Nước alkaline - một liệu pháp chữa bệnh diệu kỳ hay chỉ là tào lao?

Trên thị trường hiện có nhiều nhãn hiệu nước alkaline khác nhau, và có cả các máy lọc nước alkaline được quảng cáo rầm rộ là giúp tăng cường sức khỏe, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh mạn tính nguy hiểm như ung thư, tiểu đường, cao huyết áp, gout, đau dạ dày, viễm đại tràng…; giúp cân bằng độ pH cho da, se khít lỗ chân lông, làm da mịn màng, săn chắc hơn; giúp bóc tách thuốc trừ sâu trên rau củ quả, giúp rau củ sạch và an toàn hơn; vệ sinh nhà tắm nhà vệ sinh, dụng cụ nhà bếp, đồ chơi trẻ em.

Có nên mua máy lọc nước hydrogen?

Nước Hydrogen: nước uống thần kỳ hay chiêu trò marketing?

Tại sao uống nước có độ pH cao lại tốt cho cơ thể chúng ta? Tiến sĩ Tanis Fenton, đại học Calgary, Canada cho biết các thông điệp marketing cho nước alkaline đều dựa trên một quan điểm khá cũ có tên giả thuyết acid-tro. Theo giả thuyết này, với một số đồ ăn như thịt, trứng, sữa, sau khi vào cơ thể sẽ tạo ra "tro acid", từ đó khiến mức acid tăng cao và gây các ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, bao gồm chứng loãng xương.

Nước alkaline nhãn hiệu Essentia. Ảnh: Shutterstock

Năm 2002, tiến sỹ Robert O Young khởi xướng chế độ ăn kiềm hóa bằng seri sách nổi tiếng mang tên Phép màu pH. Theo nội dung trong những cuốn sách này, một chế độ ăn kiềm hóa có thể điều trị mọi vấn đề về sức khỏe, từ tiêu hóa kém đến ung thư. Cần nhắc rằng, năm 2017 Young bị kết án ba năm tù vì hành nghề y mà không có giấy phép.

Beyoncé góp phần tạo ra cú hích cho sự phổ biến của nước alkaline. Ảnh: AP

Trong khi mọi người không ngừng truyền tai nhau về lợi ích của việc tăng độ kiềm, Tiến sĩ Fenton cho rằng chưa có bằng chứng khoa học chứng minh niềm tin này là đúng. Cho đến nay, các nghiên cứu ít ỏi về mối liên hệ giữa nước alkaline và việc điều trị ung thư đều được thực hiện một cách không bài bản.

Fenton cũng nhấn mạnh chúng ta không thể thay đổi độ pH của cơ thể chỉ bằng uống nước alkaline. "Cơ thể con người duy trì độ pH [trong máu] trong một khoảng rất hẹp, bởi tất cả các enzyme chỉ có thể hoạt động khi trong môi trường có độ pH khoảng 7,4. Nếu độ pH thay đổi quá nhiều, khi đó các enzyme sẽ không thể tồn tại".

Dù không thể thay đổi độ pH trong máu, chế độ ăn uống thực sự có ảnh hưởng đến độ pH trong nước tiểu. "Nước tiểu thông thường có độ pH khoảng 6, mang tính acid. Tuy nhiên, đó không phải là vấn đề, trái lại nó cho thấy thận của chúng ta đang làm việc tốt", Fenton giải thích. Do vậy, cho dù việc uống nước alkaline có thực sự giúp nước tiểu của bạn bớt tính acid, thì nó cũng không mang lại điều gì thực sự khác biệt, bạn chỉ đang ném tiền qua cửa sổ mà thôi. Hay nói cách khác, nước alkaline chỉ là giải pháp cho một vấn đề không cần phải giải quyết.

Nếu nước alkaline chỉ là một vấn đề khoa học nhảm nhí, vậy tại sao thứ đồ uống này lại phổ biến đến như vậy? Tim Caulfield, tác giả cuốn sách tiết lộ những lời khuyên về sức khỏe của người nổi tiếng có tựa đề Is Gwyneth Paltrow Wrong About Everything? (tạm dịch: Có phải Gwyneth Paltrow (nữ diễn viên nổi tiếng) đã sai về mọi thứ?), giải thích: "Đây là một ý tưởng nghe có vẻ khoa học và hấp dẫn. Nước alkaline cũng là một phần của ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe trị giá nhiều tỉ đô vốn được xây dựng chủ yếu từ chiêu marketing các sản phẩm, thực tiễn thiếu cơ sở khoa học".

Bên cạnh đó, nước alkaline còn liên quan đến một vấn đề đang ngày càng được quan tâm, đó là "sự sành sỏi về nước uống", Lucie Greene, giám đốc phụ trách mảng xu hướng và hành vi người tiêu dùng của hãng quảng cáo J Walter Thompson, nhận định. Gần đây, lần đầu tiên trong lịch sử nước uống đóng chai trở thành đồ uống hàng đầu tại Mỹ, thay thế cho soda đang dần trở nên ít phổ biến hơn.

"Chúng ta đang được chứng kiến hàng loạt các xu hướng cũng như những lợi điểm bán hàng (selling point) liên quan đến nước uống", Greene giải thích. "Từ nước ‘thô' (nước lấy trực tiếp từ lòng đất) đến nước chứa chất điện giải. Giờ đây, chúng ta còn có nước khoáng halal (phù hợp với chế độ ăn uống đạo Hồi), và cả các loại nước được can thiệp để mang những đặc tính và lợi ích đặc biệt".

Greene cũng nhấn mạnh Instagram đã giúp tăng tốc các xu hướng liên quan đến đồ ăn, thức uống và sức khỏe. Các thương hiệu như Essentia đã nhanh chóng tận dụng điều này bằng tiếp thị ảnh hưởng (influencer marketing) và trả tiền để đưa thông tin lên các kênh truyền thông xã hội.

Nếu những tác dụng của nước alkaline là không có cơ sở khoa học, vậy tại sao nhiều người lại khẳng định rằng họ cảm thấy tốt hơn khi uống loại nước này?

Tiến sĩ Fenton giải thích, có thể do những người này đang uống nhiều nước hơn so với trước đây, đây rõ ràng không phải là một việc tồi. Và, "bạn đã từng nghe về thuật ngữ hiệu ứng giả dược rồi chứ?", Fenton bổ sung.

Thu Trà theo Guardian