VnReview
Hà Nội

Đây là người đã tạo ra thiết kế ấn tượng cho xe hơi Tesla

Trước khi gia nhập vào nơi mà sau này được gọi là Tesla Motors, vào năm 2008, Franz von Holzhausen đã bước trên còn đường trở thành một ngôi sao trong ngành thiết kế ô tô.

> Chờ đợi gì từ mẫu xe tải điện đầu tiên củ Tesla?

> Tesla giới thiệu siêu xe thể thao chạy 1000km mỗi lần sạc, tốc độ 402 km/h

Tại General Motors, Franz von Holzhansen đã thiết kế một bộ đôi xe mui trần đầy tinh tế: Pontiac Solstice và Saturn Sky. Sau đó ông chuyển đến Mazda North America, nơi ông đã điều hành hẳn một dự án và giành được nhiều lời khen ngợi cho những mẫu concept của mình.

Holzhansen tốt nghiệp từ Art Center College of Design vào đầu những năm 1990, là một cựu sinh viên của chương trình thiết kế phương tiện giao thông uy tín nhất thế giới, giống như J. Mays, Chris Bangle và Henrik Fisker.

Nếu von Holzhausen vẫn tiếp tục bước đi trên con đường đó, ông sẽ trở thành ngôi sao trong giới thiết kế xe. Nhưng thay vào đó, ông đã tham gia và đặt niềm tin lớn vào một startup tại Silicon Valley, nằm xa khỏi những kinh đô xe hơi như Michigan, Nhật và Đức. Và kết quả là ông trở thành nhà thiết kế có ảnh hưởng lớn nhất trong thế hệ của mình.

Đây là một lời khen đầy tranh cãi. Ian Callum từ Jaguar, hay Marek Reichman của Aston Martin có lẽ chẳng thể đồng tình với lời khen trên và cả Luc Donckerwolke - người đang thu hút được nhiều sự chú ý với những gì ông đang làm tại Hyundai nhờ vào một mẫu Lamborghini được thiết kế giới hạn.

Cùng với nhân tố chủ chốt von Holzhausen, Tesla đã tung ra chiếc sedan Model 3 với rất nhiều kỳ vọng. Holzhansen đang chứng kiến thành quả từ quyết định liều lĩnh của mình, khi hợp tác với CEO Elon Musk từ lúc Tesla chỉ bán một chiếc xe duy nhất: Tesla Roadster. Rất nhiều nhà thiết kế uy tín cùng độ tuổi như von Holzhausen (49 tuổi) vẫn đang nghĩ về những thiết kế xe tương lai nhưng thực tế thì họ vẫn chưa làm được như vậy.

Von Holzhausen mường tượng ra tương lai theo đúng nghĩa của nó: những chiếc xe điện tuyệt đẹp có thể tự lái. Những nhà thiết kế xe hơi trong thập kỷ tới có thể ngưỡng mộ rất nhiều huyền thoại thiết kế xe. Nhưng khi nói đến việc tự gây dựng sự nghiệp và danh tiếng, họ sẽ tìm đến Holzhausen.

Người viết bài vừa có cơ hội được nói chuyện với von Holzhausen và ông đã chia sẻ về con đường gia nhập Tesla, cũng như điều gì đã định hướng cho triết lý thiết kế của ông.

Von Holzhausen mới là ngôi sao đang lên trong những năm 2000 chứ không phải Elon Musk.

Khi von Holzhausen gia nhập vào Tesla năm 2008, công ty đã phải đương đầu với tình trạng gần như phá sản. Tesla khi đó chỉ có duy nhất một mẫu xe để bán, chiếc Roadster dựa trên nền tảng Lotus và dù nó đã gợi lên được sự chú ý với những chiếc xe hoàn toàn dùng điện, nhanh, quyến rũ, và với số vốn 226 triệu USD huy động từ IPO thì nhà sản xuất này vẫn phải sống lay lắt.

Trong thời kì khủng hoảng tài chính của ngành công nghiệp ô tô, vào năm 2010, General Motors đã tiến hành IPO với mong muốn hồi sinh sau sự kiện phá sản vào năm 2009. Doanh số bán xe dần được phục hồi, các startup xe điện khác cũng nhanh chóng ra mắt những công nghệ mới, song phần lớn trong số đó đều thất bại. Số mệnh Tesla được dự đoán là sẽ chỉ tồn tại trong vài năm do chi phí ra mắt những chiếc xe mới quá cao.

Nhưng von Holzhausen đã nản chí với ngành công nghiệp truyền thống và sẵn sàng rời khỏi Mazda. Sau vài cuộc nói chuyện ngắn, họ - một nhà thiết kế tài ba và một doanh nhân nhạy cảm – đã nhận thấy rằng mình có chung chí hướng và sẵn sàng chia sẻ ý tưởng với nhau.

Với von Holzhausen, cam kết tuyệt đối của Musk và Tesla đã đảm bảo cho việc thỏa thuận. Musk nói rằng ông và Holzhausen có chung một thị hiếu, nên ngoài khía cạnh quan trọng nhất của mối quan hệ, thì một lý do quan trọng khác là mức độ nghiêm túc của Musk với việc cải tạo hoàn toàn cảnh quan giao thông.

Điều quan trọng nhất với von Holzhausen? "Tesla đã chơi tất tay", ông nói trong một cuộc phỏng vấn với Business Insider.

Nhiệm vụ của von Holzhausen là tạo ra cho Tesla một "thiết kế đạt đẳng cấp thế giới". Chiếc xe đầu tiên của công ty rất tuyệt vời, nhưng đó là chiếc Roadster được dựa trên thiết kế của Lotus. Von Holzhausen gần như chỉ có một duy nhất để bắt đầu từ con số không.

Lộ trình của Tesla do Musk vạch ra khá đơn giản. Đầu tiên công ty phải tạo ra một chiếc xe điện hấp dẫn, làm thay đổi ấn tượng rằng xe điện không chỉ là những chiếc xe trong sân golf. Chiếc xe đó sẽ được bán với giá cao cho những người đặt sớm và fan của những chiếc xe thể thao hiệu năng cao.

Dự trên nền tảng Lotus (chiếc Roadster) đồng nghĩa với việc khi chúng không còn nữa, Tesla sẽ cần phải có một chiếc xe hoàn toàn mới. Với von Holzhausen, đến làm việc cho studio thiết kế đầu tiên của Tesla có nghĩa là ông sẽ có khoảng 2 năm để đưa ra một mẫu xe mới, đây là một cơ hội hiếm có về sự đổi mới mà ông luôn mong đợi.

Việc sản xuất Roadster kết thúc vào năm 2012. Kể cả không có việc này, thì Tesla cũng phải bắt đầu bán một dòng sản phẩm linh hoạt hơn. Bởi dù một chiếc xe hai chỗ chạy bằng điện với thiết kế bắt mắt tới đâu thì người ta vẫn muốn mua những chiếc sedan và SUV.

Von Holzhausen còn rất nhiều việc phải làm.

Triết lí thuyết kế của von Holzhausen đã được tiết lộ qua chiếc Model S – siêu phẩm được giới thiệu vào năm 2011 và sẵn sàng mở bán ngay năm sau.

Ngành công nghiệp ô tô đã có tuổi đời hơn một thế kỷ. Tesla là nhà thiết kế xe đầu tiên vươn lên trong hàng thập kỷ qua. Đây chính là điều khiến nhà thiết kế gặp khó khăn khi phải tạo ra một chiếc xe mới có thiết kế hoàn toàn tách biệt với quá khứ.

Tesla đã tuyên bố họ là một công ty xe hơi thực thụ với Model S, vậy nên von Holzhausen biết rằng ý tưởng của ông sẽ định nghĩa lại từ điển thị giác của nhiều loại xe khác nhau: SUV, xe thể thao, coupé và có thể là cả xe bán tải, xe van.

Nhiều nhà thiết kế tìm đủ mọi cách để vượt lên và nối tiếp những hào quang của nhà thiết kế người ý Giorgetto Guigaro – người từng đầu quân cho Ferraris, Alfa Romeos và Maseratis. Nhưng xét theo một phương diện khác, với những nỗ lực phi thương thì người nối tiếp huyền thoại Guigaro phải là von Holzhansen. Dù được mọi người công nhận và ngưỡng mộ nhưng không phải chiếc xe nào do Guigaro thiết kế đều có khả năng đốn gục người xem.

Von Holzhausen đã để Musk làm người dẫn đường cho mình. Musk ôm chặt lấy cái được gọi là "nguyên tắc đầu tiên" và biến nó thành một châm ngôn ở Tesla. Nguyên tắc này để chấm dứt suy nghĩ "hãy làm một chiếc xe giống chiếc xe kia, nhưng khác đi hoặc tốt hơn", mà thay vào đó là đề cao việc phân tách ý tưởng về những gì cơ bản nhất và bắt đầu xây dựng lại theo cách riêng của bạn.

Những bản thiết kế của von Holzhansen luôn bám sát theo cái mà ông gọi là sự hiệu quả. Ông gắn mình với sự thật rằng tất cả những mẫu xe tại Tesla đều phải đẹp không tỳ vết, đồng thời ông tin rằng việc vẽ ra những bản thiết kế ấn tượng thực sự chẳng tốn bao công sức. Đó chính là việc đặt vẻ đẹp làm nguyên tắc cơ bản, bởi trong một thị trường đầy cạnh tranh, những sản phẩm có ngoại hình bắt mắt sẽ chính là những sản phẩm đứng vững nhất.

Bằng sự hiệu quả, von Holzhausen đã có một khái niệm mà không những có thể tác động đến thiết kế của Model S, mà là toàn bộ thương hiệu Tesla.

Chiếc Model S thể hiện sự giản dị một cách tuyệt đối. Với von Holzhausen, Model S là tầm nhìn về tương lai mà bất cứ ai cũng có thể thấu hiểu.

Model S cũng đại diện cho cách tiếp cận thiết kế của von Holzhausen tại Tesla. Model S về cơ bản sẽ không khác quá nhiều so với khi được giới thiệu. Phần nâng cấp chính chỉ là mũi xe: Tesla loại bỏ phần lưới tản nhiệt giả và thay vào đó là thiết kế trơn.

Với một chiếc xe điện, không cần phải có lưới tản nhiệt truyền thống vì nó không cần đòi hỏi nguồn oxy cung cấp hay nguồn khí làm mát như trên những dòng xe chạy động cơ đốt trong.

Triết lý thiết kế của Tesla được lặp lại ở nội thất. Nhưng không quá khó để tiếp cận những thiết kế độc đáo này.

Toàn bộ nội thất của Tesla được sắp đặt xung quanh một màn hình cảm ứng lớn ở trung tâm có thể điều khiển hầu hết các chức năng của chiếc xe. Nó thậm chí còn hơi nghiêng nhẹ về phía người lái để có góc nhìn tốt hơn.

Thành thật mà nói, mặc dù Model S trông rất tuyệt vời, nhưng không phải lúc nào nó cũng đem lại trải nghiệm như trên chiếc xe truyền thống với những núm vặn, công tắc và nút bấm. Nhưng điều này chẳng thành vấn đề. Cái mà Tesla, von Holzhausen và nhóm thiết kế của công ty - bao gồm cả Musk - nhận ra là màn hình lớn sẽ giúp củng cố ấn tượng rằng Tesla là một công ty công nghệ.

Chưa có ai trong ngành công nghiệp ô tô đặt một màn hình lớn cỡ này vào trong xe. Dù bạn đang ở vị trí ngồi nào đi chăng nữa thì tầm nhìn tới chiếc màn hình này vẫn khó có thể bị che lấp. Đây cũng là điểm "âm thầm" củng cố cho thương hiệu Tesla.

Thiết kế mang tính "nguyên gốc" lại một lần nữa được xuất hiện trên chiếc Model X. Nhưng Model X cũng là một câu hỏi hóc búa.

Một mặt, nó là phần mở rộng của ngôn ngữ thiết kế của von Holzhausen với ngoại hình lớn của một chiếc SUV. Mặt khác, đó là một bước đi xa rời khỏi triết lý hiệu quả, bởi vì phần thiết kế rất hợp lý, nhưng phần kỹ thuật thì không.

Tesla đã vượt quá khả năng của chính mình với chiếc Model X. Chiếc xe đã bị trì hoãn hàng năm trời trước khi được tung ra vào năm 2015, song nó vẫn gặp phải rất nhiều vấn đề: cửa lật cánh chim cần phải được thiết kế lại, việc sản xuất ghế sau được chuyển về nội bộ và chiếc xe đã phải đối mặt với một đợt thu hồi không lâu sau khi bán ra.

Nhưng Model X vẫn tuyệt vời hơn tổng số các bộ phận hoặc sai sót của nó. Nó là chiếc xe được trang bị công nghệ tiên tiến nhất lăn bánh trên đường và von Holzhausen không từ bỏ nguyên mẫu của Model X, ông còn cho thấy rằng nó có đủ độ linh hoạt để hoạt động trên hai dòng xe quan trọng nhất.

Nỗ lực thứ ba của von Holzhausen đối với Tesla là chiếc Model 3.

Model 3 thực sự là một thắng lợi. Thiết kế của Model S chính là cơ sở cho vẻ đẹp với mẻ trên chiếc Model X. Tiêu chuẩn về cái đẹp đương thời thường không được thể hiện ở việc dùng lại những thiết kế xưa cũ. Song triết lí này lại có vẻ trái ngược với thiết kế trên chiếc Model 3: thiết kế hướng tới sự nhã nhặn nhưng không hề khiêm nhường so với chiếc Model S.

Đây là chìa khóa cho tầm ảnh hưởng của von Holzhausen. Ông là một chuyên gia hiếm hoi, người đang đồng thời tạo ra cả mẫu thiết kế công nghiệp cụ thể lẫn phát triển ấn tượng thị giác tổng quan, điểm riêng làm nên thương hiệu Tesla.

Nhà sản xuất thương hiệu xe hơi duy nhất làm được việc này một cách nhất quán là Porsche, dựa trên hình dáng cơ bản của chiếc xe thể thao 911. Cách tiếp cận hiệu quả của von Holzhausen đặc biệt dễ nhận thấy ở điểm này. Nếu ý tưởng nào không thể làm toát lên cái thương hiệu Tesla, ông sẽ loại bỏ nó.

Thiết kế phần mở rộng trên chiếc Model 3 là một ví dụ của sự loại bỏ

Von Holzhausen không hề giấu giếm về điều này: nội thất tối giản của Model 3 - được định nghĩa hoàn toàn bởi một phiên bản đặt nằm ngang của màn hình cảm ứng Tesla - tiên liệu trước một ngày mà xe hơi không cần người lái điều khiển.

Bảng điều khiển đẹp và không rườm rà của Model 3 là điều có tạo ra ấn tượng nổi bật nhất mà bạn từng thấy trên một chiếc ô tô. Bạn có thể nhìn thấy trên hình, cảm giác được trải nghiệm và chìm mình vào trong những thiết kế mới sẽ thật khó tả.

Sau đó bạn lái xe và chỉ trong một tích tắc, mọi thứ đều trở nên dễ dàng. Điều mà von Holzhausen đã làm được ở đây là một giao diện người dùng gồm 3 phần: Ngoại thất đẹp, nội thất tối giản và một ngôi sao dẫn đường cho toàn bộ thương hiệu Tesla.

Franz von Holzhausen - ngôi sao không ngờ tới nhất đã đảm nhiệm công việc thiết kế xe.

Người viết đã nói chuyện với các nhà thiết kế xe nhiều hơn so với bất kỳ người nào mà anh đã làm việc trong ngành công nghiệp ô tô. Đối với mọi người, họ gây ấn tượng mạnh nhưng von Holzhausen ở một cấp độ hoàn toàn khác.

Ông đã làm được những công việc tuyệt vời trước khi đến với Tesla, song ông nhận thấy công việc hiện tại không phù hợp cho tài năng của mình cho đến khi hợp tác với Elon Musk. Ông sẵn sàng chấp nhận rủi ro và hiện đang tận hưởng thành quả của mình. Tesla sẽ còn phải chịu đựng những thăng trầm trong kinh doanh nhưng von Holzhausen thì đã được mọi người ngưỡng mộ với những thiết kế của mình.

Cùng với việc Tesla tiến lên phía trước, ông sẽ càng được ngưỡng mộ hơn với những ý tưởng độc đáo không chỉ về việc chiếc xe sẽ trông như thế nào, mà còn về cách mà họ nên làm cho cuộc sống của chúng ta tốt hơn.

Trung Nguyễn

Chủ đề khác