Sasha
Writer
ChatGPT là một công cụ tuyệt vời có thể giúp bạn viết email, lên ý tưởng và nói chung là giúp cuộc sống dễ dàng hơn. Nhưng đã đến lúc nói về những điều bạn không bao giờ nên yêu cầu nó làm. Việc coi AI như một chuyên gia trong mọi việc là một công thức dẫn đến thảm họa.
Lý do là các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT có thể tự tin sai, đưa ra thông tin không chính xác, thiên vị hoặc lỗi thời một cách nguy hiểm như thể đó là sự thật. Mặc dù điều đó không phải là vấn đề lớn đối với các nhiệm vụ sáng tạo, nhưng lại là một rủi ro rất lớn khi bạn xử lý các tình huống tài chính, sức khỏe hoặc pháp lý. Một câu trả lời sai trong những lĩnh vực này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng trong thực tế.
Dưới đây là những chủ đề bạn cần tránh dùng ChatGPT:
1. Chẩn đoán các vấn đề sức khỏe thể chất
ChatGPT không phải không có tác dụng gì tốt cho sức khỏe. Nó có thể giúp bạn soạn thảo câu hỏi cho kỳ khám tiếp theo hay dịch các thuật ngữ y khoa. Tuy nhiên, AI không thể yêu cầu xét nghiệm hay khám bệnh cho bạn, và chắc chắn không có bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Hãy biết giới hạn của nó.
2. Chăm sóc sức khỏe tâm thần
ChatGPT có thể cung cấp các kỹ thuật giúp bạn bình tĩnh, nhưng nó không thể nhấc máy khi bạn thực sự gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần.
ChatGPT không có kinh nghiệm sống, không thể đọc được ngôn ngữ cơ thể hay giọng điệu của bạn, và không có khả năng đồng cảm thực sự. Nó chỉ có thể mô phỏng. Một nhà trị liệu được cấp phép hoạt động theo các quy định pháp lý và quy tắc chuyên môn bảo vệ bạn khỏi nguy hiểm. ChatGPT thì không. Lời khuyên của nó có thể gây hiểu lầm, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo hoặc vô tình củng cố những thành kiến được tích hợp sẵn trong dữ liệu đào tạo. Hãy để những công việc chuyên sâu hơn - những công việc khó khăn, lộn xộn, mang tính con người - cho một người thực sự được đào tạo để xử lý đúng cách.
3. Đưa ra quyết định an toàn ngay lập tức
Nếu báo động khí carbon monoxide của bạn bắt đầu kêu, vui lòng không mở ChatGPT và hỏi xem bạn có thực sự gặp nguy hiểm không. Gặp tình huống đó, bạn nên ra ngoài trước và hỏi sau. Các mô hình ngôn ngữ lớn không thể ngửi thấy mùi khí gas, phát hiện khói hoặc điều động đội cứu hộ. Trong trường hợp khủng hoảng, mỗi giây bạn dành để gõ phím là một giây bạn không sơ tán hoặc không kịp gọi cứu hộ. ChatGPT chỉ có thể hoạt động với những thông tin bạn cung cấp cho nó, và trong trường hợp khẩn cấp, thông tin đó có thể quá ít và quá muộn. Vì vậy, hãy coi chatbot của bạn như một người giải thích sau sự cố, chứ đừng bao giờ là người ứng cứu đầu tiên.
4. Lập kế hoạch tài chính hoặc thuế cá nhân hóa
ChatGPT có thể giải thích ETF (Exchange Traded Fund – một loại quỹ đầu tư được niêm yết và giao dịch trực tiếp trên sàn chứng khoán) là gì, nhưng nó không biết tỷ lệ nợ trên thu nhập, khung thuế tiểu bang, tình trạng nộp hồ sơ, các khoản khấu trừ, mục tiêu nghỉ hưu hay khẩu vị rủi ro của bạn. Vì dữ liệu đào tạo của nó có thể không cập nhật được năm thuế hiện tại và các đợt tăng thuế gần đây nhất, nên hướng dẫn của nó có thể sẽ không còn chính xác khi bạn nhấn enter.
5. Xử lý dữ liệu bí mật
Nếu bạn dùng ChatGPT để tóm tắt hoặc giải thích những dữ liệu bí mật thì văn bản đó sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn và sẽ được gửi đến máy chủ của bên thứ ba, nằm ngoài phạm vi bảo vệ của thỏa thuận không tiết lộ thông tin.
Rủi ro tương tự cũng áp dụng cho hợp đồng khách hàng, hồ sơ bệnh án hoặc bất kỳ thông tin nào được quy định trong đạo luật về quyền riêng tư. Nó cũng áp dụng cho thuế thu nhập, giấy khai sinh, bằng lái xe và hộ chiếu. Một khi thông tin nhạy cảm đó được đưa vào ChatGPT, bạn không thể đảm bảo thông tin đó được lưu trữ ở đâu, ai có thể xem xét thông tin đó trong nội bộ hoặc liệu thông tin đó có thể được sử dụng để đào tạo các mô hình trong tương lai hay không. ChatGPT cũng không miễn nhiễm với tin tặc và các mối đe dọa bảo mật. Nếu bạn không dán thông tin đó vào kênh Slack công khai, thì đừng dán nó vào ChatGPT.
6. Làm bất cứ điều gì bất hợp pháp
Điều này thì quá rõ ràng, không cần giải thích gì thêm.
7. Gian lận bài tập
Nhiều trường hiện nay đã sử dụng những công cụ AI để phát hiện gian lận trong việc làm bài thi ở trường bằng các công cụ AI. Việc bị đình chỉ và đuổi học là những rủi ro thực sự với việc ChatGPT để gian lận học tập. Tốt nhất, bạn chỉ nên sử dụng ChatGPT như một người bạn học, chứ không phải một người viết thuê. Bạn cũng đang tự đánh mất cơ hội học tập của mình nếu để ChatGPT làm việc đó thay bạn.
8. Theo dõi thông tin và tin tức nóng hổi
Kể từ khi OpenAI triển khai ChatGPT Search vào cuối năm 2024 (và mở cửa cho tất cả mọi người vào tháng 2 năm 2025), chatbot có thể lấy các trang web mới, báo giá cổ phiếu, giá xăng, tỷ số thể thao và các số liệu thời gian thực khác ngay khi bạn yêu cầu, kèm theo các trích dẫn có thể nhấp để bạn có thể xác minh nguồn. Tuy nhiên, nó sẽ không tự động phát trực tiếp các bản cập nhật. Mỗi lần làm mới cần một lời nhắc mới, vì vậy khi tốc độ là yếu tố quan trọng, nguồn cấp dữ liệu trực tiếp, thông cáo báo chí chính thức, trang tin tức, thông báo đẩy và tin tức phát trực tuyến vẫn là lựa chọn tốt nhất của bạn.
9. Cờ bạc
ChatGPT gây ảo giác và cung cấp thông tin không chính xác về số liệu thống kê của cầu thủ, chấn thương bị báo cáo sai và lịch sử thắng thua. ChatGPT không thể xem được kết quả phiên tòa ngày mai, vì vậy đừng chỉ dựa vào nó để giành chiến thắng.
10. Soạn thảo di chúc hoặc hợp đồng ràng buộc pháp lý khác
ChatGPT rất hữu ích trong việc phân tích các khái niệm cơ bản. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về quỹ tín thác sống có thể hủy ngang, hãy hỏi. Tuy nhiên, ngay khi bạn yêu cầu ChatGPT soạn thảo văn bản pháp lý thực tế, bạn đang đánh cược. Các quy tắc về di sản và luật gia đình khác nhau tùy theo từng quốc gia và từng thành phố bang, vì vậy việc bỏ qua chữ ký của nhân chứng hoặc bỏ qua điều khoản công chứng có thể khiến toàn bộ tài liệu của bạn bị hủy bỏ. Thay vào đó, hãy để ChatGPT giúp bạn xây dựng một danh sách câu hỏi cho luật sư của bạn, sau đó trả tiền cho luật sư đó để biến danh sách đó thành một tài liệu có giá trị tại tòa.
11. Sáng tạo nghệ thuật
Hãy dùng ChatGPT để tạo ra những bức ảnh thú vị nhưng đừng dùng nó để tạo ra tác phẩm nghệ thuật rồi sau đó tự nhận là của mình. Nó khá là kinh tởm.
Lý do là các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT có thể tự tin sai, đưa ra thông tin không chính xác, thiên vị hoặc lỗi thời một cách nguy hiểm như thể đó là sự thật. Mặc dù điều đó không phải là vấn đề lớn đối với các nhiệm vụ sáng tạo, nhưng lại là một rủi ro rất lớn khi bạn xử lý các tình huống tài chính, sức khỏe hoặc pháp lý. Một câu trả lời sai trong những lĩnh vực này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng trong thực tế.
Dưới đây là những chủ đề bạn cần tránh dùng ChatGPT:
1. Chẩn đoán các vấn đề sức khỏe thể chất
ChatGPT không phải không có tác dụng gì tốt cho sức khỏe. Nó có thể giúp bạn soạn thảo câu hỏi cho kỳ khám tiếp theo hay dịch các thuật ngữ y khoa. Tuy nhiên, AI không thể yêu cầu xét nghiệm hay khám bệnh cho bạn, và chắc chắn không có bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Hãy biết giới hạn của nó.
2. Chăm sóc sức khỏe tâm thần
ChatGPT có thể cung cấp các kỹ thuật giúp bạn bình tĩnh, nhưng nó không thể nhấc máy khi bạn thực sự gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần.
ChatGPT không có kinh nghiệm sống, không thể đọc được ngôn ngữ cơ thể hay giọng điệu của bạn, và không có khả năng đồng cảm thực sự. Nó chỉ có thể mô phỏng. Một nhà trị liệu được cấp phép hoạt động theo các quy định pháp lý và quy tắc chuyên môn bảo vệ bạn khỏi nguy hiểm. ChatGPT thì không. Lời khuyên của nó có thể gây hiểu lầm, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo hoặc vô tình củng cố những thành kiến được tích hợp sẵn trong dữ liệu đào tạo. Hãy để những công việc chuyên sâu hơn - những công việc khó khăn, lộn xộn, mang tính con người - cho một người thực sự được đào tạo để xử lý đúng cách.
3. Đưa ra quyết định an toàn ngay lập tức
Nếu báo động khí carbon monoxide của bạn bắt đầu kêu, vui lòng không mở ChatGPT và hỏi xem bạn có thực sự gặp nguy hiểm không. Gặp tình huống đó, bạn nên ra ngoài trước và hỏi sau. Các mô hình ngôn ngữ lớn không thể ngửi thấy mùi khí gas, phát hiện khói hoặc điều động đội cứu hộ. Trong trường hợp khủng hoảng, mỗi giây bạn dành để gõ phím là một giây bạn không sơ tán hoặc không kịp gọi cứu hộ. ChatGPT chỉ có thể hoạt động với những thông tin bạn cung cấp cho nó, và trong trường hợp khẩn cấp, thông tin đó có thể quá ít và quá muộn. Vì vậy, hãy coi chatbot của bạn như một người giải thích sau sự cố, chứ đừng bao giờ là người ứng cứu đầu tiên.
4. Lập kế hoạch tài chính hoặc thuế cá nhân hóa
ChatGPT có thể giải thích ETF (Exchange Traded Fund – một loại quỹ đầu tư được niêm yết và giao dịch trực tiếp trên sàn chứng khoán) là gì, nhưng nó không biết tỷ lệ nợ trên thu nhập, khung thuế tiểu bang, tình trạng nộp hồ sơ, các khoản khấu trừ, mục tiêu nghỉ hưu hay khẩu vị rủi ro của bạn. Vì dữ liệu đào tạo của nó có thể không cập nhật được năm thuế hiện tại và các đợt tăng thuế gần đây nhất, nên hướng dẫn của nó có thể sẽ không còn chính xác khi bạn nhấn enter.
5. Xử lý dữ liệu bí mật
Nếu bạn dùng ChatGPT để tóm tắt hoặc giải thích những dữ liệu bí mật thì văn bản đó sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn và sẽ được gửi đến máy chủ của bên thứ ba, nằm ngoài phạm vi bảo vệ của thỏa thuận không tiết lộ thông tin.
Rủi ro tương tự cũng áp dụng cho hợp đồng khách hàng, hồ sơ bệnh án hoặc bất kỳ thông tin nào được quy định trong đạo luật về quyền riêng tư. Nó cũng áp dụng cho thuế thu nhập, giấy khai sinh, bằng lái xe và hộ chiếu. Một khi thông tin nhạy cảm đó được đưa vào ChatGPT, bạn không thể đảm bảo thông tin đó được lưu trữ ở đâu, ai có thể xem xét thông tin đó trong nội bộ hoặc liệu thông tin đó có thể được sử dụng để đào tạo các mô hình trong tương lai hay không. ChatGPT cũng không miễn nhiễm với tin tặc và các mối đe dọa bảo mật. Nếu bạn không dán thông tin đó vào kênh Slack công khai, thì đừng dán nó vào ChatGPT.
6. Làm bất cứ điều gì bất hợp pháp
Điều này thì quá rõ ràng, không cần giải thích gì thêm.
7. Gian lận bài tập
Nhiều trường hiện nay đã sử dụng những công cụ AI để phát hiện gian lận trong việc làm bài thi ở trường bằng các công cụ AI. Việc bị đình chỉ và đuổi học là những rủi ro thực sự với việc ChatGPT để gian lận học tập. Tốt nhất, bạn chỉ nên sử dụng ChatGPT như một người bạn học, chứ không phải một người viết thuê. Bạn cũng đang tự đánh mất cơ hội học tập của mình nếu để ChatGPT làm việc đó thay bạn.
8. Theo dõi thông tin và tin tức nóng hổi
Kể từ khi OpenAI triển khai ChatGPT Search vào cuối năm 2024 (và mở cửa cho tất cả mọi người vào tháng 2 năm 2025), chatbot có thể lấy các trang web mới, báo giá cổ phiếu, giá xăng, tỷ số thể thao và các số liệu thời gian thực khác ngay khi bạn yêu cầu, kèm theo các trích dẫn có thể nhấp để bạn có thể xác minh nguồn. Tuy nhiên, nó sẽ không tự động phát trực tiếp các bản cập nhật. Mỗi lần làm mới cần một lời nhắc mới, vì vậy khi tốc độ là yếu tố quan trọng, nguồn cấp dữ liệu trực tiếp, thông cáo báo chí chính thức, trang tin tức, thông báo đẩy và tin tức phát trực tuyến vẫn là lựa chọn tốt nhất của bạn.
9. Cờ bạc
ChatGPT gây ảo giác và cung cấp thông tin không chính xác về số liệu thống kê của cầu thủ, chấn thương bị báo cáo sai và lịch sử thắng thua. ChatGPT không thể xem được kết quả phiên tòa ngày mai, vì vậy đừng chỉ dựa vào nó để giành chiến thắng.
10. Soạn thảo di chúc hoặc hợp đồng ràng buộc pháp lý khác
ChatGPT rất hữu ích trong việc phân tích các khái niệm cơ bản. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về quỹ tín thác sống có thể hủy ngang, hãy hỏi. Tuy nhiên, ngay khi bạn yêu cầu ChatGPT soạn thảo văn bản pháp lý thực tế, bạn đang đánh cược. Các quy tắc về di sản và luật gia đình khác nhau tùy theo từng quốc gia và từng thành phố bang, vì vậy việc bỏ qua chữ ký của nhân chứng hoặc bỏ qua điều khoản công chứng có thể khiến toàn bộ tài liệu của bạn bị hủy bỏ. Thay vào đó, hãy để ChatGPT giúp bạn xây dựng một danh sách câu hỏi cho luật sư của bạn, sau đó trả tiền cho luật sư đó để biến danh sách đó thành một tài liệu có giá trị tại tòa.
11. Sáng tạo nghệ thuật
Hãy dùng ChatGPT để tạo ra những bức ảnh thú vị nhưng đừng dùng nó để tạo ra tác phẩm nghệ thuật rồi sau đó tự nhận là của mình. Nó khá là kinh tởm.
Nguồn: Cnet
