Gã khổng lồ chip Trung Quốc đứng sau Huawei và BYD là ai mà tạo đột phá trên thị trường vốn

[Tuan Anh Vo]

Megawin Innovation (GigaDevice), công ty hàng đầu Trung Quốc về chip lưu trữ, vừa công bố kế hoạch phát hành cổ phiếu H và niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông, thu hút sự chú ý lớn từ thị trường vốn.

Gã khổng lồ chip từ Trung Quốc là ai ?​

Là nhà cung cấp chính cho Huawei, BYD, Megawin dẫn đầu trong lĩnh vực NOR Flash - bộ nhớ flash không biến đổi (non-volatile flash memory), được sử dụng để lưu trữ dữ liệu mà không cần nguồn điện để duy trì thông tin (top 3 toàn cầu) và NAND Flash-một loại bộ nhớ không mất dữ liệu (non-volatile memory), được sử dụng phổ biến trong nhiều thiết bị lưu trữ như ổ SSD, thẻ nhớ SD, USB, điện thoại, máy ảnh, (lớn nhất Trung Quốc), góp phần thúc đẩy làn sóng tự chủ chip tại Trung Quốc.

Câu chuyện khởi nghiệp của nhà sáng lập Zhu Yiming từ một sinh viên Thanh Hoa đến lãnh đạo “China Chip” đã trở thành huyền thoại trong ngành: từ nghiên cứu trong gara đến phá vỡ thế độc quyền công nghệ quốc tế, xây dựng danh mục sản phẩm đa dạng gồm lưu trữ + MCU + cảm biến.

Năm 2024, công ty đạt doanh thu hơn 73 tỷ nhân dân tệ, lợi nhuận tăng trưởng đáng kể, cho thấy động lực tăng trưởng mạnh mẽ. Bài viết phân tích hành trình phát triển, mô hình kinh doanh, tình hình tài chính của Megawin và bối cảnh cạnh tranh trong ngành chip lưu trữ.

Từ sinh viên Thanh Hoa đến nhà lãnh đạo​

Zhu Yiming, sinh năm 1972 tại Giang Tô, là cựu sinh viên Thanh Hoa (vật lý, thạc sĩ). Trong bối cảnh khởi nghiệp sôi nổi tại Trung Quan Thôn thập niên 90, ông chuyển hướng từ nghiên cứu khoa học sang công nghiệp chip. Sau khi lấy thêm bằng thạc sĩ tại Đại học Stony Brook (Mỹ) và tích lũy kinh nghiệm tại các công ty công nghệ Mỹ, Zhu trở về Trung Quốc năm 2004 với khát vọng xây dựng ngành chip tự chủ.

Năm 2005, với sự hỗ trợ của Thanh Hoa, Zhu thành lập Megawin Innovation, ban đầu là CoreTech Microelectronics. Năm 2008, công ty ra mắt chip NOR Flash tốc độ cao đầu tiên của Trung Quốc. Dù đối mặt khủng hoảng tài chính toàn cầu, Zhu vượt qua nhờ các vòng gọi vốn, đổi tên công ty thành Megawin và phát triển nhanh chóng. Năm 2013, ra mắt MCU GD32 dựa trên ARM Cortex-M, dẫn đầu thị trường MCU 32-bit Trung Quốc. Năm 2016, Megawin niêm yết tại Thượng Hải và hợp tác với Hợp Phì thành lập ChangXin Memory cho DRAM. Năm 2019, mua lại Shanghai Silead, mở rộng sang cảm biến.

Hiện nay, Megawin là một trong ba nhà cung cấp NOR Flash lớn nhất thế giới, nhà thiết kế NAND Flash lớn nhất Trung Quốc và dẫn đầu thị trường MCU 32-bit nội địa.

Mô hình kinh doanh và sức mạnh tài chính​

Megawin xây dựng danh mục kinh doanh đa dạng: chip lưu trữ (NOR Flash, NAND Flash, DRAM), MCU, và cảm biến. NOR Flash là thế mạnh truyền thống, phục vụ điện tử tiêu dùng, ô tô, công nghiệp. NAND Flash dẫn đầu nội địa về thiết kế, còn DRAM được phát triển qua ChangXin Memory. MCU GD32 là cột mốc lịch sử với ứng dụng trong IoT, nhà thông minh. Việc mua lại Silead giúp Megawin mở rộng sang cảm biến, đặc biệt là nhận diện vân tay và cảm ứng.

Năm 2024, doanh thu đạt 73,56 tỷ CNY (tăng 27,69%), lợi nhuận ròng 11,03 tỷ CNY, nhờ sự phục hồi của thị trường chip lưu trữ và chiến lược đa dạng hóa. Megawin áp dụng mô hình Fabless (không nhà máy), tập trung thiết kế, gia công sản xuất, hợp tác với Thanh Hoa để nghiên cứu và bảo vệ sở hữu trí tuệ. Kế hoạch niêm yết Hồng Kông sẽ mở rộng nguồn vốn, thúc đẩy toàn cầu hóa.

Ngành chip lưu trữ: Cơ hội và cạnh tranh​

Thị trường chip lưu trữ toàn cầu năm 2023 đạt 923 tỷ USD, dự kiến tăng lên 1.671 tỷ USD năm 2024 nhờ nhu cầu AI. DRAM chiếm 56,8%, NAND Flash 41%, NOR Flash 2%. Trung Quốc, thị trường tiêu thụ lớn nhất, đạt 5.400 tỷ CNY năm 2023, dự kiến 3.006 tỷ CNY năm 2024.

Ngành chip lưu trữ cạnh tranh khốc liệt, với Samsung, Micron, SK Hynix dẫn đầu. Trung Quốc đang nổi lên với ChangXin Memory (top 6 NAND Flash), Megawin (top 3 NOR Flash, DRAM qua ChangXin), và các công ty như Purple Group. Từ phụ thuộc nhập khẩu, Trung Quốc đã đạt nhiều đột phá (như 64/128-layer 3D NAND của ChangXin).

Xu hướng tương lai:

• Tự chủ công nghệ: Doanh nghiệp Trung Quốc chuyển từ “theo sau” sang “dẫn đầu”.
• Hoàn thiện chuỗi cung ứng: Đẩy mạnh nội địa hóa nguyên liệu, thiết bị.
• Chính sách hỗ trợ: Chính phủ tăng đầu tư nghiên cứu và công nghiệp hóa.
• Nhu cầu tăng: AI, IoT, 5G thúc đẩy nhu cầu chip dung lượng cao.

Việc niêm yết tại Hồng Kông giúp Megawin tăng vốn, đẩy mạnh nghiên cứu và mở rộng toàn cầu, nâng cao vị thế quốc tế. Với nhu cầu chip tăng nhờ AI, IoT, 5G, Megawin có tiềm năng lớn trong các lĩnh vực lưu trữ, MCU và cảm biến. Thành công của Megawin không chỉ là câu chuyện doanh nghiệp mà còn là biểu tượng cho tham vọng tự chủ công nghệ của Trung Quốc.