VnReview
Hà Nội

“Tiến trình hệ thống không tải” là gì mà “ngốn” nhiều tài nguyên CPU đến vậy?

Bạn đã bao giờ mở trình quản lý tác vụ Task Manager trên Windows và để ý rằng, có một tiến trình có tên gọi "System Idle Process" (Tiến trình hệ thống không tải) đang sử dụng tới 90% tài nguyên CPU máy bạn, hoặc thậm chí hơn. Trái ngược với quan niệm của chúng ta, tiến trình này thực ra rất có ích. Bài viết này sẽ giải thích cho bạn lý do vì sao.

Tiến trình System Interrupts là gì? Tại sao nó lại có mặt trên máy tính Windows?

COM Surrogate (dllhost.exe) là gì? Tại sao tiến trình này luôn chạy trên máy tính?

Windows Logon Application là gì? Tại sao tiến trình này lại chạy trên hệ thống?

Tiến trình hệ thống không tải là gì?

Nếu bạn đã từng hí hoáy "lục lọi" Task Manager – riêng người dùng Windows 10 phải mở tab "Details" của công cụ này – bạn sẽ thấy có một tiến trình có tên System Idle Process (tạm dịch: Tiến trình hệ thống không tải) đang sử dụng phần lớn (nếu không nói là tất cả) tài nguyên CPU của máy bạn. Nhưng đúng như tên gọi của nó, nó là một tiến trình hệ thống và nó chẳng làm gì cả. Nhưng nếu không có tiến trình này hoạt động liên tục và giúp CPU máy tính của bạn luôn có việc để làm, thì hệ thống rất có thể sẽ thường xuyên bị treo.

Nói cách khác, tài nguyên CPU mà Tiến trình hệ thống không tải sử dụng chính là phần tài nguyên CPU đang "không làm gì", tức là không có ứng dụng hay tác vụ nào sử dụng đến chúng. Nếu tất cả các chương trình trên máy tính của bạn đang sử dụng tổng cộng 5% tài nguyên của CPU, thì Tiến trình hệ thống không tải sẽ sử dụng 95% còn lại. Để cho dễ hình dung, bạn có thể coi tiến trình này giống như một dạng tiến trình "giữ chỗ", nó nằm ở đó, nắm giữ phần tài nguyên hệ thống không sử dụng đến và khi có chương trình nào cần thêm tài nguyên, thì tiến trình này sẽ trao lại cho chúng. Đó là lý do vì sao trong phần mô tả tiến trình này có ghi đây là "phần trăm thời gian bộ vi xử lý chạy không tải". Số hiệu định danh tiến trình (PID) của tiến trình này là 0.

Windows theo mặc định sẽ ẩn đi thông tin về Tiến trình hệ thống không tải khỏi tab Processes trong Task Manager trên Windows 10, để giúp đơn giản hoá danh sách các tiến trình và giúp người dùng dễ theo dõi hơn. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tìm hiểu, bạn có thể nhấn vào tab Details ở phía trên, tiến trình hệ thống không tải vẫn được liệt kê ở đó.

Tại sao Windows lại phải có Tiến trình hệ thống không tải?

Nếu không có tiến trình này thường xuyên giữ cho CPU ở trạng thái "có việc để làm", hệ thống của bạn rất có thể sẽ rơi vào tình trạng "treo máy". Windows thực thi tiến trình này dưới danh nghĩa tài khoản SYSTEM (hệ thống), nên nó sẽ luôn hoạt dộng dưới nền khi Windows hoạt động.

Tiến trình hệ thống không tải có từ thời hệ điều hành Windows NT, được ra mắt từ năm 1993. Chúng cũng xuất hiện trong các hệ điều hành phát triển từ lõi Unix, chẳng hạn như Linux, tuy cách thức hoạt động có khác biệt đôi chút. Các tiến trình hệ thống không tải là một thành phần thông thường của các hệ điều hành máy tính, có nhiệm vụ kích hoạt một luồng xử lý trên mỗi lõi CPU đối với các hệ thống có nhiều bộ vi xử lý (hoặc các bộ vi xử lý đa lõi). Đối với các hệ thống sử dụng công nghệ siêu đa luồng (hyperthreading), tiến trình này sẽ phải tạo ra một luồng không tải cho mỗi bộ xử lý logic.

Mục đích duy nhất của Tiến trình hệ thống không tải là làm cho CPU luôn "bận rộn" với một công việc nào đó – hay nói đúng hơn là với mọi thứ - trong khi chờ đợi lệnh tính toán hoặc một tiến trình khác sử dụng tài nguyên xử lý của nó. Cách thức hoạt động của tiến trình này dựa trên việc hệ điều hành luôn gán cho các luồng xử lý không tải của tiến trình này mức ưu tiên bằng không, có nghĩa là mức ưu tiên thấp hơn tất cả các tiến trình thông thường khác. Do đó, khi hệ điều hành nhận thấy có bất kỳ tiến trình nào khác xuất hiện và chờ được xử lý, nó sẽ ngay lập tức đẩy chúng hoạt động trước. Sau đó, khi CPU hoàn thành tiến trình đó, nó lại quay lại thực thi Tiến trình hệ thống không tải, lặp đi lặp lại như vậy. Nhờ có các tiến trình không tải này mà CPU máy tính luôn ở trạng thái Sẵn sàng hoạt động, giúp cho CPU có thể thực hiện bất kỳ yêu cầu nào mà hệ điều hành đưa ra gần như tức thời và không có độ trễ.

Tại sao tiến trình này lại sử dụng nhiều tài nguyên CPU như vậy?

Như đã nói ở trên, tiến trình này có vẻ như sử dụng rất nhiều tài nguyên CPU – thật vậy, nếu kiểm tra trong Task Manager bạn sẽ thấy điều đó. Tuy nhiên, đó là điều bình thường, bởi đây là một tiến trình đặc biệt do hệ điều hành kích hoạt bất cứ khi nào CPU đang ở trạng thái chờ, không làm việc. Do đó, nếu bạn đang chạy các phần mềm đòi hỏi nhiều tài nguyên CPU, thì mức chiếm dụng CPU của tiến trình này sẽ giảm xuống thấp.

Để hiểu rõ hơn về con số số phần trăm tài nguyên CPU mà tiến trình này chiếm dụng trong Task Manager, bạn sẽ phải hiểu "ngược" lại một chút so với thông thường. Nói một cách đơn giản, chỉ số chiếm dụng CPU của tiến trình hệ thống không tải thực chất không phải là lượng CPU mà tiến trình này chiếm dụng, mà là số tài nguyên CPU đang "rảnh rỗi" chờ được các ứng dụng hay phần mềm khác sử dụng. Nếu toàn bộ các chương trình trên máy tính của bạn đang sử dụng 5% tài nguyên CPU máy bạn, thì Tiến trình hệ thống không tải sẽ sử dụng 95% tài nguyên CPU còn lại, tương đương với 95% tài nguyên CPU đang không được sử dụng.

Nhưng máy tính của tôi hoạt động chậm lắm, phải làm sao?

Nếu máy tính của bạn hoạt động chậm và bạn nhận thấy Tiến trình hệ thống không tải đang chiếm dụng rất nhiều CPU – thì, đó không phải là lỗi của tiến trình này đâu! "Hành vi" của tiến trình này vẫn hoàn toàn bình thường và điều đó cho thấy rằng máy tính bạn chậm không phải do tài nguyên CPU máy bạn bị các phần mềm sử dụng hết. Đó có thể là do máy bạn thiếu bộ nhớ RAM, tốc độ ổ cứng quá chậm, hoặc một vấn đề nào đó với tài nguyên máy tính của bạn. Chúng tôi khuyên bạn nên quét virus toàn bộ máy tính với một phần mềm diệt virus mạnh nếu như máy tính của bạn đang gặp trục trặc và bạn không sử dụng bất kỳ phần mềm "nặng" nào khiến máy hoạt động chậm.

Nếu diệt virus không có hiệu quả và máy bạn vẫn chạy chậm, hãy thử gỡ bỏ những phần mềm không sử dụng, tắt các phần mềm khởi động cùng máy tính, giảm hiệu ứng hoạt hoạ trên giao diện hệ điều hành của bạn, giải phóng dung lượng ổ đĩa cứng hoặc giải phân mảnh (defrag) ổ đĩa.

Nói tóm lại, Tiến trình hệ thống không tải là một thành phần cốt yếu của hệ điều hành Windows. Và mặc dù có vẻ như tiến trình này thường xuyên "ăn" nhiều tài nguyên CPU nhất, nhưng thực tế, đó lại là những phần tài nguyên "rảnh rỗi" đang chờ các phần mềm sử dụng.

Quang Huy

Theo Howtogeek

Chủ đề khác