Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Năm 1971, kỹ sư điện Leon Chua đưa ra giả thuyết rằng ngoài điện trở, tụ điện và cuộn cảm, phải tồn tại một thành phần cơ bản thứ tư của điện toán. Ông gọi nó là memristor, ghép từ “memory” (bộ nhớ) và “resistor” (điện trở). Đến năm 2008, memristor mới chính thức được tạo ra, mở ra con đường cho điện toán thần kinh loại máy tính hoạt động giống não người.
Điểm đặc biệt của memristor là vừa có thể lưu trữ dữ liệu, vừa xử lý thông tin tại chỗ, giống như cách các khớp thần kinh trong não chúng ta hoạt động. Khác với chip truyền thống phải liên tục trao đổi dữ liệu giữa bộ nhớ và bộ xử lý, memristor giúp giảm tiêu tốn năng lượng và tăng tốc độ tính toán.
Theo nhóm nghiên cứu, lợi thế lớn nhất của công nghệ này là cho phép AI tính toán ngay tại chỗ, không phụ thuộc hoàn toàn vào điện toán đám mây. Điều này đồng nghĩa với việc bảo mật dữ liệu tốt hơn và tiết kiệm năng lượng hơn, giống như não người có thể thực hiện hàng tỷ tỷ phép tính mỗi giây chỉ với 20 watt điện.
Dù còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải, memristor chắc chắn đang trở thành nền tảng quan trọng cho thế hệ AI mới. Một ngày nào đó, những con chip mô phỏng não bộ này có thể giúp trí tuệ nhân tạo vượt xa giới hạn của công nghệ ngày nay. (popularmechanics)
Điểm đặc biệt của memristor là vừa có thể lưu trữ dữ liệu, vừa xử lý thông tin tại chỗ, giống như cách các khớp thần kinh trong não chúng ta hoạt động. Khác với chip truyền thống phải liên tục trao đổi dữ liệu giữa bộ nhớ và bộ xử lý, memristor giúp giảm tiêu tốn năng lượng và tăng tốc độ tính toán.
Bước đột phá từ Hàn Quốc
Đầu năm 2025, Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Hàn Quốc (KAIST) công bố đã phát triển memristor tự học có khả năng tự sửa lỗi và cải thiện hiệu suất theo thời gian. Con chip này có thể tách hình ảnh chuyển động khỏi nền trong xử lý video một tác vụ mà các hệ thống thần kinh nhân tạo trước đây gặp khó khăn. Kết quả nghiên cứu được đăng trên Nature Electronics.
Theo nhóm nghiên cứu, lợi thế lớn nhất của công nghệ này là cho phép AI tính toán ngay tại chỗ, không phụ thuộc hoàn toàn vào điện toán đám mây. Điều này đồng nghĩa với việc bảo mật dữ liệu tốt hơn và tiết kiệm năng lượng hơn, giống như não người có thể thực hiện hàng tỷ tỷ phép tính mỗi giây chỉ với 20 watt điện.
Tương lai của AI thần kinh
Memristor không chỉ mở ra con đường để tạo ra “bộ não trên chip”, mà còn đưa chúng ta đến gần hơn với ý tưởng về AI hình thái thần kinh những cỗ máy có khả năng tự học và tự cải thiện. Dù vậy, các nhà khoa học cũng cảnh báo rằng việc AI tính toán giống não người không có nghĩa nó sẽ sở hữu trí thông minh toàn diện như con người. Thay vào đó, trí tuệ nhân tạo có thể phát triển theo một hướng hoàn toàn khác, giống như một “tâm trí ngoài hành tinh” với logic riêng.Dù còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải, memristor chắc chắn đang trở thành nền tảng quan trọng cho thế hệ AI mới. Một ngày nào đó, những con chip mô phỏng não bộ này có thể giúp trí tuệ nhân tạo vượt xa giới hạn của công nghệ ngày nay. (popularmechanics)
