Lược sử phát triển gian nan của xe điện
Tiềm năng của xe điện có thể được thể hiện qua không chỉ việc tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải khí nhà kính. Đó là một câu chuyện phát triển kéo dài hơn một thế kỷ và cũng có nhiều điều đáng để kể lại.
Hiện nay các hãng như ô tô truyền thống như General Motor,;Volkswagen, Daimler AG hay nhiều hãng khác đang tập trung đầu tư cho các mẫu xe điện. Trong khi đó, Tesla đã xây dựng riêng một mô hình kinh doanh xe điện mà hiện mỗi khi nhắc đến Tesla, tất cả đều biết rằng đây là một trong những hãng đi tiên phong sản xuất xe điện hạng sang trên thị trường.
Tuy vậy, xe điện có lẽ sẽ không được các hãng xe thực sự quan tâm đến như vậy nếu như không trải qua một chặng đường "thăng trầm" với những dấu mốc đáng ghi nhận trong lịch sử.
Thời hoàng kim đầu tiên của xe điện bắt đầu từ cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20
Năm 1899 và 1900, xe điện bán chạy hơn cả các loại xe ô tô truyền thống. Trong thực tế, 28% trong tổng số 4.192 xe ô tô sản xuất ra tại Mỹ vào năm 1900 đều là xe điện, theo Cục thống kê dân số Mỹ. Tổng giá trị của xe điện bán ra thời điểm đó nhiều hơn cả xe chạy xăng và hơi nước gộp lại.
Chúng thậm chí có những lợi thế tuyệt vời hơn so với xăng và động cơ hơi đốt trong đầu thế kỷ 20
Những chiếc xe điện đầu tiên về cơ bản đã có thể sử dụng pin và chúng tạo nên những lợi thế nhất định. Xe điện không tạo ra tiếng ồn, mùi xăng hay độ rung trong quá trình hoạt động. Xe chạy bằng xăng phải khởi động bằng tay để chạy và phải sử dụng cần lái để thay đổi số khi lái xe khiến việc điều khiển một chiếc xe chạy bằng xăng thời bấy giờ rất khó khăn.
Xe chạy bằng động cơ hơi nước không yêu cầu phải thay đổi số khi lái như xe chạy bằng xăng nhưng chúng lại bị giới hạn bởi vận tốc và phạm vi quãng đường.
Năm 1935, xe điện bất ngờ bị quên lãng
Sản lượng xe điện đạt đỉnh vào năm 1912 và các nhà sản xuất xe điện bắt đầu gặt hái thành công vào năm 1920. Nhưng trước thời điểm này, việc sản xuất hàng loạt các mẫu xe chạy bằng xăng của hãng Ford trở nên rẻ hơn so với xe điện. Ví dụ, năm 1912, một chiếc xe điện được bán ra với giá 1.750 USD, trong khi xe chạy bằng xăng chỉ có giá khoảng 650 USD.
Xe chạy bằng xăng thế hệ mới cũng là một phần nguyên nhân khiến xe điện dần bị quên lãng. Những mẫu xe chạy xăng mới được cải tiến, bổ sung thêm khả năng khởi động bằng điện, giúp khởi động và vận hành xe dễ dàng hơn. Đến năm 1935, xe điện gần như đã vắng bóng.
Đến những năm 1960 - 1970, xe điện bắt đầu phát triển trở lại
Những lo ngại về ô nhiễm môi trường là nguyên nhân hàng đầu khiến các nhà sản xuất bắt đầu quay trở lại nghiên cứu, phát triển công nghệ xe điện.
Năm 1970, đạo luật Không khí sạch được thông qua, trong đó yêu cầu các bang phải kiểm soát chất lượng không khí và đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định trước thời hạn. Các lệnh cấm vận dầu của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) năm 1973 cũng khiến giá xăng dầu tăng vọt, dấy lên mối quan tâm nhiều hơn dành cho những mẫu xe thay thế xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.
Trước năm 1976, Quốc hội Mỹ đã chính thức thông qua Đạo luật nghiên cứu, phát triển và sử dụng xe điện, xe lai, qua đó ủy quyền cho Bộ Năng lượng Mỹ hỗ trợ nghiên cứu và phát triển xe điện và xe lai.
Đã xuất hiện hai công ty đi tiên phong lãnh đạo thị trường xe điện vào những năm 1970. Một là Sebring-Vanguard
Công ty này đã sản xuất được hơn 2.000 chiếc xe điện CitiCar. Những chiếc xe này có tốc độ tối đa 71 km/h, tốc độ hành trình là 61,2 km/h và phạm vi quãng đường đi được từ khoảng 80 - 97 km.
CitiCar và các biến thể của dòng xe này là mẫu xe điện được sản xuất nhiều nhất tại Mỹ cho tới năm 2011 khi bị mẫu Tesla Roadster vượt mặt.
Mẫu xe thứ hai là Elcar, dòng xe của hãng Elcar Corporation. Xe có tốc độ tối đa 72 km/h, phạm vi 97 km và có giá khoảng từ 4.000 - 4.500 USD.
1972 - 2000: Nhen nhóm hy vọng
Kể từ đó, xe điện đã không còn là một hiện tượng tại Mỹ. Các nhà sản xuất ô tô trên thế giới đã bắt tay đầu tư nhiều hơn vào công nghệ xe điện. BMW thậm chí ra mắt mẫu xe điện đầu tiên của hãng vào năm 1972
BMW 1602 E được phát triển vào năm 1972 và có dịp trưng bày tại Thế vận hội mùa hè năm đó tại Munich (Đức). Xe sử dụng 12 lõi pin chì axit với động cơ điện công suất 31,3 kW. Nó có thể đạt tốc độ tối đa gần 100 km/h và phạm vi quãng đường 60 km.
Mặc dù ban tổ chức Olympic 1972 đã sử dụng mẫu xe điện 1602 E trong một số môn thể thao tại Munich nhưng thực tế, xe điện vẫn chưa bao giờ được sản xuất quy mô lớn một cách chính thức.
Rất nhiều các mẫu xe điện khác được ra mắt vào những năm 1970 nhưng không được bán ra thị trường.
Hầu hết do những hạn chế về phạm vi và tốc độ khiến xe điện không được chấp nhận sản xuất rộng rãi và "chết" thêm một lần nữa vào những năm 1980.
Năm 1990, dưới sức ép của các quy định về khí thải, các nhà sản xuất xe buộc phải quay trở lại đầu tư vào xe điện
Năm 1990, Đạo luật Không khí sạch sửa đổi và Luật chính sách năng lượng năm 1992 đã một lần nữa thúc đẩy mối quan tâm về xe điện.
Hội đồng tài nguyên không khí California đã thông qua một số quy định mới yêu cầu các nhà sản xuất ô tồ cần sản xuất những chiếc ô tô không có khí thải tại tiểu bang này.
Một trong những mẫu xe điện phổ biến nhất trong suốt thời điểm cuối thế kỷ 20 là General Motors EV 1
Bắt đầu từ những năm 1966, GM đã sản xuất tổng cộng 1.117 chiếc EV1. Tuy nhiên xe chỉ được bán ra tại California, Arizona và Georgia và đa phần mọi người chỉ được thuê chứ không được sở hữu hoàn toàn.
General Motor EV1 có phạm vi quãng đường mỗi lần sạc là 160 km và có thể tăng tốc từ 0 - 97 km chỉ trong 7 giây. Trong khi người tiêu dùng phản ứng khá tích cực với mẫu xe này thì GM đã quyết định thu hồi tất cả xe do hợp đồng thuê hết hạn. GM sau đó đã phá hủy tất cả và chỉ giữ lại khoảng 40 model dành tặng cho các viện bảo tàng và viện nghiên cứu.
Toyota Prius ra đời và thúc đẩy sự quan tâm nhiều hơn về xe điện
Prius được sản xuất lần đầu tiên tại Nhật Bản vào năm 1997 và sau đó đã được bán ra trên toàn thế giới vào năm 2000. Prius là một trong những chiếc xe lai chạy điện được sản xuất hàng hoạt đầu tiên trên thế giới Trong năm đầu tiên phát hành trên toàn cầu, Toyota đã bán được hơn 50.000 chiếc Prius.
Trước tháng Bảy năm nay, Toyota đã bán được tổng cộng hơn 8 triệu chiếc xe lai và hơn 5 triệu trong số đó là Prius.
Tesla trở thành chìa khóa cho sự hồi sinh ấn tượng của xe điện
Năm 2006, Tesla tiết lộ kế hoạch sản xuất pin cho xe điện với phạm vi quãng đường mỗi lần sạc lên tới 322km/h
Đến năm 2011, Tesla đã ra mắt Roadster. Xe có phạm quãng đường mỗi lần sạc là 386 km nhưng giá đắt hơn, lên tới 100.000 USD (khoảng 2,3 tỷ đồng). Trong khi đó, mẫu xe điện Leaf của Nissan có phạm vi 160 km mỗi lần sạc và mức giá rẻ hơn, chỉ khoảng 30.000 USD (khoảng 681 triệu đồng).
Năm 2010, Nissan (Nhật Bản) bắt đầu phát hành mẫu xe điện Leaf tại thị trường Mỹ
Nissan Leaf hiện đang là mẫu xe điện bán chạy nhất trên thế giới. Vào tháng Mười Hai năm nay, Nissan đã bán được hơn 200.000 chiếc Leaf trên toàn thế giới và chỉ tính riêng tại thị trường Mỹ đã chiếm tới 88.000 chiếc.
Tesla đang lên kế hoạch sản xuất mẫu xe điện dành cho thị trường đại chúng có tên Model 3 sẽ ra mắt trước năm 2017
Mặc dù Tesla đang tập trung bán những mẫu xe sang trọng nhưng hãng cũng dự kiến sẽ sớm tung ra mẫu xe điện giá rẻ đầu tiên vào năm 2017. Model 3 được cho sẽ có phạm vi 322 km mỗi lần sạc và mức giá chỉ khoảng 35.000 USD (khoảng 795 triệu đồng).
Tương lai rộng mở...
Đáp lại những thách thức từ Tesla, các nhà sản xuất khác như General Motors và Volkswagen đang đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển các dòng xe điện tương tự
Trong vài năm tới, chúng ta sẽ được thấy những mẫu xe điện được sản xuất bởi các nhà sản xuất xe truyền thống như General Motor hay Volkswagen.
General Motors đang nhắm tới việc ra mắt Chevy Bolt và tiến hành sản xuất vào cuối năm 2016. Xe có quãng đường đi được lên tới 322 km và khả năng sạc đầy 80% chỉ trong vòng 45 phút. Công ty dự kiến sẽ bán Chevy Bolt với giá khoảng 30.000 USD (khoảng 681 triệu đồng) nhằm cạnh tranh trực tiếp với Model 3 của Tesla.
Một start-up có tên Faraday Future đang theo theo rất sát Tesla và cũng đang có kế hoạch sẽ xây dựng một xe điện có thể đi quãng đường xa
Faraday Future vẫn còn là một ẩn số bí mật trên thị trường xe điện nhưng start-up mới nổi này cho biết, họ đã lên kế hoạch sẽ ra mắt xe điện trước năm 2020. Công ty không chia sẻ thêm bất kỳ thông tin nào về chiếc xe này nhưng cho biết, pin của xe sẽ lớn hơn của Tesla. Điều này có nghĩa phạm vi quãng đường mỗi lần sạc có thể lớn hơn rất nhiều so với xe điện của Tesla.
Phi Thiên
Chủ đề khác
