Apple loại bỏ hoàn toàn màn hình Dashboard và các widget khỏi macOS Catalina

Đã đến lúc nói lời tạm biệt với các widget (tiện ích nhỏ), trong suốt gần 15 năm qua đã luôn đem lại sự tiện dụng và hữu ích cho người dùng macOS.

macOS Catalina: hỗ trợ ứng dụng iPad, có thể biến iPad thành màn hình thứ 2

Dù không thông báo chính thức, song Apple đã quyết tâm loại bỏ hoàn toàn màn hình Dashboard khỏi phiên bản hệ điều hành macOS Catalina mới nhất của mình, vừa được giới thiệu tại sự kiện WWDC 2019 vừa qua. Màn hình Dashboard xuất hiện lần đầu trên phiên bản Mac OS X 10.4 Tiger hồi năm 2005 (tức là 14 năm về trước), và lần cuối cùng Apple bổ sung tính năng mới cho nó là vào năm 2011, với phiên bản OS X 10.7 Lion.

Màn hình Dashboard đã tiên phong trong việc định hình và cung cấp các widget (tiện ích nhỏ) trên hệ điều hành máy tính của Apple, và nhanh chóng trở thành một trong những tượng đài về thiết kế của OS X trong hơn một thập kỷ. Đặc biệt, Dashboard được biết đến nhiều nhất với tính năng ghi chú Sticky Note, bên cạnh thiết kế tổng thể đem đến sự hợp lý và tiện dụng, thông qua các ứng dụng nhỏ như đồng hồ, thông tin chứng khoán, máy tính bỏ túi. Triết lý thiết kế mô phỏng các chất liệu thực tế (như kim loại, da thuộc, gỗ, nỉ, giấy…) của Dashboard đã đặt nền móng cho phiên bản đầu tiên của hệ điều hành di động iOS, được ra mắt một vài năm sau OS X Tiger. Phải đến iOS 7 năm 2013, Apple mới từ bỏ phong cách thiết kế này, để chuyển sang sử dụng giao diện phẳng và hiện đại hơn. Sau này, triết lý thiết kế phẳng lại được Apple mang ngược trở lại macOS và dĩ nhiên là áp dụng cho cả Dashboard.

Kể từ năm 2011, người dùng có nhiều cách khác nhau để mở màn hình Dashboard, nhưng không có widget hay giao diện người dùng nào mới được cập nhật, khiến cho Dashboard như bị "đẩy" về "hậu trường" của hệ điều hành macOS. Tới phiên bản OS X 10.10 Yosemite, theo mặc định Apple đã vô hiệu hoá ứng dụng này, song vẫn cho phép người dùng kích hoạt thông qua phím nóng trên bàn phím hoặc màn hình Mission Control.

Giờ đây, trên macOS Catalina, có vẻ như Dashboard đã thực sự bị loại bỏ. Trang tin Appleosophy đã thử tìm cách vô hiệu hoá rồi kích hoạt lại Dashboard trên cửa sổ dòng lệnh Terminal, song hệ thống hiển thị thông báo lỗi không tìm thấy tính năng này, ngay cả sau khi đã khởi động lại hệ thống. Màn hình Launchpad chuyên hiển thị danh sách các ứng dụng cũng hiện biểu tượng dấu chấm hỏi bên cạnh tên Dashboard, giống như các ứng dụng bị lỗi hoặc đã bị khai tử như iTunes.

Do vậy, số lượng người dùng Mac thực sự sử dụng hiệu quả được Dashboard không nhiều. Apple cũng đã đưa nhiều widget có tính năng tương tự lên Trung tâm Thông báo (Notification Center) của macOS từ nhiều năm nay. Người dùng có thể dễ dàng mở Notification Center thông qua một nút bấm ở góc trên bên phải màn hình, thông qua phím nóng hoặc cử chỉ vuốt nhẹ trackpad từ bên phải sang (đối với laptop MacBook). Trên kho ứng dụng App Store còn có riêng một mục cung cấp các widget dành cho Notification Center, phòng trường hợp bạn muốn sử dụng widget tuỳ chỉnh của một ứng dụng cụ thể nào đó như AirMail, Fantastical hay Todoist.

Mặc dù vậy, Dashboard sẽ mãi là một tính năng đáng nhớ trong suốt dòng chảy lịch sử của hệ điều hành OS X, là một phần của di sản thời kỳ hậu iPod của Apple. Chúng ta sẽ nhớ Dashboard rất nhiều, bởi nó là hiện thân và là lời nhắc nhở về cách thức các thiết kế phần mềm phát triển mạnh mẽ như thế nào trong suốt gần 15 năm qua.

Quang Huy