From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Trong quý 4 năm 2024, kết quả kinh doanh đồ điện tử tiêu dùng của hai gã khổng lồ Hàn Quốc – Samsung và LG – đã phơi bày một thực tế đáng lo ngại: lợi nhuận từ các sản phẩm như TV, đồ âm thanh và thiết bị gia dụng đang ngày càng mỏng manh. Dù doanh thu vẫn ở mức cao, tỷ suất sinh lời – chỉ số phản ánh hiệu quả kinh doanh thực sự – lại thấp đến đáng báo động. Điều này không chỉ cho thấy khó khăn nội tại của hai hãng mà còn hé lộ bức tranh thị trường điện tử tiêu dùng hiện nay, nơi những thương hiệu Trung Quốc đang tạo áp lực cạnh tranh khốc liệt, bào mòn lợi nhuận nhóm thống trị.
Trong tập đoàn Samsung Electronics, bộ phận VD/DA chịu trách nhiệm kinh doanh TV, đồ âm thanh, màn hình máy tính và thiết bị gia dụng nói chung (tủ lạnh, máy giặt,...) ghi nhận doanh thu gần 10 tỷ USD trong quý 4/2024, nhưng lợi nhuận chỉ đạt 138 triệu USD, tương ứng tỷ suất sinh lời 1,38%. Con số này cho thấy dù quy mô kinh doanh lớn, doanh thu 10 tỷ USD không phải con số nhỏ, song hãng TV lớn nhất thế giới bỏ túi được rất ít. Làm ra 100 đồng nhưng chỉ giữ lại được chưa tới 2 đồng trong đó. Đây là mức rất thấp so với vị thế dẫn đầu thị trường điện tử tiêu dùng với dải sản phẩm bao phủ rất rộng như tập đoàn Samsung.
LG thậm chí còn gặp khó khăn hơn. Bộ phận H&A chuyên đồ gia dụng (máy giặt, tủ lạnh, điều hòa,...) báo lỗ 80 triệu USD trên doanh thu 5 tỷ USD, trong khi bộ phận HE kinh doanh TV và đồ âm thanh lãi vỏn vẹn 25 triệu USD trên doanh thu 3 tỷ USD, đạt tỷ suất sinh lời 0,9% tức còn chưa vượt qua được mốc 1%. Đáng kể nhất là kinh doanh màn hình máy tính và laptop chịu lỗ hơn 83 triệu USD và là quý thứ 3 lỗ liên tiếp. Tổng thể, LG Electronics lỗ khoảng 73 triệu USD trong quý 4/2024 từ các hoạt động kinh doanh chính. May mắn nhờ khoản lợi nhuận từ công ty con LG Innotek (285 tỷ won) bù đắp sang mới có thể báo lãi.
Để so sánh, trong cùng kỳ tập đoàn Sony đạt doanh thu 4,7 tỷ USD và lợi nhuận 521 triệu USD từ kinh doanh đồ điện tử (TV, camera, smartphone, thiết bị âm thanh,...). Tỷ suất sinh lời ấn tượng 10,9%. Tuy nhiên, Sony có lợi thế khi định hướng tập trung vào phân khúc cao cấp. Hơn nữa, họ không bị phân tán nguồn lực vào các mảng làm ăn thua lỗ như LG đang phải gánh chịu. Hay cũng né tránh cạnh tranh trực diện với các thương hiệu giá rẻ đến từ Trung Quốc như Samsung. Khác với tủ lạnh, máy giặt, điều hòa hay TV, Trung Quốc không ảnh hưởng đáng kể ở thị trường camera trong khi đây đang là phân khúc "ăn nên làm ra" nhất của Sony.
Lý do đầu tiên khiến lợi nhuận của Samsung và LG sụt giảm là chi phí vận hành tăng cao. LG thừa nhận chi phí marketing tăng vọt trong quý 4/2024 (mùa mua sắm cuối năm) đã làm giảm lợi nhuận của bộ phận HE dù đây là mảng duy nhất có lãi. Samsung cũng chịu áp lực từ chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) khi chi tới 7 tỷ USD chỉ trong quý này và kỷ lục lên đến 24 tỷ USD cả năm 2024. Những khoản đầu tư lớn nhằm duy trì sức cạnh tranh nhưng khi lợi nhuận không tăng lên tương ứng, tỷ suất sinh lời bị kéo xuống. Khoản chi 7 tỷ USD này còn lớn hơn cả doanh thu 1 quý bộ phận giải trí tại gia của LG Electronics hay lĩnh vực điện tử Sony.
Thứ hai, nhu cầu thị trường giảm mạnh khi đã bão hòa là một yếu tố quan trọng. Báo cáo từ LG cho biết sự phục hồi chậm của nhu cầu đồ điện tử toàn cầu cùng bất ổn kinh tế, chi phí vận chuyển logistics tăng bất ngờ, đã ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh nửa cuối năm 2024. Samsung cũng đối mặt với tình trạng tương tự, khi thị phần TV giảm từ 30,1% năm 2023 xuống 28,3% năm 2024 theo số liệu từ các báo cáo trong ngành. Người tiêu dùng đang trì hoãn nâng cấp thiết bị hoặc chuyển sang sản phẩm giá rẻ hơn, làm giảm doanh số các dòng cao cấp – vốn là nguồn lợi nhuận chính của hai hãng.
Nguyên nhân lớn nhất khiến lợi nhuận Samsung và LG bị bào mòn chính là sự trỗi dậy của các thương hiệu Trung Quốc như TCL, Hisense, Xiaomi và Haier. Những cái tên này không chỉ cạnh tranh bằng giá thấp hơn mà còn cải thiện đáng kể chất lượng sản phẩm, thách thức vị thế Hàn Quốc. Ví dụ, theo báo cáo từ Omdia và Statista, TCL và Hisense đã vượt qua Samsung về sản lượng TV xuất xưởng trong năm 2024 nhờ khả năng kiểm soát giá cả và mở rộng sản xuất quy mô. Samsung mất đi gần 2% thị phần TV chỉ trong một năm, trong khi LG đã bị đánh bại hoàn toàn về doanh số bán ra.
Các thương hiệu Trung Quốc tận dụng chiến lược giá rẻ để chiếm lĩnh phân khúc phổ thông nơi lợi nhuận vốn đã mỏng. Điều này buộc Samsung và LG phải giảm giá hoặc tăng chi phí quảng bá để giữ chân khách hàng, dẫn đến tỷ suất sinh lời ngày càng thấp. Ví dụ, Sony tập trung vào TV cao cấp và thu hẹp dải sản phẩm, giảm sản lượng, giảm chi phí. Trong khi đó, Samsung và LG phải phân tán nguồn lực cho cả phân khúc trung cấp, cao cấp lẫn giá rẻ, duy trì nhiều chiến dịch quảng bá tốn kém, chi phí vận hành dây chuyền lớn. Như vậy, 2 công ty Hàn Quốc chủ yếu bị hao tổn nhiều ở vô số khoản chi "ăn" vào lợi nhuận.
Tỷ suất sinh lời 1,38% của Samsung VD/DA và 0,9% của LG HE là minh chứng rõ ràng cho tình trạng “làm nhiều nhưng lãi ít” trong ngành điện tử tiêu dùng. Các thương hiệu Hàn Quốc đang bị kẹt giữa hai lằn ranh: một bên là chi phí vận hành và nghiên cứu cao để duy trì thương hiệu và công nghệ, một bên là sức ép cạnh tranh giá rẻ từ Trung Quốc. Trong khi Sony có thể sống khỏe nhờ chiến lược tập trung vào cao cấp, thu hẹp quy mô và cắt giảm chi phí marketing, Samsung và LG với quy mô doanh số lớn hơn lại khó xoay chuyển nhanh chóng.
Thị trường đồ điện tử tiêu dùng hiện nay đang chuyển đổi mạnh mẽ. Người mua không còn mạnh tay chi nhiều cho các thiết bị gia dụng hay TV vì chúng đều đã quá đại trà. Sản phẩm từ Trung Quốc có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu với mức giá thấp hơn những thương hiệu lớn. Trong khi đó, phân khúc cao cấp – như TV OLED hay thiết bị AI – tuy có tiềm năng lợi nhuận cao hơn, lại đòi hỏi đầu tư lớn vào công nghệ và marketing, chưa kể sự cạnh tranh từ Sony và các hãng tên tuổi khác.
Samsung và LG đều nhận ra vấn đề này và đang cố gắng chuyển hướng. Samsung tập trung vào các sản phẩm “cao cấp khác biệt” với tính năng AI, trong khi LG đẩy mạnh mô hình kinh doanh đăng ký (subscription) và bán hàng tới doanh nghiệp (B2B) để tăng trưởng chất lượng. Tuy nhiên, những chiến lược này cần thời gian để phát huy hiệu quả, trong khi áp lực từ Trung Quốc không ngừng gia tăng.
Để thoát khỏi vòng xoáy, hai hãng cần tập trung hơn vào sản phẩm giá trị gia tăng cao, giảm phụ thuộc vào phân khúc phổ thông vốn đang bị Trung Quốc "ăn dần". Đồng thời, tối ưu hóa chi phí triệt để, tận dụng các công ty con hiệu quả như LG Innotek hay Harman để bù đắp lỗ hổng từ những mặt hàng điện tử cốt lõi. Thị trường điện tử tiêu dùng giờ không còn là sân chơi dễ dàng cho các ông lớn Hàn Quốc, mà là một cuộc chiến sinh tồn khốc liệt thực sự.
Doanh thu khủng nhưng lợi nhuận chỉ như "vài đồng bạc lẻ"
Trong tập đoàn Samsung Electronics, bộ phận VD/DA chịu trách nhiệm kinh doanh TV, đồ âm thanh, màn hình máy tính và thiết bị gia dụng nói chung (tủ lạnh, máy giặt,...) ghi nhận doanh thu gần 10 tỷ USD trong quý 4/2024, nhưng lợi nhuận chỉ đạt 138 triệu USD, tương ứng tỷ suất sinh lời 1,38%. Con số này cho thấy dù quy mô kinh doanh lớn, doanh thu 10 tỷ USD không phải con số nhỏ, song hãng TV lớn nhất thế giới bỏ túi được rất ít. Làm ra 100 đồng nhưng chỉ giữ lại được chưa tới 2 đồng trong đó. Đây là mức rất thấp so với vị thế dẫn đầu thị trường điện tử tiêu dùng với dải sản phẩm bao phủ rất rộng như tập đoàn Samsung.
LG thậm chí còn gặp khó khăn hơn. Bộ phận H&A chuyên đồ gia dụng (máy giặt, tủ lạnh, điều hòa,...) báo lỗ 80 triệu USD trên doanh thu 5 tỷ USD, trong khi bộ phận HE kinh doanh TV và đồ âm thanh lãi vỏn vẹn 25 triệu USD trên doanh thu 3 tỷ USD, đạt tỷ suất sinh lời 0,9% tức còn chưa vượt qua được mốc 1%. Đáng kể nhất là kinh doanh màn hình máy tính và laptop chịu lỗ hơn 83 triệu USD và là quý thứ 3 lỗ liên tiếp. Tổng thể, LG Electronics lỗ khoảng 73 triệu USD trong quý 4/2024 từ các hoạt động kinh doanh chính. May mắn nhờ khoản lợi nhuận từ công ty con LG Innotek (285 tỷ won) bù đắp sang mới có thể báo lãi.
Để so sánh, trong cùng kỳ tập đoàn Sony đạt doanh thu 4,7 tỷ USD và lợi nhuận 521 triệu USD từ kinh doanh đồ điện tử (TV, camera, smartphone, thiết bị âm thanh,...). Tỷ suất sinh lời ấn tượng 10,9%. Tuy nhiên, Sony có lợi thế khi định hướng tập trung vào phân khúc cao cấp. Hơn nữa, họ không bị phân tán nguồn lực vào các mảng làm ăn thua lỗ như LG đang phải gánh chịu. Hay cũng né tránh cạnh tranh trực diện với các thương hiệu giá rẻ đến từ Trung Quốc như Samsung. Khác với tủ lạnh, máy giặt, điều hòa hay TV, Trung Quốc không ảnh hưởng đáng kể ở thị trường camera trong khi đây đang là phân khúc "ăn nên làm ra" nhất của Sony.
Lợi nhuận bào mòn vì đâu?
Lý do đầu tiên khiến lợi nhuận của Samsung và LG sụt giảm là chi phí vận hành tăng cao. LG thừa nhận chi phí marketing tăng vọt trong quý 4/2024 (mùa mua sắm cuối năm) đã làm giảm lợi nhuận của bộ phận HE dù đây là mảng duy nhất có lãi. Samsung cũng chịu áp lực từ chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) khi chi tới 7 tỷ USD chỉ trong quý này và kỷ lục lên đến 24 tỷ USD cả năm 2024. Những khoản đầu tư lớn nhằm duy trì sức cạnh tranh nhưng khi lợi nhuận không tăng lên tương ứng, tỷ suất sinh lời bị kéo xuống. Khoản chi 7 tỷ USD này còn lớn hơn cả doanh thu 1 quý bộ phận giải trí tại gia của LG Electronics hay lĩnh vực điện tử Sony.
Thứ hai, nhu cầu thị trường giảm mạnh khi đã bão hòa là một yếu tố quan trọng. Báo cáo từ LG cho biết sự phục hồi chậm của nhu cầu đồ điện tử toàn cầu cùng bất ổn kinh tế, chi phí vận chuyển logistics tăng bất ngờ, đã ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh nửa cuối năm 2024. Samsung cũng đối mặt với tình trạng tương tự, khi thị phần TV giảm từ 30,1% năm 2023 xuống 28,3% năm 2024 theo số liệu từ các báo cáo trong ngành. Người tiêu dùng đang trì hoãn nâng cấp thiết bị hoặc chuyển sang sản phẩm giá rẻ hơn, làm giảm doanh số các dòng cao cấp – vốn là nguồn lợi nhuận chính của hai hãng.
Kẻ thù lớn nhất
Nguyên nhân lớn nhất khiến lợi nhuận Samsung và LG bị bào mòn chính là sự trỗi dậy của các thương hiệu Trung Quốc như TCL, Hisense, Xiaomi và Haier. Những cái tên này không chỉ cạnh tranh bằng giá thấp hơn mà còn cải thiện đáng kể chất lượng sản phẩm, thách thức vị thế Hàn Quốc. Ví dụ, theo báo cáo từ Omdia và Statista, TCL và Hisense đã vượt qua Samsung về sản lượng TV xuất xưởng trong năm 2024 nhờ khả năng kiểm soát giá cả và mở rộng sản xuất quy mô. Samsung mất đi gần 2% thị phần TV chỉ trong một năm, trong khi LG đã bị đánh bại hoàn toàn về doanh số bán ra.
Các thương hiệu Trung Quốc tận dụng chiến lược giá rẻ để chiếm lĩnh phân khúc phổ thông nơi lợi nhuận vốn đã mỏng. Điều này buộc Samsung và LG phải giảm giá hoặc tăng chi phí quảng bá để giữ chân khách hàng, dẫn đến tỷ suất sinh lời ngày càng thấp. Ví dụ, Sony tập trung vào TV cao cấp và thu hẹp dải sản phẩm, giảm sản lượng, giảm chi phí. Trong khi đó, Samsung và LG phải phân tán nguồn lực cho cả phân khúc trung cấp, cao cấp lẫn giá rẻ, duy trì nhiều chiến dịch quảng bá tốn kém, chi phí vận hành dây chuyền lớn. Như vậy, 2 công ty Hàn Quốc chủ yếu bị hao tổn nhiều ở vô số khoản chi "ăn" vào lợi nhuận.
Tỷ suất sinh lời 1,38% của Samsung VD/DA và 0,9% của LG HE là minh chứng rõ ràng cho tình trạng “làm nhiều nhưng lãi ít” trong ngành điện tử tiêu dùng. Các thương hiệu Hàn Quốc đang bị kẹt giữa hai lằn ranh: một bên là chi phí vận hành và nghiên cứu cao để duy trì thương hiệu và công nghệ, một bên là sức ép cạnh tranh giá rẻ từ Trung Quốc. Trong khi Sony có thể sống khỏe nhờ chiến lược tập trung vào cao cấp, thu hẹp quy mô và cắt giảm chi phí marketing, Samsung và LG với quy mô doanh số lớn hơn lại khó xoay chuyển nhanh chóng.
Lối thoát nào cho Samsung và LG?
Thị trường đồ điện tử tiêu dùng hiện nay đang chuyển đổi mạnh mẽ. Người mua không còn mạnh tay chi nhiều cho các thiết bị gia dụng hay TV vì chúng đều đã quá đại trà. Sản phẩm từ Trung Quốc có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu với mức giá thấp hơn những thương hiệu lớn. Trong khi đó, phân khúc cao cấp – như TV OLED hay thiết bị AI – tuy có tiềm năng lợi nhuận cao hơn, lại đòi hỏi đầu tư lớn vào công nghệ và marketing, chưa kể sự cạnh tranh từ Sony và các hãng tên tuổi khác.
Samsung và LG đều nhận ra vấn đề này và đang cố gắng chuyển hướng. Samsung tập trung vào các sản phẩm “cao cấp khác biệt” với tính năng AI, trong khi LG đẩy mạnh mô hình kinh doanh đăng ký (subscription) và bán hàng tới doanh nghiệp (B2B) để tăng trưởng chất lượng. Tuy nhiên, những chiến lược này cần thời gian để phát huy hiệu quả, trong khi áp lực từ Trung Quốc không ngừng gia tăng.
Để thoát khỏi vòng xoáy, hai hãng cần tập trung hơn vào sản phẩm giá trị gia tăng cao, giảm phụ thuộc vào phân khúc phổ thông vốn đang bị Trung Quốc "ăn dần". Đồng thời, tối ưu hóa chi phí triệt để, tận dụng các công ty con hiệu quả như LG Innotek hay Harman để bù đắp lỗ hổng từ những mặt hàng điện tử cốt lõi. Thị trường điện tử tiêu dùng giờ không còn là sân chơi dễ dàng cho các ông lớn Hàn Quốc, mà là một cuộc chiến sinh tồn khốc liệt thực sự.
