Bitrate là gì và tại sao nó lại quan trọng?

Với công nghệ hiện nay, chúng ta có thể sử dụng máy tính, smartphone hay bất cứ thiết bị nào với tốc độ nhanh và chất lượng cao. Những cải tiến liên quan đến tốc độ và chất lượng này đến từ nhiều yếu tố, nhưng có rất nhiều trong số chúng liên quan đến một thứ gọi là bitrate.

Ý nghĩa của bitrate tùy thuộc vào hoàn cảnh sử dụng của bạn, nhưng việc biết nó là gì và những lợi ích mà nó có thể mang lại là rất quan trọng. Bài viết này được chúng tôi chuyển ngữ từ trang công nghệ Makeuseof sẽ giúp bạn hiểu cơ bản về bitrate và vai trò của nó với lĩnh vực công nghệ.

Bitrate là gì?

Bitrate là một thuật ngữ chỉ khối lượng dữ liệu được truyền trong một khoảng thời gian nhất định. Tùy thuộc vào hoàn cảnh sử dụng, những đơn vị dùng để đo lường bitrate thường là kbit/s (kilobit trên giây) và Mbps (megabit trên giây). Dù sử dụng đơn vị nào, con số bitrate càng cao càng tốt, đem lại tốc độ hoặc chất lượng cao.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải biết rằng bitrate thấp sẽ giảm sức ép với phần cứng. Điều này có thể sẽ trở nên quan trọng đối với các thiết bị như smartphone hay netbook.

Internet

Khi nói về tốc độ Internet, bitrate cao luôn là một điều lý tưởng – nó không làm thiết bị của bạn trở nên nặng nề hơn mà đơn giản chỉ tải nội dung bạn muốn một cách nhanh hơn. Với bitrate cao, bạn có thể làm nhiều thứ hơn với kết nối Internet của mình – xem phim HD, chơi game trực tuyến mà không bị chậm (lag) hay tải về các file dung lượng lớn chỉ trong tích tắc.

Bạn có thể biết được bitrate mà mình đang sử dụng bằng cách truy cập vào trang web speedtest.net để đo. Kết quả nhận được có thể được dùng để so sánh với các đường truyền khác. Ở một vài nơi trên thế giới, tốc độ bitrate có thể lên đến 1 Gbps (1000 Mbps). Tuy nhiên, hầu hết người dùng trên toàn cầu hiện đang sử dụng các mạng Internet với tốc độ kết nối chỉ vài Mbps..

Âm thanh và video

Khi nhắc đến âm thanh hay video, chúng ta cần một định nghĩa khác cho bitrate. Trong trường hợp này, bitrate thể hiện lượng dữ liệu được lưu trữ trong mỗi giây của file đó. Ví dụ, một file nhạc MP3 có bitrate 320 kbps sẽ có chất lượng cao hơn một file tương tự nhưng bitrate chỉ là 128 kbps. Tuy nhiên cũng cần nhớ rằng bạn không thể làm tăng chất lượng của một file âm thanh bằng cách nâng bitrate của nó bởi file nguồn vốn đã có chất lượng không tốt. Vì vậy luật "bitrate cao hơn nghĩa là tốt hơn" nhìn chung vẫn đúng, nhưng không phải tuyệt đối.

Điều tương tự áp dụng cho video – bitrate cao hơn sẽ cho chất lượng cao hơn khi so sánh 2 video tương đồng và cùng độ phân giải. Khi độ phân giải được tăng cao, bitrate cũng sẽ được nâng lên bởi có nhiều dữ liệu cần được xử lý hơn. Vì vậy âm thanh hay video có bitrate cao có thể đem lại trải nghiệm nghe nhìn tuyệt vời, nhưng nó cũng đặt áp lực xử lý lớn lên thiết bị của bạn và có thể gây nên hiện tượng giật, mất tiếng.

Bạn cũng cần biết rằng những định dạng file khác nhau sử dụng thuật toán nén khác nhau và điều này có thể khiến một file bitrate thấp nhưng lại có chất lượng cao. Tuy vậy, chúng cũng buộc thiết bị của bạn phải làm việc nặng nhọc hơn.

Ổ cứng và ổ SSD

Cuối cùng, biết được ý nghĩa của bitrate đối với ổ cứng và SSD cũng rất quan trọng. Đối với những thiết bị này, bitrate quyết định đến tốc độ đọc và ghi. Như vậy nó ảnh hưởng rất nhiều đến thời gian mở/lưu của các file, chương trình hay game lớn. Ổ cứng thông thường nhìn chung đều có cùng tốc độ đọc/ghi, vì thế sự khác biệt duy nhất đến từ tốc độ vòng quay RPM: 5.400, 7.200 hay 10.000. Tuy nhiên, ổ SSD không dựa vào tốc độ RPM để định tốc độ đọc/ghi mà sử dụng chip điều khiển cho các tác vụ này.

Các SSD tầm trung có tốc độ đọc vào khoảng 500 Mbps và tốc độ ghi ở mức 200 Mbps. Trong khi đó, các SSD cao cấp thường sở hữu tốc độ 500 Mbps cho cả đọc và ghi. Kể cả ghi cỗ máy của bạn có CPU tốt, RAM tần số cao hay card đồ họa nhanh, khả năng xử lý nói chung của nó vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi tốc độ ổ cứng.

Kết luận

Hi vọng bạn đọc đã có những hiểu biết sâu hơn về ý nghĩa của bitrate và việc nó ảnh hưởng đến hầu hết những gì bạn làm trên máy tính hay thiết bị di động. Ngoài việc đưa bitrate vào làm một trong những tiêu chí so sánh, bạn cũng có thể kết hợp các ý tưởng nêu trên nhằm hiểu rõ nguyên lý truyền dữ liệu qua mạng Internet. Cụ thể, nếu một video trên Youtube có bitrate cao hơn mức mà đường truyền Internet của bạn có thể chấp nhận, bạn sẽ không thể xem một nó một cách trơn tru từ đầu đến cuối.

Việt Dũng