Trên tay Sony Xperia 1 VII chính hãng vừa ra mắt tại Việt Nam: kiên định với lối đi riêng
Ám ảnh hình thể ở Trung Quốc: \"Một giọng nói trong thâm tâm liên tục nhắc tôi thức ăn là ma quỷ\"
Ở xã hội Trung Quốc hiện đại, áp lực buộc phụ nữ trẻ phải trở nên hoàn hảo đã trở nên quá tải.
Đặt ngay lối vào của một phòng trưng bày chật kín là hình ảnh một người phụ nữ, khoác lên mình một chiếc váy trắng xinh xắn. Cơ thể được bao phủ bởi những lời mắng nhiếc nguệch ngoạc bằng mực đỏ và đen: "Cô thật xấu xí", "Vòng eo của cô quá lớn", "Trông chẳng khác nào một con lợn cả".
Tác phẩm nghệ thuật này là một phần của cuộc triển lãm mang tính bước ngoặt ở Trung Quốc có tựa đề "Anti Body-Shaming", khai mạc tại Thượng Hải vào ngày 14 tháng 5.
Được tổ chức bởi một nhóm vận động cho quyền phụ nữ, đây là sự kiện đầu tiên nhằm thu hút sự quan tâm của công chúng Trung Quốc về một cuộc khủng hoảng sức khỏe còn bị xem nhẹ: số lượng trẻ em gái và phụ nữ trẻ mắc chứng rối loạn ăn uống đang gia tăng đáng báo động.
Các trường hợp biếng ăn, ăn vô độ và rối loạn ăn uống đã tăng vọt trong những năm gần đây. Các chuyên gia sức khỏe đổ lỗi cho sự "phức tạp" của xã hội Trung Quốc, sự cạnh tranh xã hội gay gắt, các tiêu chuẩn sắc đẹp "độc hại" khuyến khích con người giảm cân cực đoan.
Chỉ vài thập kỷ trước, chứng rối loạn ăn uống là cực kỳ hiếm ở Trung Quốc.;Theo Chen Jue, giám đốc Trung tâm Rối loạn Ăn uống thuộc Trung tâm Sức khỏe Tâm thần Thượng Hải, thì hầu hết mọi người lúc đó đều có mức thu nhập thấp, và mối bận tâm chính của họ là có thức ăn trên bàn.
Nhưng ngày nay, giới trẻ Trung Quốc phải đối mặt với những áp lực khác nhau. Nhiều người khao khát lối sống của tầng lớp trung lưu, tuy nhiên, sự cạnh tranh cho những công việc được trả lương cao rất khốc liệt. Để đạt được điều đó, phụ nữ thường cảm thấy họ cần phải có tất cả mọi thứ - không chỉ điểm số hoàn hảo mà còn cả vóc dáng hoàn hảo.
Chen nói: "Ngày nay, gầy không chỉ gắn liền với sắc đẹp mà còn liên quan đến tính tự giác, thành công và thậm chí là đẳng cấp xã hội".
Trong khi đó, các phương tiện truyền thông lại gia tăng hành động bình thường hóa chế độ ăn kiêng khắc nghiệt và các chỉ số gần như không tưởng. Những người có sức ảnh hưởng (KOL) ở Trung Quốc thường xuyên tham gia các "thử thách sắc đẹp" đầy mơ hồ. Khoe eo con kiến nhỏ đến mức khuất sau một tờ giấy A4, cổ tay dày dưới 4 cm, xương quai xanh sâu hóm có khả năng giữ lấy một quả trứng.
Chen giờ đây thường xuyên nhìn thấy hình ảnh những thanh thiếu niên mắc chứng biếng ăn và ăn vô độ, những người nói rằng họ bắt đầu muốn giảm cân vì mọi người ở trường không ngừng bàn tán về việc ăn kiêng. Một số sinh viên nữ còn bỏ bữa trưa và chỉ ăn dưa chuột vào buổi tối, cô nói.
"Không thể nói rằng ăn kiêng sẽ trực tiếp gây ra rối loạn tâm thần. Nhưng môi trường văn hóa, những tiêu điểm trên toàn quốc về giảm cân, đặt ra niềm tin rằng gầy mới là chuẩn mực của cái đẹp, đã tạo nên ‘mảnh đất màu mỡ' để con người tăng dần chứng rối loạn ăn uống", Chen nói.
Mặc dù chứng rối loạn ăn uống mới chỉ ảnh hưởng chưa đến 0,1% dân số Trung Quốc, nhưng theo một cuộc khảo sát sức khỏe tâm thần quốc gia, đã có sự gia tăng đáng kể số ca nhập viện. Năm 2002, Trung tâm Sức khỏe Tâm thần Thượng Hải chỉ nhận 8 lượt khám liên quan đến chứng rối loạn ăn uống. Đến năm 2019, con số đã tăng lên hơn 2.700. Cũng như ở các nước khác, phần lớn bệnh nhân là nữ.
Rối loạn ăn uống không tự gây tử vong, nhưng chúng có thể dẫn đến tử vong. Nguyên nhân thường gặp nhất là suy đa tạng do suy dinh dưỡng hoặc tự tử. Theo dữ liệu từ Trung tâm Tài nguyên Phòng chống Tự tử Trung Quốc, gần 1/4 số người có tiền sử mắc chứng biếng ăn cố gắng tự sát.
Bên trái: "Body Shame" của DBStone, một tác phẩm nghệ thuật được trưng bày tại triển lãm "Anti Body-Shaming"; bên phải: Zhang mặc váy cô dâu tại triển lãm, ở Thượng Hải, năm 2021
Zhang, người phụ trách chương trình "Anti Body-Shaming", tận mắt trải qua mức độ nguy hiểm của chứng rối loạn ăn uống. Cũng giống như một phụ nữ trẻ đã nói chuyện với Sixth Tone, cô gái 24 tuổi này bắt đầu vật lộn với chứng mặc cảm ngoại hình (tiếng Anh: Body dysmorphic disorder - BDD) sau khi bắt đầu vào đại học.
Ở trường trung học, Zhang đã tập trung vào việc chuẩn bị cho kỳ thi Gaokao, kỳ thi tuyển sinh đại học khốc liệt nổi tiếng của Trung Quốc. Nhưng khi trở thành sinh viên năm nhất vào năm 2015, cô thấy mình có nhiều thời gian rảnh hơn. Cô bắt đầu dành hàng giờ để đọc các bài báo về cách để có được thân hình hoàn hảo trên mạng.
Ngay sau đó, Zhang quyết định rằng mình cần phải ăn kiêng. Lúc đầu, cô chỉ muốn làm cho phần đùi của mình trở nên bé hơn để có thể "tự tin bước đi". Cô đã tải xuống một ứng dụng để theo dõi lượng calo mà mình tiêu thụ.
Chế độ ăn kiêng thực sự khiến cô đắm say. Zhang bắt đầu ăn một chút trái cây cho bữa sáng, một bát nhỏ rau mà cô đã rửa nhiều lần để loại bỏ đi phần dầu cho bữa trưa và không ăn gì vào bữa tối.
Khi các bạn cùng lớp nói rằng cô ấy quá gầy để ăn kiêng, Zhang đã bí mật giấu thức ăn vào trong tay áo và túi quần để trông như thể cô ấy đã hoàn thành bữa ăn của mình. Đến năm hai đại học, trọng lượng của Zhang đã giảm từ 50 kg xuống dưới 40 kg, và cô ấy gần như không thể dừng lại.
Cô nói: "Dù nhận ra mình rất gầy nhưng tôi vẫn không dám ăn".
Tóc bắt đầu rụng, da bong tróc, dừng hẳn kinh nguyệt. Đáng báo động, cha mẹ đã phải ép cô ăn thêm bánh quy và sữa. Tuy nhiên, Zhang vẫn tiếp tục giảm cân.
"Nó khiến tôi như muốn chết đi khi buộc phải ăn. Một giọng nói văng vẳng trong tâm trí liên tục nói với tôi rằng thức ăn là ma quỷ".
Năm 2018, Zhang cuối cùng cũng được đưa vào phòng chăm sóc đặc biệt, lúc đó chỉ nặng chưa đầy 29 kg. Cô đã được thông báo nguy kịch, và được yêu cầu uống những chai sữa giàu chất béo có pha đường để tăng cân.
Ở một số quốc gia, Zhang có thể đã được điều trị sớm hơn. Nhưng ở Trung Quốc, nhận thức của cộng đồng về chứng rối loạn ăn uống vẫn còn thấp, và hệ thống y tế vẫn đang vật lộn để bắt kịp những thay đổi nhanh chóng của xã hội.
Cho đến năm 2016, cả nước chỉ có hai trung tâm chuyên khoa điều trị chứng rối loạn ăn uống: Trung tâm Sức khỏe Tâm thần Thượng Hải và Bệnh viện thứ Sáu của Đại học Bắc Kinh ở Bắc Kinh.
Kể từ đó đến này, một số trung tâm khác đã mở ra, nhưng số lượng giường bệnh vẫn thiếu trầm trọng. Từ năm 2002 đến năm 2012, số bệnh nhân rối loạn ăn uống tại Bệnh viện thứ sáu của Đại học Bắc Kinh đã tăng từ khoảng 20 người lên hơn 180 người. Kể từ đó, nó vẫn không thay đổi, chỉ ở mức dưới 200 người, thật ra là vì khoa này đã chạm ngưỡng công suất cao nhất.
Trong khi đó, các bậc phụ huynh không hiểu rối loạn ăn uống là gì. Các chuyên gia y tế cho biết, họ thường coi con mình là "bất thường" hoặc "không có kỷ luật" và cho rằng vấn đề có thể được khắc phục bằng cách ép con ăn.
Khi cách thức đó không hiệu quả, nhiều bậc cha mẹ cho rằng con họ cần được điều trị bằng thể chất thay vì tình trạng tâm thần. Chen cho biết bệnh nhân của cô thường dành nhiều năm để thăm khám tất cả các loại bác sĩ chuyên khoa bao gồm bác sĩ tiêu hóa, phụ khoa, bác sĩ tim mạch và bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc trước khi đến phòng khám của cô.
Một góc nhìn về tác phẩm sắp đặt "Marionette" của Xiao Mo, được trưng bày tại triển lãm "Anti Body-Shaming"
Trong một số trường hợp khác, một số phụ nữ trẻ vẫn nhận ra họ có vấn đề nhưng lại không thể tìm kiếm được sự hỗ trợ do Trung Quốc thiếu nghiêm trọng các cố vấn được đào tạo bài bản. Các trường đại học Trung Quốc thường có một trung tâm tâm lý tại chỗ, nhưng sinh viên thường lãng tránh vì nhân viên thường không được đào tạo chuyên môn.
"Chúng tôi chỉ cười và nghĩ rằng nó thật vô ích", một người yêu cầu giấu tên vì lý do riêng tư, nói về trung tâm hỗ trợ tâm lý tại trường đại học của cô.
Tuy nhiên, những người trẻ Trung Quốc như Zhang vẫn quyết tâm thay đổi mọi thứ. Mặc dù chỉ có chính phủ mới có thể khắc phục tình trạng thiếu nguồn lực chăm sóc sức khỏe, nhưng ít nhất họ cũng có thể khiến xã hội nhận thức rõ hơn về sự nguy hiểm của chứng rối loạn ăn uống và khuyến khích những người đang gặp khó khăn tìm kiếm sự giúp đỡ.
Triển lãm "Anti Body-Shaming" là một phần của phong trào này. Ở sự kiện, Zhang đã làm việc với gần 30 nghệ sĩ, hầu hết trong số họ đã phải vật lộn với chứng rối loạn ăn uống trong quá khứ. Họ lấp đầy phòng trưng bày bằng những bức tranh, tác phẩm sắp đặt và thơ ca thể hiện nỗi đau tâm lý do hoàn cảnh của họ gây ra.
Zhang nói: "Chúng tôi muốn cho công chúng thấy thế giới bên trong của những lo lắng cơ thể và rối loạn ăn uống. Họ có thể trải nghiệm toàn bộ hành trình tâm lý của chúng tôi".
Sự kiện này không chỉ nhằm mục đích tạo sự thu hút mà còn để chữa lành vết thương. Vào giữa ngày khai mạc, Zhang và các cộng sự của cô đã diễu hành qua phòng trưng bày với mạng che mặt trắng và cầm hoa hồng đỏ.
Đứng giữa những tác phẩm nghệ thuật, nhắm mắt lại, những người phụ nữ thực hiện nghi lễ "tự kết hôn", cam kết yêu thương và trân trọng bản thân mình trong suốt quãng đời còn lại. Một số cô dâu mỉm cười hạnh phúc, trong khi những người khác lặng lẽ khóc.
Một nhóm các cô gái tham gia "nghi lễ tự kết hôn" tại triển lãm "Anti Body-Shaming"
Zhang cho biết sự chuẩn bị kỳ công này là nỗ lực nhằm gửi đi thông điệp đến các cô gái trên khắp Trung Quốc rằng: Hãy chấp nhận bản thân như là chính họ. Zhang nói: "Chúng tôi muốn kêu gọi mọi người dành cho mình một tình yêu dịu dàng nhất và thuần khiết nhất. Họ nên chấp nhận sự không hoàn hảo của bản thân".
Thông điệp này có tính cấp thiết đặc biệt ở đất nước Trung Quốc. Mặc dù phụ nữ tại quốc gia này đã bắt đầu đẩy lùi những tiêu chuẩn vẻ đẹp "độc hại", nhưng phong trào này hãy vẫn còn ở giai đoạn "phôi thai".
Zhang nói việc chấp nhận sự không hoàn hảo còn hơn là chống lại hình ảnh cơ thể tiêu cực của chính mình. Nó cũng nhằm chống lại văn hóa cạnh tranh không hồi kết tại Trung Quốc, khi những đứa trẻ phải nhồi nhét cho các kỳ thi áp lực bắt đầu từ cấp tiểu học.
Theo kinh nghiệm của Chen, những bệnh nhân mắc chứng rối loạn ăn uống có xu hướng đặc điểm giống nhau. Họ thường nhạy cảm, có lòng tự trọng thấp và quá nghiêm khắc với bản thân, ngay cả khi họ đã rất thành công.
Chen nói: "Họ tin tưởng vững chắc vào việc đặt ra mục tiêu cho bản thân, sau đó làm việc chăm chỉ để đạt được mục tiêu. Sau đó, mọi chuyện vượt ngoài tầm kiểm soát".
Hình ảnh một tác phẩm sắp đặt tại triển lãm "Anti Body-Shaming"
He Yi tin rằng nỗi ám ảnh về sự thành công là một yếu tố chính dẫn đến chứng rối loạn ăn uống của cô. Cô gái 32 tuổi này nói rằng cô bị rối loạn cuồng ăn khi mới 17 tuổi, và điều đó lặp lại một lần nữa khi cố bước chân vào đại học.
Trong suốt thời thơ ấu, lòng tự trọng cô có được là nhờ vào thành tích ở trường. Đối với cô ấy, điểm tốt tương đương với thành công. Nhưng ở trường đại học, cô bắt đầu cảm thấy có những trở ngại khác đối với việc đạt được mục tiêu của mình.
"Quảng cáo, phim ảnh và tiểu thuyết đều nói với tôi rằng phụ nữ thành đạt nên kiểm soát cơ thể của mình. Tôi cảm thấy mình có thể thành công bằng cách gầy đi, vì vậy tôi đã thực hiện một chế độ ăn kiêng khắc nghiệt", Yi nói.
Trong bảy năm tiếp theo, He liên tục phải chịu cảnh ăn uống vô độ và bị nôn mửa. Đôi khi, chu kỳ lặp lại ba hoặc bốn lần một ngày.
Vào thời điểm đó, nhận thức của cộng đồng về chứng rối loạn ăn uống ở Trung Quốc thậm chí còn thấp hơn ngày nay và Yi đã không nói với ai về tình trạng của mình trong nhiều năm. Cô ấy tự coi mình là một con quái vật.
Yi nói: "Tôi nghĩ mình là người duy nhất trên thế giới làm những điều kinh tởm như vậy với đồ ăn. Tôi sợ nếu tôi nói với bất cứ ai, họ sẽ không muốn làm bạn với tôi nữa".
Sợ gặp bác sĩ, Yi tự mua một số cuốn sách để tìm hiểu. Điều này dường như có tác dụng, và theo thời gian, tình trạng ăn uống vô độ và thói quen ăn uống của cô đã tốt hơn hẳn. Giờ đây, cô ấy đang làm những gì có thể để giúp đỡ những người khác đang gặp vấn đề tương tự.
"Tôi nghĩ rằng rất khó để tìm được một cố vấn phù hợp ở Trung Quốc, vì vậy tôi đã có ý tưởng tự mình trở thành một chuyên gia sức khỏe tâm thần", cô nói.
Năm 27 tuổi, Yi đến Mỹ để học công tác y tế xã hội lâm sàng. Cô cũng thành lập một nền tảng trực tuyến dành cho những người mắc chứng rối loạn ăn uống, hiện có gần 30.000 người theo dõi ở Trung Quốc.
Theo Yi, khoảng 88% người theo dõi của cô là nữ và 42% nằm trong độ tuổi từ 18 đến 25. Kết nối với những người khác trên nền tảng đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của cô ấy.
Yi nói: "Bị mắc chứng rối loạn ăn uống khiến tôi cảm thấy rất cô đơn. Tôi sẽ không thể duy trì sự hồi phục của mình nếu bị cô lập".
Bên trái: "Needles" của Wang Yujie; Bên phải: "Unwarranted Guilt" của Jilroy, các tác phẩm nghệ thuật từ triển lãm "Anti Body-Shaming"
Bác sĩ tâm lý Chen có một cái nhìn rộng hơn. Cô tin rằng để giúp trẻ bị rối loạn ăn uống, trước tiên các bác sĩ lâm sàng cần thay đổi thái độ của cha mẹ các em.
Các bậc cha mẹ Trung Quốc vẫn thường ưu tiên kết quả học tập của con cái hơn là sức khỏe tinh thần. Tại Trung tâm Sức khỏe Tâm thần Thượng Hải, cô thấy các bậc cha mẹ vội vàng cho con mình xuất viện ngay khi chúng có biểu hiện khá nhẹ, vì lo lắng đứa trẻ sẽ bị tụt lại ở trường.
Chen cho biết thêm: "Cũng có những trẻ em đến bệnh viện với sách giáo khoa và làm bài tập về nhà trong quá trình điều trị".
Để thay đổi những quan niệm đã ăn sâu gốc rễ này sẽ cần thời gian, nhưng Chen và nhóm của cô ấy đang làm những gì họ có thể. Họ đã thiết kế một chương trình điều trị đặc biệt tại Trung Quốc. Liệu pháp dựa trên gia đình kéo dài đến 12 tuần, và tập trung vào việc giáo dục các thành viên trong gia đình của những người mắc chứng rối loạn ăn uống, đặc biệt là cha mẹ.
Chen nói: "Hãy giáo dục cha mẹ, thay đổi suy nghĩ của họ. Sau đó, những đứa con mắc chứng rối loạn ăn uống của họ sẽ dần có được cảm giác an toàn, điều này sẽ giúp chúng hồi phục".
Giang Vu (theo Sixth Tone)
Thành viên mới đăng