Microsoft "gia cát dự": tương lai ai cũng có thể làm sếp, chỉ đạo "nhân viên AI"!

[Khánh Vân]

Cuộc cách mạng Trí tuệ Nhân tạo (AI) đang đặt ra câu hỏi lớn về tương lai việc làm: Liệu AI sẽ thay thế con người hay trở thành công cụ đắc lực giúp nâng cao năng suất? Microsoft, một trong những nhà đầu tư lớn nhất vào AI (thông qua OpenAI), vừa đưa ra một dự báo đầy lạc quan nhưng cũng không kém phần tham vọng: trong tương lai không xa, mỗi cá nhân có thể trở thành "ông chủ" của các "nhân viên" AI.

​

Từ "nhân viên AI" đến "công ty tiên phong"

Theo ông Jared Spataro, một lãnh đạo cấp cao tại Microsoft, sự phát triển của AI sẽ khai sinh ra một mô hình doanh nghiệp hoàn toàn mới được gọi là "công ty tiên phong" (frontier firm). Trong mô hình này, con người sẽ chuyển từ vai trò thực thi trực tiếp sang định hướng chiến lược, giao việc và giám sát các Tác nhân AI (AI Agent) – những hệ thống AI có khả năng tự động thực hiện một chuỗi các tác vụ phức tạp.

"Chúng ta sẽ nhìn thấy làn sóng tăng trưởng của các 'ông chủ tác nhân' trong tương lai," ông Spataro chia sẻ. "Từ phòng họp hội đồng quản trị đến tuyến đầu sản xuất, mọi nhân viên đều cần suy nghĩ như một CEO của startup vận hành bằng AI". Microsoft dự báo các tổ chức sẽ dần chuyển đổi thành "công ty tiên phong" trong vòng 5 năm tới, vận hành dựa trên khái niệm "trí tuệ theo yêu cầu", nơi AI có thể thực hiện tức thời các nhiệm vụ như tổng hợp dữ liệu bán hàng hay lập dự báo tài chính.

Báo cáo thường niên Work Trend Index của Microsoft phác thảo quá trình chuyển đổi này qua ba giai đoạn: đầu tiên là nhân viên có trợ lý AI cá nhân; tiếp theo AI Agent trở thành "đồng nghiệp kỹ thuật số" cho các việc cụ thể; và cuối cùng, con người chủ yếu chỉ đạo hoạt động của AI, chỉ kiểm tra thủ công khi cần. Tác động này được ví như trong ngành phần mềm, nơi AI từ trợ lý viết code đang dần trở thành tác nhân giải quyết nhiều vấn đề phức tạp hơn.

Mặt trái: Nỗi lo mất việc và suy giảm kỹ năng

Tuy nhiên, tầm nhìn lạc quan của Microsoft về một tương lai nơi AI giúp giảm bớt công việc nhàm chán và tăng năng suất lại đối mặt với những lo ngại sâu sắc về nguy cơ mất việc làm trên diện rộng. Hàng loạt báo cáo và cảnh báo từ các tổ chức uy tín đã được đưa ra:

• Báo cáo an toàn AI quốc tế (do chính phủ Anh tài trợ, đầu 2025): Nhận định "nhiều người có thể mất công việc hiện tại nếu các tác nhân AI trở nên đủ mạnh".
• Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF): Ước tính 60% việc làm tại các nền kinh tế phát triển như Mỹ, Anh sẽ bị ảnh hưởng bởi AI, trong đó một nửa có nguy cơ chịu tác động tiêu cực.
• Viện Tony Blair (Anh): Cảnh báo AI có thể thay thế tới 3 triệu việc làm ở khu vực tư nhân tại Anh (dù tổng số việc làm ròng mất đi có thể ít hơn do có vị trí mới tạo ra).

Tiến sĩ Andrew Rogoyski, Giám đốc Viện AI Lấy con người làm trung tâm thuộc Đại học Surrey (Anh), cho rằng các doanh nghiệp sẽ "khó cưỡng lại" việc dùng AI thay thế lao động con người để tăng hiệu quả và cắt giảm chi phí vận hành.

Nhưng ông Rogoyski cũng cảnh báo về một rủi ro khác: việc phụ thuộc quá nhiều vào AI có thể khiến chính những người lãnh đạo và nhân viên cốt lõi đánh mất kiến thức chuyên môn sâu, khả năng sáng tạo độc lập và các mối quan hệ đối tác, khách hàng – những yếu tố vô hình nhưng cực kỳ quan trọng để duy trì sự sống còn và thúc đẩy đổi mới thực sự của doanh nghiệp trong dài hạn.

Tóm lại, Microsoft đang vẽ ra một tương lai nơi AI đóng vai trò trung tâm, giúp con người trở thành những nhà quản lý hiệu quả hơn. Tuy nhiên, viễn cảnh này không xóa đi được những lo ngại hiện hữu về việc làm và nguy cơ suy giảm các kỹ năng cốt lõi của con người. Việc định hướng AI phát triển theo hướng hỗ trợ và tăng cường năng lực con người, thay vì chỉ tập trung vào tự động hóa thay thế, vẫn là một thách thức và lựa chọn quan trọng mà xã hội và các nhà phát triển công nghệ cần phải đối mặt.

---

5 Từ khóa (Keywords) bằng tiếng Việt:

1. Microsoft / Jared Spataro
2. Trí tuệ nhân tạo (AI) / AI Agent (Tác nhân AI)
3. Tương lai việc làm (Future of Work)
4. Tự động hóa (Automation)
5. Thất nghiệp / Mất việc làm