểm hiện tại, iPhone có hỗ trợ tính năng đảo ngược màu sắc giống như các dòng máy Android.

Vẫn muốn tiết kiệm pin hơn nữa? Bạn có thể đổi hình nền màn hình chính trên điện thoại của bạn thành màu đen tuyệt đối để tiết kiệm thời lượng pin ngay cả khi bạn đang xem danh sách các ứng dụng hoặc widget hay khi để máy ở chế độ chờ.

Nếu tôi không có điện thoại OLED thì sao?

Nếu điện thoại của bạn đang sử dụng màn hình LCD, bạn sẽ không cảm nhận được rõ ràng sự gia tăng về thời lượng pin so với khi sử dụng tấm nền OLED. Nhưng sau tất cả, trong một chừng mực nào đó, bạn vẫn có thể phần nào tiết kiệm được chút ít năng lượng với loại chế độ tối mới này. Và thực tế là, không có điều gì có thể ngăn cản bạn kích hoạt chúng.

Nếu có thể, bạn hãy giảm độ sáng tổng thể của màn hình điện thoại một chút. Điều này có thể không đem lại hiệu quả đáng kể đối với thời lượng pin điện thoại của bạn, ngay cả với màn hình LCD, nhưng cũng có những lợi ích khác. Nếu bạn sử dụng điện thoại liên tục nhiều giờ mỗi ngày (đa số mọi người đều như vậy), thì việc sử dụng giao diện tổng thể tối hơn có thể giúp bạn giảm mỏi mắt hoặc dễ ngủ hơn vào cuối ngày. Các ứng dụng bộ lọc ánh sáng xanh và các công cụ hệ điều hành cũng có thể đem lại những hiệu quả tương tự.

Nói tóm lại, có lẽ lần tiếp theo bạn tới cửa hàng mua điện thoại, bạn nên cân nhắc những thiết bị có màn hình OLED. Bởi nó có thể đem lại những lợi ích đáng kể về tuổi thọ pin (nếu được thiết lập hợp lí) và nhìn một cách tổng thể mà nói, đó là một bước tiến về công nghệ.

An Huy