VnReview
Hà Nội

Không phải Apple tạo ra widget cho iOS quá muộn, mà là Google tạo ra widget cho Android quá sớm!

Trong các cuộc tranh luận giữa các fan của iOS và fan của Android, một trong những chủ đề thường gặp là các widget.

Widget là những ứng dụng nhỏ giúp bổ sung chức năng cho màn hình chính của điện thoại. Bạn có thể đặt một widget chứa thông tin thời tiết cập nhật theo thời gian thực, một vài tít báo mới nóng trong ngày, hay xem những bức ảnh đẹp mới chụp, thậm chí truy cập vào hệ thống tập tin và thư mục nữa. Apple đã bắt đầu hỗ trợ widget kể từ năm 2014, nhưng trong một trang riêng trên màn hình chính mà ít người để ý đến. Tuy nhiên, bắt đầu từ iOS 14, Apple đã chính thức cho phép người dùng đặt các widget ngay lên màn hình chính, bên cạnh những biểu tượng ứng dụng tĩnh truyền thống, thay vì "nhồi nhét" tất cả vào một trang riêng.

Mặt khác, hệ điều hành Android đã sớm tiếp cận và tích hợp các widget. Widget là tính năng quan trọng trên những chiếc máy điện thoại Android đời đầu, như T-Mobile G1. Android có một bộ sưu tập phong phú các widget, từ những chiếc đồng hồ xinh xinh và bản tin thời tiết, cho tới các gợi ý mua sắm phức tạp và cả các đoạn mã "If This Then That" (IFTTT).

Ở một thời điểm nào đó, widget trên Android đã bị bỏ rơi. Widget vẫn được cập nhật, đôi khi còn có thêm các tính năng mới, nhưng hai "tay chơi" lớn nhất của Android là Google và Samsung dường như đã không còn "mặn mà" với widget trong nhiều năm qua. Do trên Android, không phải tất cả các ứng dụng đều xuất hiện trên màn hình chính, nên widget là một phần thiết yếu của hệ thống. Nhưng Google đã không còn quá hứng thú với việc phát triển widget. Điều này mở ra cơ hội cho Apple.

Không phải Apple tạo ra widget cho iOS quá muộn, mà là Google tạo ra widget cho Android quá sớm!

Tầm quan trọng của việc "huấn luyện" người dùng

Việc bổ sung các widget vào iOS 14 là một phần của chiến lược dài hơi của Apple. Rõ ràng, Apple không cho rằng widget là một lợi thế cạnh tranh, bởi công ty đã phớt lờ tính năng này trong suốt nhiều năm mà không sợ mất người dùng. Ngay bản thân tôi cũng ít khi cập nhật thông tin qua các widget trên iPhone.

Apple có thể đưa widget vào màn hình chính của iOS bất kỳ lúc nào họ muốn. Có lẽ lượng RAM giới hạn trên iPhone là một trong những lý do chính khiến việc đưa widget lên iPhone khó thực hiện. Tuy nhiên, có thể nguyên nhân còn nằm ở chỗ Apple không muốn đưa một tính năng phức tạp như vậy lên nền tảng di động nổi tiếng bởi sự đơn giản của họ.

Thiết kê giao diện cũng là một vấn đề. Một người học ngoại ngữ cần phải nói được lưu loát thì mới thoải mái giao tiếp được. Apple cần phải dạy người dùng cách cuộn trang, dùng hai ngón tay zoom ra zoom vào, lướt trang hay đôi khi là nhấn giữ lên màn hình cảm ứng trước, rồi họ mới có thể mang đến một concept giao diện phức tạp như widget. Các nhà phát triển cần phải suy nghĩ và thiết kế khá nhiều về widget trước khi họ có thể triển khai tính năng này một cách trơn tru cho người dùng; nếu không, widget sẽ trở nên thừa thãi bởi chính độ phức tạp của nó.

Chúng ta đã từng chứng kiến những trường hợp khi các công ty công nghệ quá nóng vội, áp dụng ngay những cải tiến giao diện phức tạp và không cho người dùng thời gian để làm quen, và thật trùng hợp đó lại là chính Apple. Chúng tôi đang nói đến trường hợp của công nghệ "xác định lực nhấn trên màn hình cảm ứng", còn gọi là "Force Touch" trên Apple Watch và "3D Touch" trên iPhone, ra mắt cùng thời điểm khi widget có mặt trên iOS 14.

Ý tưởng đằng sau 3D Touch nghe có vẻ khá đơn giản: bạn nhấn (với lực bình thường) lên một đối tượng trên màn hình để mở/kích hoạt nó. Nhấn với lực mạnh hơn một chút để mở ra các chức năng nâng cao của đối tượng. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó, tính năng này chưa bao giờ thành công. Mặc dù đa số các ứng dụng do Apple phát triển đều có menu 3D Touch, nhưng không phải tất cả. Tỷ lệ số ứng dụng của nhà phát triển bên thứ ba hỗ trợ 3D Touch còn thấp hơn, có lẽ là do Apple cũng không quá "mặn mà" trong việc hỗ trợ hay khuyến khích họ triển khai tính năng này. 3D Touch chưa bao giờ là một tính năng được tích hợp vào tất cả các thiết bị di động iOS, và sau này khi có thêm sự xuất hiện của Haptic Touch, mọi thứ càng trở nên bối rối hơn. Cuối cùng, 3D Touch đã chính thức bị khai tử trên bộ ba iPhone 11 ra mắt cuối năm ngoái.

Mấu chốt của vấn đề nằm ở chỗ, Apple giới thiệu 3D Touch quá "sớm". Đây là một tính năng tuyệt vời, và cực kỳ hữu dụng. Hệ điều hành Android của Google có một chức năng tương tự, nhưng thay vì nhấn với lực mạnh hơn, người dùng nhấn giữ lâu hơn một chút. 3D Touch của Apple cung cấp nhiều tính năng hơn, hoạt động ổn định và ít gây nhầm lẫn hơn cho người dùng. 3D Touch không chinh phục được người dùng không phải vì nó không tốt, mà bởi vì Apple đã không "huấn luyện" và hướng dẫn được cho người dùng quen với việc sử dụng nó.

Hãy cho widget thêm một cơ hội

Widget đã là một phần của hệ điều hành iOS trong sáu năm qua. Có lẽ bạn cũng từng sử dụng chức năng này khá thường xuyên; hoặc cũng có thể bạn mới chỉ liếc qua có vài lần, hoặc thậm chí còn chẳng biết nó được gọi là widget. Dù thế nào, Apple đã không ép bạn phải đi theo concept của họ. Nếu bạn là một fan lâu năm của Apple, có lẽ bạn biết nhiều tính năng cao cấp hơn để phục vụ công việc của mình, chẳng hạn như làm việc với các phím tắt (Shortcuts), hay cậy nhờ đến các ứng dụng bên thứ ba. Còn nếu bạn mới dùng iOS, Apple hướng dẫn cho bạn.

Không phải Apple tạo ra widget cho iOS quá muộn, mà là Google tạo ra widget cho Android quá sớm!

Đồng ý rằng bạn có thể chỉ trích "bản chất" chậm chạp và luôn nghi hoặc của Apple về mọi thứ, nhưng cách tiếp cận với widget của Android chưa chắc đã hoàn hảo. Điều gì khiến bạn có thể khẳng định cách làm của Google tốt hơn Apple? Apple đã đúng khi chờ đợi một thời gian trước khi tung ra một tính năng phức tạp như widget.

Dù những người dùng cao cấp có hài lòng với widget đến mức nào, nhưng sự phát triển của một tính năng luôn có thể dừng lại ở mọi thười điểm nếu không nhận được sự ủng hộ của bộ phận đông đảo người dùng. Các fan của Android có thể lập luận rằng widget trên Android ưu việt hơn, nhưng đa số các nhà phát triển ứng dụng Android đã không còn quan tâm đến widget từ lâu lắm rồi.

Tại sự kiện WWDC 2020 trực tuyến vừa qua, Apple đã "khoe" khoảng vài chục ví dụ về những tình huống có thể sử dụng widget một cách hữu ích, cả với các ứng dụng của Apple lẫn của bên thứ ba. Thẳng thắn mà nói, chẳng có gì đột phá hay sáng tạo thần kỳ nào của Tao ở đây, nhưng những widget dường như khá hữu ích. Apple trình diễn hiển thị thông tin thời tiết, thị trường chứng khoán, các tin tức nóng và thông tin từ các ứng dụng theo dõi tập luyện trong những widget tương ứng.

Tuy nhiên, một số widget quan trọng hiện vẫn còn thiếu. Các mạng xã hội không mang đến cho các widget của mình nhiều chức năng hữu ích lắm, ngoại trừ các bài đăng nóng hổi và tính năng cho phép người dùng chia sẻ trạng thái, ảnh hoặc video nhanh. Bạn không thể xem toàn bộ tường Facebook hay bảng tin Twitter của mình trên các widget nằm ở màn hình chính. Các ứng dụng bên thứ ba hỗ trợ widget khá hạn chế, mới chỉ có đối tác lâu năm Nike và nền tảng chơi game Word With Friends hỗ trợ. Apple không đổi mới widget quá nhiều, trừ việc cấp quyền cho chúng xuất hiện trên màn hình chính và quảng bá rộng rãi chúng trên sân khấu sự kiện.

Không có gì phải nghi ngờ, chắc chắn Apple sẽ bị cáo buộc là sao chép tính năng của Android với widget. Apple thường bị mỉa mai với việc công bố một tính năng đã có từ lâu trên Android là một tính năng mới, đột phá – và vẫn luôn có một bộ phận đông đảo fan Táo sẵn sàng bảo vệ rằng đó là những sáng tạo nguyên bản. Tuy nhiên, những sự mỉa mai đó không hề khiến chiến lược chờ-và-xem của Apple kém hiệu quả - bởi thực tế, Apple luôn rất giỏi trong việc mang đến những tính năng tưởng như đã cũ nhưng lại được thiết kế rất hoàn hảo. Apple cũng đã nhiều lần chỉ chấp nhận triển khai một công nghệ hay tính năng nào đó ở thời điểm chín muồi mà họ cho rằng là thích hợp nhất với người dùng. Chẳng hạn, đến nay iPhone cũng đã hỗ trợ mạng 5G đầu!

Đã quá lâu rồi Google không còn "đả động" gì đến widget nữa. Thật tò mò để chứng kiến liệu Apple có thể hồi sinh lại những tiện ích nhỏ này một lần nữa hay không.

Quang Huy

Chủ đề khác