Tại sao tất cả các smartphone đều trông giống nhau?

Từng có một khoảng thời gian đặc biệt trong lịch sử ngành điện thoại, diễn ra trước cuộc cách mạng iPhone nhưng lại sau thời kỳ các thiết bị dạng cục gạch nhàm chán. Trong suốt thời kỳ này, chúng ta thấy những chiếc điện thoại có hình dạng và màu sắc khá phong phú.

Khởi đầu với Nokia N-GAGE, chúng ta dần thấy những chiếc điện thoại dạng gập, xoay, trượt, hoặc chỉ dành riêng cho việc nghe nhạc, hay thậm chí là các thiết bị có thiết kế khá kỳ dị và độc đáo, xuất hiện và tạo ra rất nhiều sự ngạc nhiên. Những thiết bị lạ kỳ này có một sức mạnh siêu nhiên nào đó khiến mọi người đều phải phấn khích.

Dẫu vậy, ở hiện tại, trong túi tất cả mọi người đều có một chiếc smartphone với sức mạnh tính toán cao, thế nhưng, chúng lại chẳng có bất kỳ sức hút nào như những thiết bị kỳ quái kia. Giờ đây, chúng đều là những thiết bị có hình chữ nhật, giống hệt như nhau. Trông thật là nhàm chán.

Hình thức hơn chức năng

Những chiếc điện thoại đầu tiên được tạo ra với mục đích là xử lý cuộc gọi. Ăng-ten lớn, màn hình nhỏ và chẳng cần quan tâm đến thiết kế. Tuy nhiên, công nghệ dần đi lên và các chiếc điện thoại không thể mãi đứng yên như vậy được. Đó là lúc các nhà sản xuất bắt đầu nghĩ đến những yếu tố khác, chẳng hạn như tính di động, thiết kế và "độ ngầu lòi".

Một thiên niên kỷ mới này được mở ra bằng những chiếc điện thoại gập dành cho phụ nữ, các mẫu thiết bị đầy đủ màu sắc tươi sáng hướng đến tuổi teen hay điện thoại dành cho người mọt sách, trò chuyện xã hội và thậm chí là cho cả doanh nhân. Bất kể thuộc nhóm nào, đều có một chiếc điện thoại dành cho bạn. Thế nhưng, đến năm 2007, mọi thứ lại bất ngờ chuyển hướng.

Khi trái táo chín muồi

Không thể phủ nhận rằng Apple đã thay đổi tình thế lúc bấy giờ khi giới thiệu chiếc iPhone đầu tiên. Táo khuyết đã cho cả thế giới thấy chiếc điện thoại của tương lai sẽ trông ra sau. Dĩ nhiên, những chiếc smartphone đã xuất hiện trước iPhone, nhưng do giao diện cồng kềnh cũng như tính bảo thủ về mặt thẩm mỹ đã không thể thu hút được phần lớn người dùng. Dẫu vậy, những đối thủ khác lại không bỏ cuộc, nhưng cũng chẳng phấn đấu. Blackberry và Nokia vẫn giữ vững vị trí của mình với nền tảng BlacBerry OS và Symbian. Họ "ỷ y" vào điều đó mà chẳng có bất cứ bước tiến nào.

Chẳng mấy chốc, chiếc điện thoại đột phá kia nhanh chóng được sao chép, bắt đầu cho thời điểm hợp nhất những chiếc smartphone. Symbian, WebOS và Bada dần trở thành ký ức đẹp đẽ, nhường chỗ cho bộ đôi Android và iOS. Và trên "mặt trận" phần cứng, bàn phím vật lý cũng dần thoái vị, nhường ngai vàng cho một vị vua mới, đó chính là màn hình cảm ứng.

Cuộc chiến màn hình to

Rõ ràng, màn hình lớn sẽ mang lại trải nghiệm tốt hôn cho người dùng. Tương tác với màn hình cảm ứng giúp mọi thứ dễ hơn rất rất nhiều. Nếu không tin, hãy thử nhắn tin hoặc gọi điện trên một chiếc điện thoại cũ có bàn phím. Bên cạnh đó, tốc độ mạng cũng được cải thiện, khiến việc xem một nội dung bằng truyền phát trực tiếp trở thành hiện thực. Camera trên điện thoại cũng được cải thiện. Nói chung, có rất nhiều điều bạn có thể làm trên điện thoại đã và đang hưởng lợi từ màn hình to.

Tuy nhiên, tất cả những pixel này cần năng lượng để hoạt động, thế nên, màn hình lớn cũng sẽ phải đi kèm thêm viên pin lớn hơn. Việc sử dụng ra 2 mảnh hình chữ nhật lớn với nhau đã khiến các lựa chọn về thiết kế bị thu hẹp lại. Các nhà sản xuất bắt đầu chạy đua trong việc cung cấp màn hình càng lớn càng tốt, thứ khiến những chiếc điện thoại dần được gọi là phablet (nó là một từ kết hợp giữa "phone" và "tablet"). Và khi 80% chiếc điện thoại là màn hình, thì nó cũng giống 80% so với mọi chiếc điện thoại khác có trên thị trường.

Chắc chắn, các nhà sản xuất đã đưa hết mọi thứ đột phá vào sản phẩm, như kính 2.5D, những đường cong nhỏ xung quanh màn hình, thu nhỏ viền màn hình và thậm chí là phần tai thỏ xấu xí. Thực tế, cũng có những đột phá khác, chẳng hạn như điện thoại mô-đun, thế nhưng, việc triển khai nó là khá khó khăn và mọi người chẳng quan tâm đến. Điều đó khiến ý tưởng điện thoại mô-đun dần đi vào quên lãng và đây là những chiếc điện thoại ngày nay.

Vậy tại sao tất cả những chiếc điện thoại đều giống nhau?

- Những thiết kế màn hình không viền và pin lớn hơn rõ là rất tuyệt vời, nhưng cũng là yếu tố hạn chế. Những chiếc điện thoại thực tế được phát triển tập trung vào màn hình và pin, khiến sự đa dạng bị thu hẹp lại.

- Người dùng vẫn thích những thứ cao cấp mà họ sử dụng và các nhà sản xuất tiếp tục lựa chọn phương án an toàn. Đó là lý do tại sao tất cả những chiến điện thoại ngày nay đều được làm từ kính và kim loại.

- Hầu hết sự khác biệt trong những chiếc điện thoại hiện đại đều bị che khuất đi.

- Phần cứng bàn phím thực tế đã lỗi thời và các thử nghiệm như thiết kế mô-đun hay siêu cá nhân hóa (như MotoMaker) không bao giờ có được sự chú ý.

- Chúng ta chỉ còn lại 2 hệ điều hành di động: Android và iOS. Mọi chiếc iPhone đều là iPhone, mọi chiếc điện thoại Android đều trông và hoạt động tương tự như những thiết bị tiếp theo.

- Mọi người sao chép lẫn nhau. Không có công ty nào cảm thấy xấu hổ khi sao chép một tính năng hay một yếu tố thiết kế từ một công ty khác. Bên cạnh đó, rất ít công ty sẵn sàng thử nghiệm những ý tưởng mới bởi chúng hiếm khi được đền đáp.

Những điều này xảy ra khá nhiều, khiến thế giới điện thoại dần nhàm chán bởi tất cả đều trông giống nhau. Dù vậy, khi có những tiến bộ về công nghệ, mọi thứ sẽ không đứng yên.

Bẻ gãy các quy luật

Dần dần, chúng tạo thành một vòng tròn luẩn quẩn. Các nhà sản xuất smartphone mang đến cho mọi người những gì họ cần và muốn, nhưng họ đã làm điều đó quá lâu đến nỗi tất cả chúng ta đều đang sử dụng chung các yếu tố như mặt lưng bằng gương, màn hình lớn cũng như hệ thống đa camera. Tất nhiên, những thiết kế đó không xấu, nhưng ít nhất là đừng dậm chân tại chỗ quá lâu như vậy. Hãy nhìn xung quanh xem, tất cả mọi người đều mua những chiếc điện thoại có thiết kế giống nhau bấy lâu nay. Hi vọng, những người hùng thầm lặng nghiên cứu trong các phòng lab đang nghĩ rằng đã đến lúc phải thay đổi. Và đó là cách mà màn hình gập được sinh ra.

Mọi thứ diễn ra không phải là luôn suôn sẻ. Thực tế, công nghệ màn hình gập đã có từ nhiều năm trước. Điều quan trọng là, tại một thời điểm nhất định, khi các nhà sản xuất quyết định thay đổi trạng thái hiện tại, rủi ro về tài chính mà họ gặp là rất lớn. Thế nhưng, để tạo ra một thứ mới mẻ, họ buộc phải "cắn răng chịu đựng". Và rồi chúng ta có Galaxy Fold và Z Flip ngày nay. Điều này thật sự thú vị bởi chúng ta đã thấy được sự thay đổi đáng kể đầu tiên trên thiết kế smartphone trong hơn một thập kỷ. Liệu thiết kế này có được duy trì lâu dài hay không vẫn chưa rõ, thế nhưng, những chiếc smartphone gập đã hồi sinh một thiết kế từ quá khứ (điện thoại gập) và sinh ra một thiết kế mới khác (tablet gập).

Minh Hùng theo Phone Arena