Cách phân biệt máy đọc mã vạch 1D và 2D

Gần đây, VnReview đã vài lần có bài đánh giá máy quét mã vạch 1D và 2D. Trong bài viết này, chúng tôi xin chia sẻ một số thông tin về hai loại mã vạch này.

Mã vạch 1D và mã 2D là gì?

Mã vạch là một dãy các vạch và khoảng trống song song xen kẽ được sắp xếp theo một qui tắc mã hóa nhất định để thể hiện mã số (hoặc các dữ liệu gồm cả chữ và số) dưới dạng máy quét có thể đọc được. Từ cách đây rất lâu, để quản lý hàng hóa sản phẩm hiệu quả hơn cho những phạm vi rộng lớn người ta đã phát minh ra mã vạch và mã số. Trải qua nhiều năm phát triển, các loại mã vạch và mã số trở nên đa dạng hơn, tùy thuộc vào các dạng thức thông tin cần mã hóa cũng như nhu cầu sử dụng.

Điển hình chúng ta có mã 1D hay còn gọi là mã 1 chiều là các mã thường thấy trên các bao bì, vỏ hộp sản phẩm với hình dạng các đường vạch đứng dàn ngang dài như thế này. Mã 1D chỉ mã hóa được rất ít thông tin, chỉ có số.

Dần dần, chúng ta càng cần mã hóa lượng thông tin lớn hơn trên cùng mã vì thế mã 2D hay còn gọi là mã 2 chiều được ra đời, điển hình nhất như các bạn biết đến là mã QR code. QR là viết tắt của Quick Respond, tạm dịch là phản hồi nhanh. Được sáng chế từ Nhật Bản vào năm 1994 nhưng hiện nay nó đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới và đươc ứng dụng ở mọi lĩnh vực.

Do ưu thế vượt trội từ việc mã hóa được nhiêu thông tin hơn, từ văn bản không loại trừ kí tự đặc biệt, đường dẫn website, danh thiếp và vô số thứ khác, QR code còn có thể được in với kích cỡ nhỏ.

Trong khi mã 1D bị giới hạn bởi kích thước và dữ liệu được mã hóa theo chiều ngang, tăng nội dung dữ liệu bằng với việc tăng chiều rộng của mã và ở những sản phẩm dạng cong, khi in hay dán nhãn mã 1D trở nên khó khăn hơn cho hiết bị quét. Ngoài việc có thể in trên diện tích nhỏ, mã 2D còn có thể quét được từ khoảng cách xa tới 15 mét.

Phân biệt máy đọc mã 1D và 2D

Phân chia các loại mã như vậy, chúng ta cũng có những thiết bị máy đọc 1D và 2D riêng biệt. Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng mà chúng ta lựa chọn dòng sản phẩm máy quét phù hợp. Chẳng hạn, nếu ứng dụng trong các môi trường như cửa hàng kinh doanh nhỏ lẻ, các shop thời trang, quầy tạp hóa thì mã 1D như mẫu Opticon ORP-2001 hay ORP-3201 là đủ đáp ứng nhu cầu.

Khi quét, máy quét mã vạch 1D sử dụng công nghệ tuyết tính quét cắt ngang các sọc của mã vạch, thường thì máy quét 1D sử dụng mắt CCD hoặc là laser với tia sáng dài và hẹp.

CCD là công nghệ quét các mã có độ bền cao, quét được các vạch nhỏ trên bề mặt gồ ghề. Còn mắt đọc laser có thể quét những mã ở bề mặt cong và xa, quét khi đang chuyển động. Laser cho tia quét mạnh hơn và nhanh hơn. Tuy nhiên, giống với mắt đọc trên đầu đĩa CD và DVD, sau một thời gian mắt mắt đọc laser sẽ bị yếu đi và cho hiệu quả quét kém dần.

Một hạn chế đó là với máy quét 1D, chúng ta chỉ có thể quét mã ở 1 góc độ, cũng có những máy quét 1D cao cấp hơn với cấu trúc quét đa tia nhưng giá thành thì thường khá là đắt đỏ. Chính vì vậy, với các đơn vị có nhu cầu mã hóa thông tin lớn hơn như bệnh viện, khách sạn và bán vé máy bay, chắc chắn mã 2D và máy quét tương ứng mới có thể đảm nhiệm tốt.

Đa phần máy quét mã 2D sử dụng công nghệ CMOS Imager với cấu trúc dạng cảm biến máy ảnh. Máy quét 2D dạng này sẽ chụp lại các mã đọc và phân tích mã, cơ chế này có thể sẽ cho tốc độ đọc chậm hơn một chút so với các công nghệ CCD hay laser nhưng nó có thể khắc phục được hầu hết các nhược điểm của 2 công nghệ mình vừa kể.

Khi quét, máy đọc mã 2D thường phát ra tia sáng chùm phủ trên mọi góc độ của mã nên khi quét mã 1D bằng máy 2D thì chúng ta có thể quét chiều nào cũng được, thay vì phải bắn tia sáng cắt ngang qua toàn bộ mã vạch.

Do cơ chế sử dụng cảm biến CMOS chụp lại và xử lý, một điểm mạnh đáng kể của máy quét mã 2D là có thể đọc được mã trên các chất liệu bề mặt phức tạp như mã trong suốt, mã bị bóng hay in sai quy cách hoặc đặc biệt là trên màn hình LCD của điện thoại, máy tính. Nhiều giải pháp phần mềm quản lý hiện nay có kết nối với điện thoại thông minh và hiển thị mã 2D QR code lên màn hình điện thoại để tương tác.

Ở các môi trường thường được dùng như trong các siêu thị, cửa hàng tiện lợi, nhà sách với mục đích quét chủ yếu để check thông tin hàng hóa, tính tiền sản phẩm thì chỉ cần cắm dây kết nối với máy tính và quét, không cần cài đặt thêm phần mềm hay driver gì cả.

Nên chọn loại nào?

Vậy thì ở địa vị người quản lý hệ thống, chúng ta nên lựa chọn máy đọc nào cho phù hợp?

Trước hết, quan trọng nhất chúng ta phải xác định được nhu cầu và phạm vi sử dụng. Chẳng hạn như quản lý sản phẩm của các cửa hàng bán lẻ thông thường, shop thời trang, thư viện… thì có thể chỉ cần sử dụng máy quét mã vạch 1D laser tuyến tính.

Với nhu cầu tác phong nhanh chóng như thanh toán tiền cho khách hàng tại các cửa hàng, siêu thị, việc lựa chọn những máy quét đa hướng hoặc máy quét mã 2D để đọc mã vạch 1D thông thường cũng là quyết định đáng cân nhắc vì chúng ta sẽ không mất thời gian định hướng, căn chỉnh góc quét.

Nhu cầu quét mã 2D, người dùng cũng nên lựa chọn máy đọc mã phù hợp với nhu cầu để bàn hay cầm tay, quét có dây hay không dây. Ứng dụng trong phạm vi chuyên nghiệp, những thiết bị mang tính công nghệ cao, tích hợp nhiều tính năng và kết nối sẽ phù hợp và mang lại hiệu quả sử dụng tốt hơn.

Huy Anh