Tại sao lựa chọn giữa Windows và macOS vẫn khiến chúng ta đau đầu suy nghĩ?

Đôi lúc, việc chọn lựa một hệ điều hành có vẻ không còn là vấn đề gì đó to tát nữa. Đúng là fan các hệ điều hành sẽ luôn sẵn sàng để lao vào những cuộc tranh cãi nảy lửa không hồi kết, nhưng với phần lớn người dùng thông thường, sự khác biệt giữa sử dụng Windows và macOS dường như không còn lớn như trước.

Hiện nay, hầu hết công việc chúng ta làm mỗi ngày đều diễn ra trong một trình duyệt web - và trình duyệt web thì hệ điều hành nào cũng như nhau. Các ứng dụng phổ biến khác mà bạn có thể bắt gặp, như Spotify, Slack hay Photoshop, cũng là những ứng dụng đa nền tảng. Nhưng xét cho cùng, chọn một hệ điều hành để sử dụng thực sự vẫn là một việc cần cân nhắc, không phải vì bạn phải học lại cách dùng máy tính nếu chuyển đổi, mà còn vì một số lý do quan trọng dưới đây, theo tổng hợp từ trang tin Gizmodo.

Phần mềm đi kèm

Khi nói đến những phần mềm đi kèm với hệ điều hành, macOS có ưu thế không thể bàn cãi. Mail, Safari, Apple Maps, Messages, FaceTime, iTunes, và nhiều thứ khác. Dù Pages, Number và KeyNote chưa thể sánh ngang bộ Microsoft Office về mặt tính năng và sức mạnh, nhưng chúng cũng đã quá đủ với hầu hết người dùng, và lại còn miễn phí nữa.

Tiếp đó, bạn có iMovie để làm phim, GarageBand để làm nhạc, cả hai cũng miễn phí và chưa có đối thủ tương ứng bên Windows. Một số phần mềm cài sẵn của macOS có nhiều tính năng ẩn khá thú vị, như QuickTime không chỉ để xem video mà còn có thể quay phim màn hình, hay Photos có những tùy chọn cho phép chỉnh sửa hình ảnh tương đối đầy đủ. Qua đó, bạn có thể thấy tại sao macOS là hệ điều hành nên chọn nếu muốn có sẵn hầu hết phần mềm. Có lẽ bạn chẳng cần phải cài thêm ứng dụng nào khác đâu (trừ những phần mềm thực sự chuyên dụng mà thôi).

Về phía Windows, bạn có một số chương trình cơ bản như email, lịch, và trình quản lý danh bạ. Skype và Microsoft Edge cũng được cài sẵn, cùng với các công cụ đơn giản để quản lý ảnh, nhạc và phim. Nhưng nhiều chương trình được khá nhiều người yêu thích như Windows Movie Maker và Windows Media Player thì lại bị bỏ qua không thương tiếc.

Đổi lại, Windows có một lượng lớn phần mềm bên thứ ba, trong đó có rất nhiều phần mềm miễn phí. Nhưng nếu chỉ xét về những phần mềm đi kèm với hệ điều hành, Windows thua kém macOS khá nhiều. Microsoft có thể tự hào rằng họ làm ra bộ phần mềm văn phòng cực tốt (cho cả Windows và macOS), nhưng bạn phải bỏ tiền ra mới sở hữu được.

Tạm kết: Apple có một bộ sưu tập phần mềm chất lượng cao hơn được cài sẵn trên macOS, có thể giúp bạn tiết kiệm được một khoản tiền kha khá.

Game và VR

Hệ điều hành của Microsoft rõ ràng là nơi bạn nên chọn nếu hứng thú với game và VR. Dù thiết bị HTC Vive nay có thể hoạt động tốt với macOS Mojave, nhưng các thiết bị khác như Oculus Rift và Windows Mixed Reality lại chỉ hoạt động với Windows mà thôi. Nếu bạn sở hữu một máy console Xbox, một chiếc máy tính chạy Windows 10 sẽ là người bạn đồng hành tuyệt vời.

Nền tảng Mac không phải không hỗ trợ game, nhưng nó tụt hậu so với Windows một đoạn khá dài, khi mà Windows có một lượng lớn hơn nhiều các tựa game đỉnh cao và các tựa game máy tính nói chung trên Steam. Hầu hết các máy Mac không được trang bị card đồ họa rời (dù có hỗ trợ e-GPU), có nghĩa là rất nhiều máy Mac khi mới mua về đơn giản là không phù hợp để chơi game một cách nghiêm túc.

Trên Windows, tình hình cực kỳ sáng sủa. Bởi các game thủ luôn "chọn mặt" máy tính Windows để "gửi vàng", nên các hãng sản xuất cũng cung cấp một kho đồ sộ các món phụ kiện, trang thiết bị, và add-on hỗ trợ game. Và tất nhiên, nếu bạn muốn lắp ráp một dàn máy khủng chơi game theo đúng ý mình, bạn sẽ phải chọn Windows thôi.

Apple đã có những động thái nhằm cải thiện khả năng hỗ trợ game và VR cho macOS, nhưng mọi thứ vẫn khá hỗn độn ở thời điểm hiện tại, với việc các nhà phát triển và nhà sản xuất bên thứ ba có vẻ không mấy hứng thú là bao. Apple sẽ phải tìm cách làm mình thỏa mãn bằng cách duy trì vị thế thống trị thị trường game di động thay cho game máy tính.

Tạm kết: Windows hỗ trợ mạnh hơn cho VR và game, và thậm chí có thể thay thế các hệ máy console, giúp bạn tiết kiệm tiền bạc. Còn một chiếc máy Mac, dù mạnh mẽ đến máy, thì khi bước vào thị trường game cũng như ném tiền qua cửa sổ!

Thiết kế giao diện

Đây có lẽ là phần gây tranh cãi nhiều nhất khi so sánh giữa Windows và macOS: Windows nay đã trở nên thanh thoát và mạch lạc hơn nhiều, có thể nói gần như trông không thua kém gì macOS về mặt thiết kế giao diện, và do đó, bạn thích macOS hay Windows hơn có lẽ chỉ còn tùy thuộc vào lựa chọn cá nhân mà thôi. Có thể đó sẽ là hệ điều hành mà bạn dành nhiều thời gian sử dụng nhất.

Là một người sử dụng cả macOS và Windows mỗi ngày, người viết nhận thấy Windows dễ sử dụng hơn - có lẽ bởi đây là hệ điều hành mà người viết đã có thời gian sử dụng lâu hơn. File Explorer trong Windows trông trực quan và đầy đủ tính năng hơn Finder của macOS.

Ngay cả khi nói đến khả năng quản lý cửa sổ, Windows và macOS cũng có sự khác biệt lớn: Windows quản lý cửa sổ quy củ hơn, trong khi macOS quản lý cửa sổ tự do và dễ dàng hơn - một lần nữa điều này tùy thuộc vào sở thích và thói quen của bạn mà thôi. Những khác biệt khác như Siri với Cortana, hay thanh dock với menu Start... thực sự sẽ không gây ảnh hưởng nhiều đến công việc thường ngày của bạn.

Cả Apple và Microsoft đều vay mượn nhiều tính năng của nhau trong 5 năm qua (ví dụ như giao diện tối), do đó khoảng cách giữa hai hệ điều hành hiện nay không còn lớn nữa. Nhiều người thích cách cửa sổ trong Windows tự động điều chỉnh kích cỡ khi kéo nó đến cạnh bên màn hình (macOS cũng có tính năng này, nhưng đòi hỏi bạn phải bỏ ra khoảng vài chục nghìn đồng để mua ứng dụng trên Mac App Store), nhiều người khác lại thích cách các biểu tượng được tự động sắp xếp trên desktop của macOS. Nhưng đó là những khác biệt nhỏ không đáng kể.

Tạm kết: giao diện người dùng là thứ bạn không nên quá để tâm. Cả Apple và Microsoft đều đã tốn nhiều công sức để tạo ra những hệ thống với vẻ ngoài lôi cuốn và tương đối dễ sử dụng. Dù sao thì nếu đã quen với một thứ, mọi chuyện sẽ d

Hệ sinh thái rộng lớn hơn

Giống như nhiều lựa chọn công nghệ khác mà bạn đang dùng, chọn Windows hay macOS tóm lại cũng là chọn một thứ gì đó có thể hoạt động tốt với những thứ khác mà bạn đã thiết lập trước đó, bao gồm các thiết bị cũng như các dịch vụ khác như iCloud, OneDrive, hay Google Drive.

Bạn có thể sử dụng iPhone với Windows và Android với macOS, nhưng mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn nếu sử dụng đồng bộ mọi sản phẩm của Apple, hoặc ngược lại. Nếu bạn đã có một chiếc Apple TV đặt trong phòng khách, thì bạn sẽ chỉ có thể "bắn" audio từ máy tính chạy Windows đến thiết bị này, không thể "bắn" video. Trên máy tính macOS, bạn có thể sử dụng AirPlay để "bắn" cả audio lẫn video, thậm chí còn có thể ánh xạ màn hình máy tính lên Apple TV nữa.

Nếu bạn làm mọi việc trên iPhone, thì mọi thứ từ lịch, danh bạ, ghi chú, và mọi thứ khác sẽ đồng bộ một cách hoàn hảo sang macOS. Bạn cũng có thể đồng bộ sang Windows, nhưng sẽ khó khăn hơn đôi chút và đòi hỏi trải qua nhiều bước hơn. Nếu bạn thích sử dụng đa nền tảng, lời khuyên tốt nhất là hãy tránh xa các dịch vụ của Microsoft và Apple, chuển sang sử dụng các dịch vụ đám mây của Google. Cả Windows và macOS đều hỗ trợ Google khá tốt, và đặc biệt trên Windows 10, bạn còn có thể phản hồi tin nhắn văn bản từ điện thoại Android trên máy tính nữa.

Hệ sinh thái Apple, vốn chỉ giới hạn trong các sản phẩm của hãng hoặc các sản phẩm đắt tiền của các đối tác, khá nhỏ bé so với hệ sinh thái Windows. Thế nhưng thỏa thuận mang AirPlay lên TV mà chúng ta thấy ở CES, và việc loa Sonos hỗ trợ AirPlay, cho thấy Apple đang tìm cách phá vỡ bức tường kín quanh khu vườn của mình để thoát ra ngoài. Tuy nhiên, nói một cách công bằng thì Windows hoạt động với nhiều bộ kit hơn macOS. Nếu bạn không muốn sử dụng các sản phẩm chỉ do một hãng duy nhất làm ra (Apple), thì Windows dành cho bạn.

Tạm kết: hệ sinh thái đóng của Apple hoạt động tốt, nhưng đòi hỏi bạn phải chi tiền cho những sản phẩm đắt đỏ của Apple và các đối tác. Windows có thể không hoạt động tốt với các sản phẩm Apple, nhưng nó sẽ hoạt động tốt hơn với mọi thứ khác.

Bảo mật và quyền riêng tư

Khi nói đến bảo mật và quyền riêng tư, Apple mặc nhiên chiến thắng không phải bàn cãi nhiều. Hãng này rất quan trọng quyền riêng tư của người dùng và vô tình "hưởng lợi" khi hầu hết malware trên thế giới đều nhắm vào Windows - có lẽ bởi Windows có thị phần lớn hơn nhiều so với kết kỳ thứ gì khác. Trên lý thuyết, bạn sẽ an toàn hơn nếu dùng macOS, nhưng không hoàn toàn bất khả xâm phạm.

Khoảng cách này cũng không lớn. Những tháng ngày Windows bị virus làm loạn nếu bạn không sử dụng phần mềm diệt virus đã trôi qua từ lâu. Nếu bạn dùng phiên bản Windows 10 mới nhất (cùng công cụ diệt malware Windows Defender), bạn đã an toàn trước những mối đe dọa lớn. Những thảm họa bảo mật lớn nhất thường tác động nên các phiên bản cũ của Windows, hoặc không làm gì được trên Windows 10 cả.

Xét về những thứ các ứng dụng có thể làm trên hệ thống, cả Windows và macOS cho phép bạn kiểm soát phần mềm nào có thể truy cập microphone, camera, thông tin vị trí... Người dùng Windows cần rành công nghệ hơn người dùng macOS một chút, và Windows chắc chắn mang đến cho người dùng (và các nhà phát triển ứng dụng) nhiều tự do hơn trong việc làm nhiều thứ.

Về quyền riêng tư, Apple được tin tưởng hơn, bởi hãng khá mạnh miệng về việc muốn bảo vệ người dùng. Lướt qua các chính sách quyền riêng tư của Apple và Microsoft, bạn sẽ thấy không có những khác biệt lớn trong cách sử dụng dữ liệu, ngay cả khi Apple dựa nhiều vào bộ nhớ cục bộ hơn là đám mây - người dùng hiện nay lo ngại về Google và Facebook nhiều hơn.

Tạm kết: những tuyên bố của Apple về quyền riêng tư đồng nghĩa với việc bạn ít có khả năng bị lộ lọt hình ảnh và dữ liệu hơn. Windows đã cải thiện đáng kể qua nhiều năm, nhưng bạn vẫn sẽ phải có kiến thức đầy đủ hơn về quyền riêng tư và bảo mật để sử dụng nó an toàn như trên Mac.

Giá trị so với số tiền bỏ ra

Khi nói đến giá trị tốt nhất so với số tiền bỏ ra, Windows thường có ưu thế hơn, và cho đến nay vẫn vậy: bạn sẽ không thể mua được chiếc máy Mac nào với giá 300 USD. Với sinh viên, những người dùng thông thường, hay đơn giản là bất kỳ ai với túi tiền hạn chế, một chiếc máy Windows giá rẻ sẽ hợp lý hơn - đặc biệt khi bạn cân nhắc điều chúng tôi đề cập ở trên, rằng rất nhiều công việc hiện nay được thực hiện thông qua trình duyệt web.

Tất nhiên, vẫn có nhiều người sẵn sàng bỏ thêm tiền để sở hữu sự sang trọng của một chiếc máy tính Apple. Chúng ta thường để ý thấy rằng máy Mac có thời gian sử dụng dài hơn máy Windows, trước khi chúng bước vào thời kỳ quá cũ và chậm chạp để có thể tiếp tục sử dụng - dù rằng điều này phụ thuộc vào các hãng sản xuất phần cứng hơn là Windows, vốn đã nhẹ nhàng đi nhiều trong vài năm trở lại đây.

Và nói về các nhà sản xuất, Windows hiện chạy trên rất nhiều loại laptop, desktop, và máy 2-trong-1 khác nhau. Bạn không phải bó buộc trong các thiết kế Mac mà Apple đưa ra, bởi bạn có thể chọn một chiếc laptop Surface Pro hay Dell XPS, hay Lenovo... Sự đa dạng này có cả ưu điểm lẫn nhược điểm, nhưng dù sao bạn vẫn có nhiều sự lựa chọn hơn hẳn.

Là một người đã dành khá nhiều thời gian sử dụng cả Windows lẫn macOS, người viết nhận thấy cả hai đều có thể mang lại những trải nghiệm tốt, bảo mật, nhanh, và trực quan. Rất khó để nói hệ điều hành này đặc biệt tốt hơn hệ điều hành kia đối với mọi người trong mọi hoàn cảnh, nhưng điều đó không có nghĩa không có những khác biệt lớn cần cân nhắc.

Kết luận: Windows hiện diện trên rất nhiều loại phần cứng, ở nhiều mức giá khác nhau. Máy Windows rẻ hơn, có phần cứng đa dạng hơn, và đặc biệt nhất: Windows có thể chạy được trên phần cứng được thiết kế cực tốt của...Apple!

Minh.T.T