Một quốc gia vừa bổ nhiệm "Bộ trưởng AI" đầu tiên trên thế giới để chống tham nhũng

[Dũng Đỗ]

Theo thông tin từ Reuters, thủ tướng Albania Edi Rama vừa giới thiệu Diella, một "Bộ trưởng AI" độc đáo, với nhiệm vụ chính là quản lý việc mua sắm công nhằm giảm thiểu tình trạng tham nhũng. Động thái này đã đánh dấu một bước đi táo bạo, biến Albania trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào một vai trò cấp cao trong việc quản lý nhà nước.

Đây là bộ trưởng AI đầu tiên trên thế giới​

Diella là ai và sẽ làm gì?​

Diella, có ý nghĩa là "Mặt Trời" trong tiếng Albania, xuất hiện dưới hình ảnh đại diện (avatar) là một người phụ nữ mặc trang phục truyền thống. Trước khi được "bổ nhiệm" vào vị trí Bộ trưởng, Diella đã được ra mắt vào đầu năm nay với vai trò là một trợ lý ảo AI trên nền tảng dịch vụ công trực tuyến "e-Albania", giúp người dân tiếp cận các tài liệu của nhà nước.

Giờ đây, vai trò của Diella đã được nâng lên một tầm cao mới. Theo kế hoạch, "Bộ trưởng AI" sẽ chịu trách nhiệm quản lý và phân bổ các gói thầu công mà chính phủ ký hợp đồng với các công ty tư nhân. Đây là một lĩnh vực vốn là nguồn gốc của nhiều vụ bê bối tham nhũng tại Albania trong quá khứ.
"Diella là thành viên nội các đầu tiên không có mặt trực tiếp, được tạo ra bởi AI," Thủ tướng Rama nhấn mạnh. "Bà sẽ góp phần đưa Albania trở thành một quốc gia với các gói thầu công khai hoàn toàn không có tham nhũng."

Tham vọng và những câu hỏi bỏ ngỏ​

Việc giao phó một nhiệm vụ nhạy cảm như vậy cho AI được kỳ vọng sẽ mang lại sự minh bạch và công bằng, loại bỏ các yếu tố cảm tính và tiêu cực của con người.

Tuy nhiên, động thái tiên phong này cũng đặt ra hàng loạt các câu hỏi lớn. Chính phủ Albania hiện vẫn chưa công bố các chi tiết về cơ chế giám sát của con người đối với Diella. Ai sẽ là người chịu trách nhiệm cuối cùng cho các quyết định của AI? Và làm thế nào để có thể đảm bảo rằng chính con bot AI này không bị các đối tượng xấu thao túng?

Một thử nghiệm táo bạo trong quản lý nhà nước​

Dù vẫn còn nhiều vấn đề cần phải làm rõ, nhưng việc Albania bổ nhiệm một "Bộ trưởng AI" vẫn là một thử nghiệm cực kỳ táo bạo và đáng chú ý trong lĩnh vực quản lý nhà nước.

Cả thế giới sẽ dõi theo mô hình tiên phong nhưng cũng đầy rủi ro này để xem liệu AI có thể thực sự mang lại một cấp độ minh bạch và công bằng mới cho các hoạt động của chính phủ hay không, hay nó sẽ lại tạo ra một loạt các thách thức mới chưa từng có tiền lệ.