Bui Nhat Minh
Intern Writer
Nếu bạn là người hay đi máy bay và từng ngồi gần cửa sổ, có thể bạn đã để ý thấy một phần cánh uốn cong ở đầu trông giống như một chiếc vây cá hoặc đuôi chim. Thực tế, đây là một phát minh cực kỳ quan trọng trong ngành hàng không hiện đại, mang tên winglet, hay còn gọi là cánh nhỏ.
Để hiểu được công dụng của winglet, trước tiên ta cần biết chuyện gì xảy ra ở đầu cánh khi máy bay bay trên trời.
Khi máy bay di chuyển, luồng không khí bị tách ra ở cạnh trước của cánh. Áp suất bên dưới cánh thường cao hơn bên trên, tạo ra lực nâng yếu tố giúp máy bay bay lên. Nhưng cũng chính sự chênh lệch áp suất này lại tạo ra các xoáy khí (vortex) ở đầu cánh luồng khí từ dưới cánh vòng lên trên tạo thành những cuộn xoáy nhỏ gây lực cản.
Vấn đề là gì? Những xoáy này không chỉ làm giảm hiệu suất bay, mà còn tăng mức tiêu thụ nhiên liệu, tạo ra khí thải CO₂ và cả tiếng ồn. Tệ hơn nữa, nếu một chiếc máy bay bay vào luồng xoáy của chiếc khác, nó có thể mất ổn định điều mà không ai muốn trên bầu trời.
Để xử lý vấn đề trên, các kỹ sư không thể cứ kéo dài cánh mãi vì điều đó sẽ khiến máy bay khó vận hành và đắt đỏ hơn nhiều. Thay vào đó, họ thêm vào đầu cánh một chi tiết nhỏ nhưng cực kỳ thông minh: winglet.
Winglet giúp giảm đáng kể lực cản do xoáy đầu cánh gây ra, từ đó giúp:
Từ những năm 1980, công nghệ winglet đã được áp dụng rộng rãi và hiện là một phần gần như không thể thiếu trên hầu hết các dòng máy bay thương mại hiện đại. Ngay cả nhiều máy bay cũ cũng đã được nâng cấp winglet để tăng hiệu quả vận hành.
Một điểm thú vị là winglet có nhiều hình dạng khác nhau từ kiểu cong lên đơn giản, đến dạng vát, hai tầng hay thậm chí là hình bầu dục. Nhưng dù hình dáng có khác biệt, mục tiêu vẫn là một: ngăn luồng xoáy phá rối chuyến bay.
Bạn nghĩ winglet là phát minh hiện đại? Thực ra, ý tưởng này đã có từ năm 1897, bởi kỹ sư người Anh Frederick W. Lanchester trước cả khi anh em nhà Wright thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1903. Quả là một người đi trước thời đại!
Bạn muốn chiếc máy bay giấy của mình bay xa hơn? Hãy uốn cong nhẹ đầu cánh lên đó không phải mẹo vặt, mà là… khoa học hàng không đấy!
www.scienceabc.com
Tại sao đầu cánh máy bay lại cong lên?
Để hiểu được công dụng của winglet, trước tiên ta cần biết chuyện gì xảy ra ở đầu cánh khi máy bay bay trên trời.
Khi máy bay di chuyển, luồng không khí bị tách ra ở cạnh trước của cánh. Áp suất bên dưới cánh thường cao hơn bên trên, tạo ra lực nâng yếu tố giúp máy bay bay lên. Nhưng cũng chính sự chênh lệch áp suất này lại tạo ra các xoáy khí (vortex) ở đầu cánh luồng khí từ dưới cánh vòng lên trên tạo thành những cuộn xoáy nhỏ gây lực cản.
Vấn đề là gì? Những xoáy này không chỉ làm giảm hiệu suất bay, mà còn tăng mức tiêu thụ nhiên liệu, tạo ra khí thải CO₂ và cả tiếng ồn. Tệ hơn nữa, nếu một chiếc máy bay bay vào luồng xoáy của chiếc khác, nó có thể mất ổn định điều mà không ai muốn trên bầu trời.
Winglet Phát minh nhỏ nhưng lợi ích lớn
Để xử lý vấn đề trên, các kỹ sư không thể cứ kéo dài cánh mãi vì điều đó sẽ khiến máy bay khó vận hành và đắt đỏ hơn nhiều. Thay vào đó, họ thêm vào đầu cánh một chi tiết nhỏ nhưng cực kỳ thông minh: winglet.
Winglet giúp giảm đáng kể lực cản do xoáy đầu cánh gây ra, từ đó giúp:
- Tiết kiệm nhiên liệu
- Giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính
- Giảm tiếng ồn
- Tăng tầm bay và hiệu suất của máy bay
Từ những năm 1980, công nghệ winglet đã được áp dụng rộng rãi và hiện là một phần gần như không thể thiếu trên hầu hết các dòng máy bay thương mại hiện đại. Ngay cả nhiều máy bay cũ cũng đã được nâng cấp winglet để tăng hiệu quả vận hành.
Một điểm thú vị là winglet có nhiều hình dạng khác nhau từ kiểu cong lên đơn giản, đến dạng vát, hai tầng hay thậm chí là hình bầu dục. Nhưng dù hình dáng có khác biệt, mục tiêu vẫn là một: ngăn luồng xoáy phá rối chuyến bay.
Chút trivia cho dân mê hàng không
Bạn nghĩ winglet là phát minh hiện đại? Thực ra, ý tưởng này đã có từ năm 1897, bởi kỹ sư người Anh Frederick W. Lanchester trước cả khi anh em nhà Wright thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1903. Quả là một người đi trước thời đại!
Bạn muốn chiếc máy bay giấy của mình bay xa hơn? Hãy uốn cong nhẹ đầu cánh lên đó không phải mẹo vặt, mà là… khoa học hàng không đấy!
Why Are Aircraft Wings Curved At The End?
Winglets perform an important function;it reduces the formation of wintip vortices and improves the efficiency of the aircraft
www.scienceabc.com
