VnReview
Hà Nội

Quần áo sợi tre, vải sợi tre có thực sự làm từ cây tre không?

Trên thị trường từ vài năm trở lại đây thịnh hành loại quần áo, khăn được tiếp thị là làm từ vải sợi tre, chống thấm, không nhăn, thậm chí chống khuẩn… Chính vì vậy, sản phẩm sợi tre thường có giá đắt hơn so với vải sợi bình thường.

Quần áo sợi tre, vải sợi tre có thực sự làm từ cây tre không?Chất liệu tre đã thu hút được rất nhiều sự chú ý trong ngành thời trang cũng như hàng dệt may hằng ngày như ga trải giường, khăn tắm và quần áo. Đó là bởi ưu điểm chất liệu mang lại cảm giác mềm mại sang trọng và nhiều đặc tính khác, theo quảng cáo.

Chẳng hạn như về tính thông thoáng. Các nhà tiếp thị vải sợi tre giải thích do sợi rỗng, vải sợi tre có khả năng thoáng khác thường. Sợi được lấp đầy với các khe hở siêu nhỏ và các lỗ siêu nhỏ, cho phép hút ẩm và thông gió tốt hơn các loại sợi khác.

Hay như kháng khuẩn, người ta lý giải tre có khả năng kháng khuẩn tự nhiên nhờ một nhân tố sinh học mà người Nhật gọi là "kun", chống lại sự phát triển của vi khuẩn trên sợi. Quá trình này thường được đưa đến thành phẩm, cho phép nó chống lại sự phát triển của vi khuẩn gây mùi ngay cả sau nhiều lần giặt. Điều này giúp loại bỏ nhu cầu xử lý hóa chất chống vi khuẩn, được biết là gây ra phản ứng dị ứng và không thân thiện với môi trường. Điều này cũng có nghĩa là quần áo sẽ ít phải giặt thường xuyên hơn, giúp tiết kiệm năng lượng và giúp quần áo bền lâu hơn.

Vâng, tất cả những lời lẽ hay ho như trên bạn có thể bắt gặp ở bất cứ cửa hàng thời trang nào nếu như bạn thể hiện quan tâm tới sản phẩm từ vải sợi tre. Câu hỏi đặt ra là vải sợi tre có thực sự làm từ tre hay không? Và công dụng của nó có thực sự như quảng cáo?

Vải dệt mềm có nhãn ‘tre';không chứa bất kỳ bộ phận nào của cây tre

Quần áo sợi tre, vải sợi tre có thực sự làm từ cây tre không?

Theo Ủy ban Thương mại Mỹ (FTC), nếu quan tâm đến các sản phẩm có ý thức về môi trường, bạn có thể đã quan tâm đến tre. Tre phát triển nhanh chóng và không cần thuốc trừ sâu. Nó được sử dụng trong nhiều loại sản phẩm, từ ván sàn đến đồ nội thất. Tuy nhiên, những loại vải dệt mềm mà bạn thấy có nhãn ‘tre' không chứa bất kỳ bộ phận nào của cây tre. Chúng được làm từ tre đã được chế biến thành tơ nhân tạo (rayon) bằng cách sử dụng các hóa chất độc hại.

Khi tre được chế biến thành tơ nhân tạo, vải sợi không để lại dấu vết của cây tre ban đầu. Mặc dù cây tre có thể chống lại sự phát triển của vi khuẩn, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy tơ nhân tạo làm từ tre đã qua chế biến cũng có khả năng kháng khuẩn. Nếu một công ty tuyên bố sản phẩm của mình được làm bằng tre, thì công ty đó phải có bằng chứng khoa học đáng tin cậy để chứng minh sản phẩm được làm bằng sợi tre.

Vậy xử lý tre thành sợi tơ nhân tạo thế nào?

Quần áo sợi tre, vải sợi tre có thực sự làm từ cây tre không?

Vải tre có những mặt trái của nó, chủ yếu từ quá trình sản xuất. Vải tre được làm từ cây tre trưởng thành, ít nhất bốn năm tuổi để có độ cao và độ cứng thích hợp. Sau khi thu hoạch, tre được đưa đến nhà máy. Phần lõi trong thân cây và lá tre là nguyên liệu làm thành vải. Tùy vào cách tạo xơ sẽ có vải tre thân thiện với môi trường hoặc không. Có hai cách cơ bản tạo xơ từ tre là:

Phương pháp cơ khí (quy trình sản xuất xơ tre tự nhiên): Thân tre -> Mảnh tre -> Hấp hơi mảnh tre -> Làm dập, phân rã mảnh tre -> Khử keo bằng enzym sinh học -> Chải thô xơ tre -> Xơ tre tự nhiên.

Xơ tre tự nhiên được tạo thành từ thân cây tre sau khi qua một số công đoạn như hấp hơi, làm dập, phân rã mảnh tre, khử keo bằng enzym sinh học để phá vỡ cấu trúc tre thành xơ. Xơ này được chải và xe thành sợi.

Vải từ xơ tre tự nhiên có vẻ ngoài giống như sợi, vải gai, thường được dùng để dệt các mặt hàng vải dệt thoi. Loại vải được sản xuất theo cách này giống như vải lanh (thực tế nó thường được gọi là vải lanh tre). Phương pháp này có một số hạn chế về môi trường nhưng có thể bền vững. Tuy nhiên, vì nó tốn nhiều công sức, đắt tiền và chất liệu vải được sản xuất không đủ mềm để sử dụng cho loại đồ lót, quần áo bằng sợi tre ngày càng phổ biến, vì vậy chúng không được sử dụng thường xuyên, theo Guardian.

Phương pháp hóa học (quy trình sản xuất xơ bột tre): Mảnh tre thô -> Bột tre thô -> Bột tre mịn -> Xơ bột tre.

Tre được làm thành bột, sau đó tạo xơ trở lại nên còn gọi là xơ tre cellulose tái sinh (regenerated cellulose bamboo fiber).

Nguyên liệu tre được "nấu" trong hỗn hợp dung môi hóa học - chủ yếu là natri hydroxit (dung dịch kiềm, hoặc xút ăn da) và cacbon disulfua. 

Cụ thể, tre được nghiền nhỏ, thủy phân trong dung dịch kiềm natri hydroxyd (NaOH) 15-20%, ở nhiệt độ 20-25 độ C từ 1-3 giờ. Hỗn hợp này sau đó được ép, xay và để khô trong 24 giờ, thêm vào carbon disulfide và một số hóa chất để tẩy trắng. Cuối cùng là công đoạn đùn ép tạo thành xơ, sợi thô, xe thành sợi và dệt vải.

Sợi, vải làm từ bột tre mịn và mềm nhưng tính khử mùi kém hơn so với sợi tre tự nhiên, thường được dùng để cho vải dệt kim.

Quần áo sợi tre, vải sợi tre có thực sự làm từ cây tre không?

Quy trình này sử dụng nhiều hóa chất và thải vào môi trường một lượng lớn khí gây ô nhiễm. Hai hóa chất chính trong quá trình - natri hydroxid và carbon disulfide - đều độc hại với sức khỏe con người. Ở mức thấp, natri hydroxit gây kích ứng da, mắt và đường hô hấp. Carbon disulfua làm mệt mỏi, nhức đầu, tổn thương tim mạch và đã được chứng minh là gây rối loạn thần kinh ở người lao động tại các nhà máy sản xuất sợi nhân tạo. Cả hai đều có hại cho đời sống thủy sinh khi thải vào nguồn nước.

Tuy được tổng hợp từ các polyme hữu cơ có nguồn gốc từ tre, nhưng sợi tre phải qua xử lý hóa học. Quá trình tổng hợp sử dụng nhiều chất hóa học để chuyển cellulose thành vải nên sợi tre đã trở thành sợi nhân tạo chứ không còn là sợi tự nhiên nữa. Vì vậy, quảng cáo "vải tre 100% thiên nhiên" là không đúng sự thật. Điều này cũng lý giải vì sao một số loại vải tre lại có giá khá rẻ so với các sản phẩm dán nhãn sinh thái "eco-friendly" khác.

Phân biệt vải sợi tre và sợi viscose

Như đã nói trên, thực tế có loại vải gọi là Bamboo Linen trông giống như vải lanh thô. Sợi được làm trực tiếp từ sợi cây tre được chiết xuất bằng phương pháp cơ học, về cơ bản là tre. Đây là loại vải duy nhất có thể được gọi là tre.

Tuy nhiên, loại vải mềm, mịn được sử dụng để làm "ga giường sợi tre" hoặc "quần áo sợi tre" không phải là vải sợi tre. Đó là rayon (viscose, lyocell, modal là các loại tơ nhân tạo khác). Rayon là thuật ngữ chính thức của ngành dệt may để chỉ các loại sợi được sản xuất từ cellulose thực vật như gỗ, bông, tre hoặc mía.

Hơn nữa, vải tre loại này cũng thường không phải 100% rayon từ cellulose tre. Hầu hết các loại quần áo và quần áo lót bằng vải "tre" có thể co giãn và trở lại hình dạng cũ có một tỷ lệ phần trăm là nylon hoặc elastane / Lycra / Spandex (polyurethane) —chất tổng hợp được làm từ hóa dầu, còn gọi là sợi nhựa.

Vì vậy, những sản phẩm được tuyên bố là "quần áo sợi tre" có thể được gọi là "quần áo nylon-visco"… nhưng trong nhiều trường hợp, các thương hiệu chọn tiếp thị nó với thuật ngữ "vải sợi tre".

Minh Hương

Chủ đề khác