Hoàng Khang
Writer
Từng khiến cổ phiếu công nghệ lao dốc và giới đầu tư hoảng loạn, mô hình AI hiệu suất cao giá rẻ của Trung Quốc giờ đây ra bản cập nhật mới nhưng lại bị "ngó lơ". Các nhà phân tích cho rằng thị trường đã "trưởng thành" và nhận ra cuộc chiến AI thực sự không chỉ nằm ở hiệu năng.
Có ai còn nhớ DeepSeek không? Bạn có biết rằng DeepSeek, startup AI Trung Quốc, vừa cập nhật mô hình R1 nổi tiếng của họ cách đây chỉ vài ngày không? Sản phẩm đến từ Trung Quốc này vẫn giữ được danh hiệu là một mô hình hoạt động tốt và có chi phí rẻ hơn hầu hết các mô hình hàng đầu khác trên thị trường.
Thế nhưng, có vẻ như chúng ta hoặc là đã bỏ lỡ thông tin mới này, hoặc có thể đã đọc nó ở đâu đó rồi nhanh chóng quên mất. Và bạn không hề cô độc, vì dường như hầu hết cả ngành công nghệ và các nhà đầu tư trên thế giới đều chào đón sự ra mắt nói trên chỉ bằng một cái nhún vai đầy thờ ơ.
Đó là một sự tương phản rõ nét và đáng kinh ngạc so với thời điểm đầu năm 2025, khi phiên bản R1 đầu tiên của DeepSeek được ra mắt và đã từng khiến cả Thung lũng Silicon "dậy sóng". Khi đó, cổ phiếu của các công ty công nghệ đã lao dốc và sự bùng nổ trong chi tiêu cho AI đã bị đặt một dấu hỏi nghiêm trọng.
Nhưng lần này, bản cập nhật mới của DeepSeek "diễn ra mà không gây ra bất kỳ một sự xáo trộn nào", ông Ross Sandler, một nhà phân tích công nghệ hàng đầu tại ngân hàng Barclays, đã viết trong một lưu ý gửi tới các nhà đầu tư. "Thị trường chứng khoán không còn quan tâm nữa," ông nói thêm. "Điều này cho chúng ta biết rằng mức độ hiểu biết của cộng đồng đầu tư về cuộc chơi AI đã được cải thiện một cách đáng kể chỉ trong vòng năm tháng ngắn ngủi."
Tờ Business Insider thậm chí đã phải đi hỏi các biên tập viên công nghệ của mình để xem liệu họ có bỏ lỡ sự kiện mới nhất đến từ DeepSeek chỉ vì đang mải mê theo dõi cuộc "khẩu chiến" giữa Elon Musk và Donald Trump trên mạng xã hội hay không. Một biên tập viên cho biết anh không để ý đến bản cập nhật của DeepSeek. Một người khác nói có nhìn thấy bài viết về chủ đề này nhưng đã không tìm hiểu sâu thêm. Một phóng viên công nghệ khác thấy thông tin trên mạng xã hội nhưng đã lướt qua và không nghĩ gì về nó.
Hóa ra, bản nâng cấp mới nhất đến từ DeepSeek đã không còn được chú ý đến, ngay cả với những người vốn được cho là phải dán mắt vào các tin tức công nghệ từng giây trong ngày.
Mô hình R1 cải tiến mới nhất của DeepSeek có lẽ là một trong ba mô hình AI tốt nhất trên thế giới ở thời điểm hiện tại, vậy tại sao nó lại không thể tạo nên một tiếng vang lớn như trước đây?
1. Lợi thế về giá không còn quá "sốc"
Ông Sandler, nhà phân tích của Barclays, lưu ý rằng sản phẩm mới nhất của DeepSeek không còn rẻ như trước nữa, ít nhất là về mặt tương đối. Vào đầu năm nay, nó từng có giá chỉ dưới 1 USD cho một triệu token, rẻ hơn khoảng 27 lần so với mô hình o1 của OpenAI. Nhưng ở thời điểm hiện tại, phiên bản R1 mới của DeepSeek chỉ còn rẻ hơn mô hình tương đương của OpenAI khoảng 17 lần, theo nghiên cứu của Barclays và dữ liệu từ Chỉ số AI của Artificial Analysis. Lợi thế về giá vẫn còn, nhưng đã không còn đủ "sốc" để gây chấn động thị trường.
2. Hiệu năng tương đồng và cuộc chiến về Phân phối
Điều này minh họa cho một kết luận tổng thể và quan trọng hơn. Hầu hết các mô hình AI hàng đầu hiện nay đều có hiệu suất tương đối tương tự nhau, một phần là vì chúng chủ yếu được đào tạo trên cùng một bộ dữ liệu khổng lồ từ Internet. Do đó, sẽ rất khó cho một mô hình nào đó có thể thực sự nổi bật giữa đám đông chỉ dựa trên hiệu suất đơn thuần. Thậm chí, ngay cả khi bạn có một phát minh hay một thành quả đột phá, nó cũng sẽ nhanh chóng được các đối thủ học hỏi và đưa vào sản phẩm của họ.
Trong bối cảnh đó, chi phí và giá cả là những yếu tố quan trọng, nhưng sự phân phối (distribution) đang trở thành yếu tố được coi trọng hơn cả.
3. "Giải mã" về các mô hình "Lý luận"
Sự bùng nổ của DeepSeek hồi tháng 1 chủ yếu là vì ngành công nghệ và các nhà đầu tư lo ngại rằng Trung Quốc đã phát triển được các mô hình AI hiệu quả hơn mà không cần phải tốn quá nhiều chi phí cho cơ sở hạ tầng điện toán.
Trên thực tế, công ty Trung Quốc này chỉ giúp phổ biến một loại mô hình lý luận mới (reasoning model), vốn có khả năng chia nhỏ các yêu cầu phức tạp thành nhiều bước "suy nghĩ". Nhưng điều mà thị trường đã nhận ra sau đó là, loại mô hình này thực chất lại đòi hỏi nhiều GPU và nhiều thiết bị điện toán hơn để có thể chạy một cách hiệu quả, chứ không phải là ít hơn.
Câu chuyện về sự "nguội lạnh" của cơn sốt DeepSeek là một minh chứng rõ ràng cho sự trưởng thành nhanh chóng của thị trường AI. Sự phấn khích ban đầu về một đối thủ mới, rẻ và mạnh đã nhường chỗ cho một sự hiểu biết sâu sắc hơn rằng, trong cuộc đua đường dài, hệ sinh thái, sự phân phối và khả năng ứng dụng thực tiễn mới là những yếu tố quyết định người chiến thắng, chứ không chỉ đơn thuần là hiệu năng hay giá cả trên lý thuyết.
#DeepSeek
Từ "cơn sốt" đến cái "nhún vai" của ngành công nghệ
Có ai còn nhớ DeepSeek không? Bạn có biết rằng DeepSeek, startup AI Trung Quốc, vừa cập nhật mô hình R1 nổi tiếng của họ cách đây chỉ vài ngày không? Sản phẩm đến từ Trung Quốc này vẫn giữ được danh hiệu là một mô hình hoạt động tốt và có chi phí rẻ hơn hầu hết các mô hình hàng đầu khác trên thị trường.
Thế nhưng, có vẻ như chúng ta hoặc là đã bỏ lỡ thông tin mới này, hoặc có thể đã đọc nó ở đâu đó rồi nhanh chóng quên mất. Và bạn không hề cô độc, vì dường như hầu hết cả ngành công nghệ và các nhà đầu tư trên thế giới đều chào đón sự ra mắt nói trên chỉ bằng một cái nhún vai đầy thờ ơ.
Đó là một sự tương phản rõ nét và đáng kinh ngạc so với thời điểm đầu năm 2025, khi phiên bản R1 đầu tiên của DeepSeek được ra mắt và đã từng khiến cả Thung lũng Silicon "dậy sóng". Khi đó, cổ phiếu của các công ty công nghệ đã lao dốc và sự bùng nổ trong chi tiêu cho AI đã bị đặt một dấu hỏi nghiêm trọng.
Nhưng lần này, bản cập nhật mới của DeepSeek "diễn ra mà không gây ra bất kỳ một sự xáo trộn nào", ông Ross Sandler, một nhà phân tích công nghệ hàng đầu tại ngân hàng Barclays, đã viết trong một lưu ý gửi tới các nhà đầu tư. "Thị trường chứng khoán không còn quan tâm nữa," ông nói thêm. "Điều này cho chúng ta biết rằng mức độ hiểu biết của cộng đồng đầu tư về cuộc chơi AI đã được cải thiện một cách đáng kể chỉ trong vòng năm tháng ngắn ngủi."
Tờ Business Insider thậm chí đã phải đi hỏi các biên tập viên công nghệ của mình để xem liệu họ có bỏ lỡ sự kiện mới nhất đến từ DeepSeek chỉ vì đang mải mê theo dõi cuộc "khẩu chiến" giữa Elon Musk và Donald Trump trên mạng xã hội hay không. Một biên tập viên cho biết anh không để ý đến bản cập nhật của DeepSeek. Một người khác nói có nhìn thấy bài viết về chủ đề này nhưng đã không tìm hiểu sâu thêm. Một phóng viên công nghệ khác thấy thông tin trên mạng xã hội nhưng đã lướt qua và không nghĩ gì về nó.
Hóa ra, bản nâng cấp mới nhất đến từ DeepSeek đã không còn được chú ý đến, ngay cả với những người vốn được cho là phải dán mắt vào các tin tức công nghệ từng giây trong ngày.
Vì sao DeepSeek không còn ai quan tâm?
Mô hình R1 cải tiến mới nhất của DeepSeek có lẽ là một trong ba mô hình AI tốt nhất trên thế giới ở thời điểm hiện tại, vậy tại sao nó lại không thể tạo nên một tiếng vang lớn như trước đây?
1. Lợi thế về giá không còn quá "sốc"
Ông Sandler, nhà phân tích của Barclays, lưu ý rằng sản phẩm mới nhất của DeepSeek không còn rẻ như trước nữa, ít nhất là về mặt tương đối. Vào đầu năm nay, nó từng có giá chỉ dưới 1 USD cho một triệu token, rẻ hơn khoảng 27 lần so với mô hình o1 của OpenAI. Nhưng ở thời điểm hiện tại, phiên bản R1 mới của DeepSeek chỉ còn rẻ hơn mô hình tương đương của OpenAI khoảng 17 lần, theo nghiên cứu của Barclays và dữ liệu từ Chỉ số AI của Artificial Analysis. Lợi thế về giá vẫn còn, nhưng đã không còn đủ "sốc" để gây chấn động thị trường.
2. Hiệu năng tương đồng và cuộc chiến về Phân phối
Điều này minh họa cho một kết luận tổng thể và quan trọng hơn. Hầu hết các mô hình AI hàng đầu hiện nay đều có hiệu suất tương đối tương tự nhau, một phần là vì chúng chủ yếu được đào tạo trên cùng một bộ dữ liệu khổng lồ từ Internet. Do đó, sẽ rất khó cho một mô hình nào đó có thể thực sự nổi bật giữa đám đông chỉ dựa trên hiệu suất đơn thuần. Thậm chí, ngay cả khi bạn có một phát minh hay một thành quả đột phá, nó cũng sẽ nhanh chóng được các đối thủ học hỏi và đưa vào sản phẩm của họ.
Trong bối cảnh đó, chi phí và giá cả là những yếu tố quan trọng, nhưng sự phân phối (distribution) đang trở thành yếu tố được coi trọng hơn cả.
- Ví dụ, nếu công ty của bạn đã đăng ký và đang sử dụng gói ChatGPT dành cho doanh nghiệp, bạn rất có thể sẽ tiếp tục sử dụng các mô hình của OpenAI tại nơi làm việc.
- Nếu bạn đang sở hữu một chiếc điện thoại thông minh chạy hệ điều hành Android, có thể bạn sẽ quen với việc nói chuyện với chatbot Gemini của Google và nhận được các phản hồi từ các mô hình AI của "gã khổng lồ" tìm kiếm.
3. "Giải mã" về các mô hình "Lý luận"
Sự bùng nổ của DeepSeek hồi tháng 1 chủ yếu là vì ngành công nghệ và các nhà đầu tư lo ngại rằng Trung Quốc đã phát triển được các mô hình AI hiệu quả hơn mà không cần phải tốn quá nhiều chi phí cho cơ sở hạ tầng điện toán.
Trên thực tế, công ty Trung Quốc này chỉ giúp phổ biến một loại mô hình lý luận mới (reasoning model), vốn có khả năng chia nhỏ các yêu cầu phức tạp thành nhiều bước "suy nghĩ". Nhưng điều mà thị trường đã nhận ra sau đó là, loại mô hình này thực chất lại đòi hỏi nhiều GPU và nhiều thiết bị điện toán hơn để có thể chạy một cách hiệu quả, chứ không phải là ít hơn.
Câu chuyện về sự "nguội lạnh" của cơn sốt DeepSeek là một minh chứng rõ ràng cho sự trưởng thành nhanh chóng của thị trường AI. Sự phấn khích ban đầu về một đối thủ mới, rẻ và mạnh đã nhường chỗ cho một sự hiểu biết sâu sắc hơn rằng, trong cuộc đua đường dài, hệ sinh thái, sự phân phối và khả năng ứng dụng thực tiễn mới là những yếu tố quyết định người chiến thắng, chứ không chỉ đơn thuần là hiệu năng hay giá cả trên lý thuyết.
#DeepSeek
