Quang Trương
Pearl
Điều gì sẽ xảy ra khi AI không còn “ở trên mây” mà nằm ngay trong những thiết bị quanh ta?
Chúng ta đã quen với việc nghĩ rằng trí tuệ nhân tạo sống trong các trung tâm dữ liệu khổng lồ, ở đâu đó rất xa, nơi mọi yêu cầu đều phải gửi lên đám mây rồi chờ phản hồi. Nhưng Arm thì không nhìn tương lai theo cách đó. Và câu chuyện họ đang kể lại cho thấy AI sắp đi một con đường rất khác.
Điều này không phải viễn cảnh xa vời. Công nghệ của Arm hiện diện trong hơn 30 tỷ con chip trên toàn cầu, len lỏi vào hầu hết thiết bị điện tử quen thuộc. Khi AI chạy ngay tại chỗ, Arm cho rằng có ba lợi ích rất rõ.
Thứ nhất là năng lượng. Chip Arm vốn nổi tiếng tiết kiệm điện, đồng nghĩa với chi phí vận hành và làm mát thấp hơn, và quan trọng hơn, giảm tác động môi trường. Trong bối cảnh AI ngày càng bị chỉ trích vì “ngốn điện”, đây là lợi thế không nhỏ.
Thứ hai là độ trễ. Khi AI không cần gửi dữ liệu đi xa, các phản hồi gần như tức thì. Điều này đặc biệt quan trọng với dịch thuật thời gian thực, điều khiển hệ thống, hay các tính năng an toàn trong môi trường công nghiệp, nơi vài mili giây cũng có thể tạo ra khác biệt lớn.
Thứ ba là dữ liệu ở lại tại chỗ. Không đẩy dữ liệu nhạy cảm ra ngoài giúp giảm rủi ro bị tấn công và đặc biệt phù hợp với các ngành chịu quản lý chặt chẽ. Trong thời đại vi phạm dữ liệu ngày càng nhiều, đây là lý do khiến ngay cả những doanh nghiệp trước đây ít lo lắng cũng bắt đầu cân nhắc AI cục bộ.
Arm tin rằng tương lai của AI sẽ là trí tuệ được nhúng khắp nơi, chứ không bị dồn vào tay một vài nhà cung cấp trung tâm dữ liệu lớn.
Một điểm Arm đặc biệt nhấn mạnh là con người. Công ty đang hợp tác với các nhà hoạch định chính sách, trong đó có Nhà Trắng, để xây dựng lực lượng lao động sẵn sàng cho AI. Tự chủ công nghệ không chỉ là có chip, mà còn là có người đủ năng lực để làm chủ chip đó.
Jesaitis cũng chỉ ra sự khác biệt trong cách tiếp cận luật pháp. Mỹ ưu tiên tăng tốc và đổi mới, trong khi châu Âu đặt nặng an toàn, quyền riêng tư và bảo mật. Arm cố gắng đứng ở giữa, tạo ra sản phẩm vừa đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe toàn cầu, vừa không kìm hãm tiến bộ công nghệ.
Một thực tế khó tránh là quy định sẽ ngày càng nhiều, và hình phạt cho việc không tuân thủ cũng sẽ nặng hơn. Nhưng ngược lại, doanh nghiệp nào chứng minh được hệ thống của mình an toàn và bảo mật ngay từ thiết kế sẽ có lợi thế cạnh tranh lớn. Edge AI, theo cách Arm nhìn nhận, rất phù hợp với bối cảnh đó.
Tại châu Âu và Scandinavia, các mục tiêu ESG ngày càng trở thành tiêu chí bắt buộc. Chip tiết kiệm năng lượng của Arm giúp doanh nghiệp tiến gần hơn đến các mục tiêu này. Ngay cả các “ông lớn” đám mây của Mỹ cũng đang điều chỉnh theo xu hướng đó, ví dụ như các dòng chip tiêu thụ điện thấp để giảm chi phí và dấu chân carbon.
Arm cũng không đứng ngoài hệ sinh thái đám mây. Họ hợp tác với những cái tên như AWS hay Microsoft để tạo ra các giải pháp kết hợp, vừa tận dụng sức mạnh xử lý lớn, vừa giữ được hiệu quả năng lượng.
Nhìn về 12 đến 18 tháng tới, Arm kỳ vọng nhu cầu AI toàn cầu sẽ tiếp tục tăng mạnh, cả từ các nhà cung cấp lớn lẫn từ những ứng dụng AI chạy tại biên. Jesaitis thậm chí coi edge AI như một lối thoát cho bài toán bền vững của ngành công nghiệp AI, khi hiệu năng không còn phải đánh đổi bằng năng lượng.
Tầm nhìn của Arm khá rõ ràng. Một hệ thống thực sự thông minh không chỉ là có kết nối mạng. Nó phải hiểu ngữ cảnh, phản hồi gần như ngay lập tức, vận hành với chi phí thấp và được bảo mật ngay từ gốc. Như Jesaitis nói, trước đây chúng ta gọi mọi thứ là thông minh chỉ vì nó kết nối internet. Giờ đây, chúng sẽ thực sự thông minh.
Và nếu nhìn quanh Việt Nam, từ nhà máy, logistics đến đô thị thông minh, câu hỏi đặt ra là: chúng ta sẽ tiếp tục chờ AI từ đám mây, hay bắt đầu chuẩn bị cho một thế hệ AI chạy ngay trong chính những thiết bị của mình? (artificialintelligence)
Chúng ta đã quen với việc nghĩ rằng trí tuệ nhân tạo sống trong các trung tâm dữ liệu khổng lồ, ở đâu đó rất xa, nơi mọi yêu cầu đều phải gửi lên đám mây rồi chờ phản hồi. Nhưng Arm thì không nhìn tương lai theo cách đó. Và câu chuyện họ đang kể lại cho thấy AI sắp đi một con đường rất khác.
Khi AI rời đám mây và tiến sát đời sống
Theo Arm, giai đoạn tiếp theo của AI không còn xoay quanh các trung tâm dữ liệu nữa mà đang dịch chuyển về “biên”, tức là chạy trực tiếp trên thiết bị. Vince Jesaitis, người phụ trách quan hệ chính phủ toàn cầu của Arm, gọi đây là khoảnh khắc bất ngờ tiếp theo của AI. Không phải trên những cỗ máy siêu lớn, mà là trên điện thoại, tai nghe, ô tô, cảm biến công nghiệp, thậm chí là những thiết bị trước đây ít ai nghĩ có thể chạy AI.Điều này không phải viễn cảnh xa vời. Công nghệ của Arm hiện diện trong hơn 30 tỷ con chip trên toàn cầu, len lỏi vào hầu hết thiết bị điện tử quen thuộc. Khi AI chạy ngay tại chỗ, Arm cho rằng có ba lợi ích rất rõ.
Thứ nhất là năng lượng. Chip Arm vốn nổi tiếng tiết kiệm điện, đồng nghĩa với chi phí vận hành và làm mát thấp hơn, và quan trọng hơn, giảm tác động môi trường. Trong bối cảnh AI ngày càng bị chỉ trích vì “ngốn điện”, đây là lợi thế không nhỏ.
Thứ hai là độ trễ. Khi AI không cần gửi dữ liệu đi xa, các phản hồi gần như tức thì. Điều này đặc biệt quan trọng với dịch thuật thời gian thực, điều khiển hệ thống, hay các tính năng an toàn trong môi trường công nghiệp, nơi vài mili giây cũng có thể tạo ra khác biệt lớn.
Thứ ba là dữ liệu ở lại tại chỗ. Không đẩy dữ liệu nhạy cảm ra ngoài giúp giảm rủi ro bị tấn công và đặc biệt phù hợp với các ngành chịu quản lý chặt chẽ. Trong thời đại vi phạm dữ liệu ngày càng nhiều, đây là lý do khiến ngay cả những doanh nghiệp trước đây ít lo lắng cũng bắt đầu cân nhắc AI cục bộ.
Arm tin rằng tương lai của AI sẽ là trí tuệ được nhúng khắp nơi, chứ không bị dồn vào tay một vài nhà cung cấp trung tâm dữ liệu lớn.
Chip, chính phủ và luật chơi toàn cầu
Arm không chỉ nói chuyện với doanh nghiệp, họ còn chủ động đối thoại với chính phủ trên toàn thế giới. Sau đại dịch, câu chuyện chuỗi cung ứng và phụ thuộc công nghệ đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều quốc gia. Vì thế, bán dẫn và AI không còn là vấn đề kỹ thuật đơn thuần, mà là chiến lược quốc gia.Một điểm Arm đặc biệt nhấn mạnh là con người. Công ty đang hợp tác với các nhà hoạch định chính sách, trong đó có Nhà Trắng, để xây dựng lực lượng lao động sẵn sàng cho AI. Tự chủ công nghệ không chỉ là có chip, mà còn là có người đủ năng lực để làm chủ chip đó.
Jesaitis cũng chỉ ra sự khác biệt trong cách tiếp cận luật pháp. Mỹ ưu tiên tăng tốc và đổi mới, trong khi châu Âu đặt nặng an toàn, quyền riêng tư và bảo mật. Arm cố gắng đứng ở giữa, tạo ra sản phẩm vừa đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe toàn cầu, vừa không kìm hãm tiến bộ công nghệ.
Vì sao doanh nghiệp nên nghiêm túc với edge AI
Với doanh nghiệp, AI tại biên không chỉ là câu chuyện công nghệ mới. Arm cho rằng đây là cách để mở rộng AI mà không cần dồn mọi thứ lên đám mây, đồng thời tăng cường bảo mật ngay từ phần cứng. Những rủi ro như khai thác lỗ hổng bộ nhớ, vốn nằm ngoài tầm kiểm soát của người dùng AI tập trung, có thể được giảm đáng kể.Một thực tế khó tránh là quy định sẽ ngày càng nhiều, và hình phạt cho việc không tuân thủ cũng sẽ nặng hơn. Nhưng ngược lại, doanh nghiệp nào chứng minh được hệ thống của mình an toàn và bảo mật ngay từ thiết kế sẽ có lợi thế cạnh tranh lớn. Edge AI, theo cách Arm nhìn nhận, rất phù hợp với bối cảnh đó.
Tại châu Âu và Scandinavia, các mục tiêu ESG ngày càng trở thành tiêu chí bắt buộc. Chip tiết kiệm năng lượng của Arm giúp doanh nghiệp tiến gần hơn đến các mục tiêu này. Ngay cả các “ông lớn” đám mây của Mỹ cũng đang điều chỉnh theo xu hướng đó, ví dụ như các dòng chip tiêu thụ điện thấp để giảm chi phí và dấu chân carbon.
Arm cũng không đứng ngoài hệ sinh thái đám mây. Họ hợp tác với những cái tên như AWS hay Microsoft để tạo ra các giải pháp kết hợp, vừa tận dụng sức mạnh xử lý lớn, vừa giữ được hiệu quả năng lượng.
Nhìn về 12 đến 18 tháng tới, Arm kỳ vọng nhu cầu AI toàn cầu sẽ tiếp tục tăng mạnh, cả từ các nhà cung cấp lớn lẫn từ những ứng dụng AI chạy tại biên. Jesaitis thậm chí coi edge AI như một lối thoát cho bài toán bền vững của ngành công nghiệp AI, khi hiệu năng không còn phải đánh đổi bằng năng lượng.
Tầm nhìn của Arm khá rõ ràng. Một hệ thống thực sự thông minh không chỉ là có kết nối mạng. Nó phải hiểu ngữ cảnh, phản hồi gần như ngay lập tức, vận hành với chi phí thấp và được bảo mật ngay từ gốc. Như Jesaitis nói, trước đây chúng ta gọi mọi thứ là thông minh chỉ vì nó kết nối internet. Giờ đây, chúng sẽ thực sự thông minh.
Và nếu nhìn quanh Việt Nam, từ nhà máy, logistics đến đô thị thông minh, câu hỏi đặt ra là: chúng ta sẽ tiếp tục chờ AI từ đám mây, hay bắt đầu chuẩn bị cho một thế hệ AI chạy ngay trong chính những thiết bị của mình? (artificialintelligence)
