VnReview
Hà Nội

Tìm hiểu USB-C và Thunderbolt trên MacBook

Từ MacBook Pro 2016 trở đi, Apple đã loại bỏ tất cả cổng kết nối cũ để thay bằng cổng USB-C (giao tiếp Thunderbolt 3) bên cạnh jack tai nghe 3.5mm.

Dù chữ "U" trong USB nghĩa là "Universal" (sự phổ biến, phổ quát) song cổng USB-C lại khá khó chịu. Một số hãng phụ kiện từng sản xuất cáp USB-C không đạt tiêu chuẩn (hầu hết là cáp rẻ tiền) làm hư hỏng thiết bị.

Dưới đây là những gì bạn cần biết về USB-C và Thunderbolt, không chỉ trên MacBook mà còn trên nhiều thiết bị điện tử khác vì USB-C chính là cổng kết nối của tương lai.

USB-C là gì?

Còn được gọi là USB Type-C, USB-C là loại cổng kết nối làm ra để thay thế USB Type-A và Type-B hiện tại. Khác với 2 loại cũ, USB Type-C có khả năng cắm linh hoạt theo hai chiều (giống cổng Lightning của Apple), nhờ đó người dùng không phải lo xoay đầu cắm sao cho đúng chiều để cắm vào thiết bị.

Một điều cần lưu ý: USB-C chỉ mô tả hình dáng và cổng cắm, không phải chuẩn giao tiếp để truyền dữ liệu (như USB 2.0 hay USB 3.1). Cổng cắm USB-C có 24 chân, có nhiều giao tiếp khác nhau sử dụng hình dáng là cổng USB-C.

Tất cả cáp kết nối USB-C phải hỗ trợ cường độ dòng điện 3A, cho công suất tối đa 60W ở hiệu điện thế 20V. Nhiều smartphone sử dụng cổng USB-C để hỗ trợ sạc nhanh nhờ khả năng cho công suất và hiệu điện thế cao.

Theo MakeUseOf, một số cáp USB-C có thể truyền tải dòng điện lên tới 5A cho công suất 100W ở điện thế 20V, đủ để sạc những chiếc MacBook Pro 15 inch mới nhất hay dòng HP Spectre. Một số thiết bị khác dùng cổng USB-C để truyền tải điện và dữ liệu gồm có Google Pixel, MacBook Pro, Nintendo Switch,…

Một điểm đặc biệt khác của cổng USB-C chính là Alternate Mode (tạm dịch là chế độ thay thế). Nhiều thiết bị như MacBook Pro cho phép bạn sử dụng cáp USB-C cho những chế độ thay thế các chuẩn giao tiếp bao gồm:

- DisplayPort: Truyền tải hình ảnh DisplayPort bằng cổng USB-C.

- Mobile High-Definition Link: Truyền tải âm thanh và hình ảnh MHL dùng cổng USB-C.

- Thunderbolt: Kết nối thiết bị giao tiếp Thunderbolt dùng cổng USB-C.

- HDMI: Truyền tải âm thanh và hình ảnh HDMI dùng cổng USB-C.

Tuy nhiên, một điều cần lưu ý nếu muốn sử dụng bất kỳ giao tiếp thay thế nào trên đây: bạn phải mua cáp USB-C tương thích với giao tiếp muốn sử dụng. Ví dụ, nếu muốn kết nối màn hình ngoài hay TV với MacBook (hay MacBook Pro) dùng USB-C, hãy đảm bảo rằng cáp USB-C mà bạn sử dụng hỗ trợ chế độ thay thế HDMI.

Thunderbolt 3 là gì?

Thunderbolt là giao tiếp phần cứng do Apple và Intel phát triển, được giới thiệu lần đầu năm 2011. Thunderbolt 3 là phiên bản mới nhất của Thunderbolt, phổ biến trên dòng máy tính Mac của Apple. Trong khi 2 thế hệ Thunderbolt trước dùng cổng Mini DisplayPort, giao tiếp Thunderbolt 3 sử dụng cổng USB-C.

Phần lớn sự nhầm lẫn giữa USB-C và Thunderbolt 3 đến từ hình dáng cổng cắm. Chỉ có cáp USB-C mới có thể hỗ trợ giao tiếp Thunderbolt 3, và do hình dáng khác nhau nên bạn không thể dùng cáp Thunderbolt 2 cho thiết bị dùng Thunderbolt 3 trừ khi có adapter chuyển đổi phù hợp.

Giao tiếp Thunderbolt 3 cải thiện rất nhiều với băng thông tăng gấp đôi lên 40Gbps. Nó cũng tương thích với giao tiếp USB nên bạn có thể kết hợp nhiều công nghệ vào 1 cổng kết nối duy nhất.

Chuẩn Thunderbolt 3 hỗ trợ giao tiếp HDMI 2.0, DisplayPort 1.2 (độ phân giải lên tới 4K) và PCIe 3.0. Băng thông 40Gbps đủ lớn "gồng gánh" cả một card đồ họa gắn rời (eGPU). Nó cũng hỗ trợ USB Power Delivery với công suất tối đa 100W, đó là lý do Apple có thể loại bỏ cổng sạc MagSafe để sạc cho MacBook mới bằng cổng USB-C trên máy.

Cáp USB-C hỗ trợ Thunderbolt 3 thường có biểu tượng sấm sét ở đầu cáp

Một tính năng tuyệt vời khác của Thunderbolt đó là kết nối xâu chuỗi (daisy chaining). Ví dụ, bạn có 2 màn hình dùng Thunderbolt, sau khi cắm cáp Thunderbolt từ máy tính đến màn hình thứ nhất, tiếp tục cắm một sợi khác từ màn hình thứ nhất sang màn hình thứ hai, từ đó có thể kết nối nhiều thiết bị khác nhau nhưng chỉ chiếm duy nhất 1 cổng Thunderbolt trên máy tính mà thôi.

Tốc độ vượt trội và khả năng kết nối cao như vậy là nhờ cáp Thunderbolt là cáp "chủ động" (active). Một con chip nhỏ được gắn vào đầu cổng cắm trên cáp cho hiệu suất cao và linh hoạt hơn so với cáp USB "thụ động" (passive). Bạn vẫn có thể dùng cáp USB "thụ động" để kết nối một số thiết bị giao tiếp Thunderbolt 3 nhưng tốc độ sẽ chậm hơn nhiều.

Máy Mac của tôi hỗ trợ giao tiếp Thunderbolt nào?

Danh sách đời máy Mac trang bị giao tiếp Thunderbolt
  Thunderbolt 3
(USB-C)
Thunderbolt 2
(Mini DisplayPort)
Thunderbolt đời đầu
(Mini DisplayPort)
MacBook Pro (mới) Late 2016 - mới hơn    
MacBook Pro Retina   Late 2013 - Mid 2015 Mid 2012 - Early 2013
MacBook Air   Early 2015 - Mid 2017 Mid 2011 - Early 2014
iMac Mid 2017 - mới hơn Late 2015 Late 2012 - Mid 2014
iMac Retina Mid 2017 - mới hơn Late 2014 - Late 2015  
iMac Pro Late 2017 - mới hơn    
Mac mini   Late 2014 Mid 2011 - Late 2012


Một số máy tính chạy Windows cũng hỗ trợ Thunderbolt 3 qua cổng USB-C, bạn đọc có thể tham khảo thêm nếu cần thiết. Riêng MacBook 12 inch không hỗ trợ cả 3 giao tiếp Thunderbolt, chỉ dùng cổng USB-C với giao tiếp USB 3.1.

Sử dụng cáp và adapter Thunderbolt 3

Apple không tặng kèm cáp Thunderbolt 3 theo MacBook Pro mới. Sợi cáp USB-C và cục sạc mà hãng tặng theo chỉ hỗ trợ giao tiếp với tốc độ USB 2.0. Tùy vào loại máy, chúng có thể truyền tải công suất tối đa 60W (với máy 13 inch) hoặc 87W (với máy 15 inch).

Mua đúng loại cáp để sử dụng với thiết bị ngoại vi là rất quan trọng. Nếu đang muốn mua cáp để dùng với cổng USB-C trên MacBook, bạn có 2 lựa chọn giao tiếp: USB bình thường hoặc Thunderbolt.

Về tốc độ tối đa các loại giao tiếp dùng cổng USB-C:

- USB 3.1 gen 1 (SuperSpeed USB 3.0): 5Gbps

- USB 3.1 gen 2: 10Gbps

- Thunderbolt: 10Gbps

- Thunderbolt 2: 20Gbps

- Thunderbolt 3: 40Gbps

Cáp USB-C rất đa dạng tốc độ và thông số. Các loại cáp cho dòng 5A thường khá to dày cho điện thế cao giúp sạc nhiều thiết bị cần công suất sạc lớn. Cổng USB-C có khả năng tương thích ngược nên bạn có thể dùng adapter chuyển đổi từ USB-C sang USB-A để dùng với ổ cứng hay bộ nhớ flash cũ.

Tuy nhiên, cáp USB-C sẽ gặp một số vấn đề tương thích với giao tiếp Thunderbolt về tốc độ. Nếu dùng cáp USB-C không gắn chip hỗ trợ tương thích với Thunderbolt 3 thì tốc độ vẫn chỉ là tốc độ bình thường (tùy giao tiếp USB mà cáp đó hỗ trợ).

Cáp USB-C Thunderbolt 3 thường có giá đắt hơn, nhiều loại cáp dài hơn nửa mét thường không tương thích USB 3.1 gen 2.

Vậy tôi có thực sự cần Thunderbolt 3 không?

Không chỉ riêng bạn mà khá nhiều người cũng bối rối giữa USB-C, USB 3.1 gen 2 và Thunderbolt 3. Thậm chí nếu đã có thiết bị hỗ trợ Thunderbolt 3, bạn vẫn sẽ gặp rắc rối khi tìm mua loại cáp USB-C phù hợp.

Đây là một số gợi ý tùy vào nhu cầu kết nối của bạn:

- Kết nối màn hình ngoài dùng Thunderbolt: Hãy mua cáp USB-C hỗ trợ Thunderbolt 3 với độ dài thích hợp, tốc độ 40Gbps.

- Truyền tải dữ liệu với ổ cứng, thiết bị ngoại vi: Mua cáp USB-C hỗ trợ giao tiếp USB 3.1 gen 2 tốc độ 10Gbps là đủ. Một số cáp Thunderbolt 3 khoảng nửa mét cũng có thể tương thích, nhưng bạn nên kiểm tra kỹ.

- Sạc điện thoại với dòng 3A: Nếu không cần truyền dữ liệu, chỉ cần dùng cáp USB-C giao tiếp USB 2.0 là đủ, lưu ý nên chọn hàng tốt từ các hãng tên tuổi để tránh hư hỏng thiết bị do không đạt chuẩn yêu cầu về điện.

Nếu sử dụng adapter, có một số điều bạn cần lưu ý: Vài bộ adapter đời đầu chuyển từ Thunderbolt 3 ra Ethernet hay HDMI có thể không được MacBook Pro đời mới hỗ trợ. Hệ điều hành sẽ chặn không cho chúng hoạt động.

Nếu đang mua adapter cho máy MacBook mới, hãy kiểm tra kỹ và chắc chắn rằng chúng hoạt động tốt với phiên bản macOS đang sử dụng. Tốt nhất là mua từ bên thứ nhất (do Apple sản xuất), tìm kiếm phụ kiện bên thứ ba trên Apple Store hoặc ở các cửa hàng uy tín, nhờ tư vấn trước khi mua.

Tương lai, mọi thứ sẽ không dây hoàn toàn

Ít nhất là ở thời điểm hiện tại bạn vẫn phải chấp nhận sống với đống dây nhợ và adapter hỗn độn. Nhiều thiết bị hiện nay đã hỗ trợ kết nối không dây như chuột, bàn phím, điện thoại đã có sạc không dây, thêm một tiêu chuẩn Wi-Fi không dây với tốc độ cực cao nên ta có thể hy vọng về một tương lai không dây đang đến.

Phúc Thịnh

Chủ đề khác