Nhai kỹ sống chậm
Writer
Tính đến thời điểm hiện tại (tháng 12/2025), Nga không có tàu sân bay nào đang hoạt động, trong khi Mỹ hiện có 11 tàu sân bay hạt nhân đang hoạt động (tất cả là siêu tàu sân bay lớp Nimitz và Ford, mỗi chiếc có thể mang hơn 75 máy bay); rung Quốc hiện có 3 tàu sân bay đang hoạt động (Liaoning (Type 001, cải tạo từ tàu cũ của Liên Xô); Shandong (Type 002, sản xuất nội địa đầu tiên); Fujian (Type 003, mới nhất, sử dụng máy phóng điện từ, đưa vào biên chế tháng 11/2025; Tàu thứ 4 (Type 004, có thể hạt nhân) đang xây dựng nhưng chưa hoạt động).
Nga chỉ có một tàu sân bay duy nhất là Admiral Kuznetsov (được phân loại chính thức là "tàu tuần dương mang máy bay nặng" để tránh một số hạn chế quốc tế). Tàu này đã ngoài biên chế hoạt động từ năm 2017, đang trong quá trình sửa chữa kéo dài, gặp nhiều sự cố (hỏa hoạn, tai nạn ụ khô, chi phí vượt ngân sách), và từ giữa năm 2025, công việc sửa chữa đã bị tạm dừng. Bộ Quốc phòng Nga đang cân nhắc tháo dỡ hoặc bán tàu vì tuổi đời cao và chi phí quá lớn.
Vậy vì sao là một cường quốc hải quân nhưng Nga không có khả năng triển khai tàu sân bay thực sự?
Admiral Kuznetsov
Trước hết, cần khẳng định Nga không yếu về hải quân, mà mạnh theo một cách khác.
Nga hiện không vận hành tàu sân bay như một năng lực tác chiến chủ lực, chủ yếu do lựa chọn học thuyết, điều kiện kinh tế, năng lực công nghiệp và đặc điểm địa lý, thay vì vì thiếu nhận thức về giá trị quân sự của loại khí tài này.
Trước hết, về mặt học thuyết hải quân, Nga và trước đây là Liên Xô tập trung vào chiến lược phòng thủ và chống tiếp cận trên các vùng biển lân cận. Trọng tâm là bảo vệ lực lượng tàu ngầm hạt nhân chiến lược tại Bắc Băng Dương và Thái Bình Dương, cũng như ngăn cản đối phương tiếp cận các khu vực then chốt. Trong bối cảnh đó, tàu sân bay, vốn phù hợp cho nhiệm vụ chiếu sức mạnh quân sự ở khoảng cách xa, không được xếp vào nhóm ưu tiên cao. Nga đầu tư nhiều hơn vào tàu ngầm, tên lửa hành trình và tên lửa siêu thanh, không quân xuất phát từ đất liền và các hệ thống phòng thủ A2/AD. Với các khu vực hoạt động chính như Biển Đen, Baltic và Bắc Cực, Nga có thể dựa vào không quân và tên lửa mặt đất mà không cần tới tàu sân bay cỡ lớn.
Về kinh tế và ngân sách, tàu sân bay đòi hỏi chi phí xây dựng, vận hành và bảo trì rất lớn, không chỉ cho bản thân con tàu mà còn cho toàn bộ nhóm tác chiến đi kèm. Trong bối cảnh Nga phải ưu tiên nguồn lực cho các nhu cầu quân sự khác, đặc biệt là duy trì năng lực răn đe và các hoạt động tác chiến hiện tại, việc đầu tư vào tàu sân bay mới không được xem là lựa chọn hiệu quả. Quá trình sửa chữa tàu Admiral Kuznetsov kéo dài, đội vốn và gặp nhiều sự cố kỹ thuật cho thấy những thách thức thực tế trong việc duy trì loại khí tài này.
Xét về năng lực công nghiệp và kỹ thuật, Nga gặp hạn chế trong việc đóng mới tàu sân bay cỡ lớn kể từ sau khi Liên Xô tan rã. Các xưởng đóng tàu từng đảm nhiệm nhiệm vụ này nay không còn thuộc Nga, trong khi việc xây dựng hoặc nâng cấp cơ sở hạ tầng trong nước đòi hỏi chi phí rất lớn và thời gian dài. Bên cạnh đó, các giải pháp kỹ thuật hiện có trên Kuznetsov như cầu nhảy ski jump thay cho hệ thống phóng máy bay hiện đại, cùng việc thiếu máy bay hải quân thế hệ mới, cũng làm giảm hiệu quả tác chiến của tàu sân bay theo tiêu chuẩn hiện đại.
Yếu tố địa lý cũng đóng vai trò quan trọng. Các cảng chính của Nga nằm ở khu vực xa trung tâm hậu cần hoặc chịu ảnh hưởng lớn của băng giá, gây khó khăn cho việc duy trì liên tục một nhóm tác chiến tàu sân bay. Ngoài ra, Nga không có mạng lưới căn cứ hải ngoại rộng khắp, khiến khả năng triển khai lực lượng viễn chinh bằng tàu sân bay bị hạn chế so với các quốc gia có hệ thống đồng minh và căn cứ toàn cầu.
Tổng hợp các yếu tố trên cho thấy việc Nga không theo đuổi mạnh mẽ tàu sân bay là một lựa chọn chiến lược mang tính thực dụng trong điều kiện hiện nay. Nga vẫn thừa nhận giá trị quân sự của tàu sân bay trong một số kịch bản nhất định, nhưng ưu tiên của họ là duy trì năng lực răn đe và phòng thủ thông qua tàu ngầm và tên lửa, những lĩnh vực được đánh giá là phù hợp hơn với mục tiêu chiến lược, nguồn lực và vị thế địa lý của quốc gia này.
Nga chỉ có một tàu sân bay duy nhất là Admiral Kuznetsov (được phân loại chính thức là "tàu tuần dương mang máy bay nặng" để tránh một số hạn chế quốc tế). Tàu này đã ngoài biên chế hoạt động từ năm 2017, đang trong quá trình sửa chữa kéo dài, gặp nhiều sự cố (hỏa hoạn, tai nạn ụ khô, chi phí vượt ngân sách), và từ giữa năm 2025, công việc sửa chữa đã bị tạm dừng. Bộ Quốc phòng Nga đang cân nhắc tháo dỡ hoặc bán tàu vì tuổi đời cao và chi phí quá lớn.
Vậy vì sao là một cường quốc hải quân nhưng Nga không có khả năng triển khai tàu sân bay thực sự?
Admiral Kuznetsov
Trước hết, cần khẳng định Nga không yếu về hải quân, mà mạnh theo một cách khác.
Nga hiện không vận hành tàu sân bay như một năng lực tác chiến chủ lực, chủ yếu do lựa chọn học thuyết, điều kiện kinh tế, năng lực công nghiệp và đặc điểm địa lý, thay vì vì thiếu nhận thức về giá trị quân sự của loại khí tài này.
Trước hết, về mặt học thuyết hải quân, Nga và trước đây là Liên Xô tập trung vào chiến lược phòng thủ và chống tiếp cận trên các vùng biển lân cận. Trọng tâm là bảo vệ lực lượng tàu ngầm hạt nhân chiến lược tại Bắc Băng Dương và Thái Bình Dương, cũng như ngăn cản đối phương tiếp cận các khu vực then chốt. Trong bối cảnh đó, tàu sân bay, vốn phù hợp cho nhiệm vụ chiếu sức mạnh quân sự ở khoảng cách xa, không được xếp vào nhóm ưu tiên cao. Nga đầu tư nhiều hơn vào tàu ngầm, tên lửa hành trình và tên lửa siêu thanh, không quân xuất phát từ đất liền và các hệ thống phòng thủ A2/AD. Với các khu vực hoạt động chính như Biển Đen, Baltic và Bắc Cực, Nga có thể dựa vào không quân và tên lửa mặt đất mà không cần tới tàu sân bay cỡ lớn.
Về kinh tế và ngân sách, tàu sân bay đòi hỏi chi phí xây dựng, vận hành và bảo trì rất lớn, không chỉ cho bản thân con tàu mà còn cho toàn bộ nhóm tác chiến đi kèm. Trong bối cảnh Nga phải ưu tiên nguồn lực cho các nhu cầu quân sự khác, đặc biệt là duy trì năng lực răn đe và các hoạt động tác chiến hiện tại, việc đầu tư vào tàu sân bay mới không được xem là lựa chọn hiệu quả. Quá trình sửa chữa tàu Admiral Kuznetsov kéo dài, đội vốn và gặp nhiều sự cố kỹ thuật cho thấy những thách thức thực tế trong việc duy trì loại khí tài này.
Xét về năng lực công nghiệp và kỹ thuật, Nga gặp hạn chế trong việc đóng mới tàu sân bay cỡ lớn kể từ sau khi Liên Xô tan rã. Các xưởng đóng tàu từng đảm nhiệm nhiệm vụ này nay không còn thuộc Nga, trong khi việc xây dựng hoặc nâng cấp cơ sở hạ tầng trong nước đòi hỏi chi phí rất lớn và thời gian dài. Bên cạnh đó, các giải pháp kỹ thuật hiện có trên Kuznetsov như cầu nhảy ski jump thay cho hệ thống phóng máy bay hiện đại, cùng việc thiếu máy bay hải quân thế hệ mới, cũng làm giảm hiệu quả tác chiến của tàu sân bay theo tiêu chuẩn hiện đại.
Yếu tố địa lý cũng đóng vai trò quan trọng. Các cảng chính của Nga nằm ở khu vực xa trung tâm hậu cần hoặc chịu ảnh hưởng lớn của băng giá, gây khó khăn cho việc duy trì liên tục một nhóm tác chiến tàu sân bay. Ngoài ra, Nga không có mạng lưới căn cứ hải ngoại rộng khắp, khiến khả năng triển khai lực lượng viễn chinh bằng tàu sân bay bị hạn chế so với các quốc gia có hệ thống đồng minh và căn cứ toàn cầu.
Tổng hợp các yếu tố trên cho thấy việc Nga không theo đuổi mạnh mẽ tàu sân bay là một lựa chọn chiến lược mang tính thực dụng trong điều kiện hiện nay. Nga vẫn thừa nhận giá trị quân sự của tàu sân bay trong một số kịch bản nhất định, nhưng ưu tiên của họ là duy trì năng lực răn đe và phòng thủ thông qua tàu ngầm và tên lửa, những lĩnh vực được đánh giá là phù hợp hơn với mục tiêu chiến lược, nguồn lực và vị thế địa lý của quốc gia này.
