xunghuduongkhi
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Một nghiên cứu quốc tế do Đại học Southampton (Anh) dẫn đầu đã phát hiện ra rằng sự tương tác tai hại giữa đại dương và lục địa từng tạo nên một "địa ngục" khổng lồ trên Trái Đất, suýt nữa tước đi cơ hội ra đời của nhiều loài hiện nay. Sự kiện này diễn ra khoảng 185-85 triệu năm trước, kéo dài từ kỷ Jura sang kỷ Phấn Trắng.
Tuy nhiên, theo bài công bố trên tạp chí Nature Geoscience, đó không phải là một sự kiện liên tục trong suốt 100 triệu năm, mà là một loạt các sự kiện diễn ra theo chu kỳ. Trong mỗi sự kiện, lượng oxy hòa tan trong đại dương toàn cầu đột ngột giảm sút nghiêm trọng, biến các vùng nước từng nuôi dưỡng sự sống ban đầu trở thành "địa ngục" khổng lồ.
Hàng loạt sinh vật biển đã bị xóa sổ trong "địa ngục đại dương" ngạt thở này. Nhưng tác động không chỉ dừng lại ở đó. "Các sự kiện thiếu oxy đại dương giống như việc nhấn nút thiết lập lại hệ sinh thái của hành tinh", tác giả chính Tom Gernon, giáo sư Khoa học Trái đất tại Đại học Southampton, giải thích.
Nếu thiếu may mắn hơn, những sự kiện này có thể đã bẻ gãy con đường tiến hóa của sinh vật Trái đất, tạo nên một ngày tận thế thực sự, hoặc ít nhất khiến phần lớn các sinh vật ngày nay không có cơ hội tồn tại.
Vậy điều gì đã kích hoạt nút "thiết lập lại" nguy hiểm đó?
Nghiên cứu của nhóm tác giả đến từ Anh, Úc, Hà Lan, Canada và Mỹ đã chỉ ra rằng chính các lục địa là thủ phạm.
Bằng cách kết hợp các phân tích thống kê và mô hình máy tính phức tạp, nhóm nghiên cứu đã khám phá ra cách các chu trình hóa học trong đại dương phản ứng với sự tan rã của siêu lục địa phía Nam Gondwana.
Vào thời kỳ đó, Gondwana là nơi sinh sống của rất nhiều loài khủng long, trong khi siêu lục địa phía Bắc Laurasia lại vắng vẻ hơn nhiều. Kỷ Đại Trung Sinh - bao gồm kỷ Tam Điệp, Jura và Phấn Trắng - chứng kiến sự tan rã của Gondwana. Nhưng từ cuối kỷ Jura đến giữa kỷ Phấn Trắng, quá trình tan rã diễn ra dữ dội hơn.
Điều này gây ra các đợt hoạt động núi lửa dữ dội trên toàn thế giới. Khi các mảng kiến tạo dịch chuyển và các đáy biển mới hình thành, một lượng lớn phốt pho - chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự sống - đã được giải phóng từ các loại đá núi lửa đang phong hóa vào đại dương.
"Chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng về nhiều đợt phong hóa hóa học trên cả đáy biển và lục địa, xen kẽ làm gián đoạn các đại dương", các tác giả cho biết. Các yếu tố từng là khởi nguồn của sự sống giờ đây lại khiến sự sống đại dương bùng nổ quá mức. Sự gia tăng hoạt động sinh học đã dẫn đến một lượng lớn vật chất hữu cơ chìm xuống đáy đại dương, nơi chúng tiêu thụ một lượng lớn oxy.
Kết quả là đại dương, vốn được cung cấp quá nhiều yếu tố thuận lợi cho sự sống, lại mất đi thứ mà sự sống cần có để duy trì: Oxy. Nó trở thành một môi trường bị bón phân quá mức, không gì sống nổi, biến thành một địa ngục thực sự. Cuối cùng, quá trình này khiến các dải đại dương trở nên thiếu oxy, tạo ra vùng chết nơi hầu hết sinh vật biển bị diệt vong.
Các sự kiện thiếu oxy thường kéo dài khoảng 1-2 triệu năm và có tác động sâu sắc đến hệ sinh thái biển, dấu vết của chúng thậm chí còn được cảm nhận cho đến ngày nay. Sự sống trên Trái đất có mối liên kết chặt chẽ nên chắc chắn hệ sinh thái trên cạn cũng bị ảnh hưởng nặng nề.
Tuy nhiên, địa cầu một lần nữa chứng minh khả năng phục hồi của nó sau các sự kiện tuyệt chủng: Cái cũ chết đi, cái mới sẽ ra đời và lấp đầy các hốc sinh thái. Thậm chí, điều này có thể kích hoạt những bước nhảy vọt tiến hóa và kết quả là sự đa dạng sinh học phong phú như ngày nay.
Tuy nhiên, theo bài công bố trên tạp chí Nature Geoscience, đó không phải là một sự kiện liên tục trong suốt 100 triệu năm, mà là một loạt các sự kiện diễn ra theo chu kỳ. Trong mỗi sự kiện, lượng oxy hòa tan trong đại dương toàn cầu đột ngột giảm sút nghiêm trọng, biến các vùng nước từng nuôi dưỡng sự sống ban đầu trở thành "địa ngục" khổng lồ.
Hàng loạt sinh vật biển đã bị xóa sổ trong "địa ngục đại dương" ngạt thở này. Nhưng tác động không chỉ dừng lại ở đó. "Các sự kiện thiếu oxy đại dương giống như việc nhấn nút thiết lập lại hệ sinh thái của hành tinh", tác giả chính Tom Gernon, giáo sư Khoa học Trái đất tại Đại học Southampton, giải thích.
Nếu thiếu may mắn hơn, những sự kiện này có thể đã bẻ gãy con đường tiến hóa của sinh vật Trái đất, tạo nên một ngày tận thế thực sự, hoặc ít nhất khiến phần lớn các sinh vật ngày nay không có cơ hội tồn tại.
Vậy điều gì đã kích hoạt nút "thiết lập lại" nguy hiểm đó?
Nghiên cứu của nhóm tác giả đến từ Anh, Úc, Hà Lan, Canada và Mỹ đã chỉ ra rằng chính các lục địa là thủ phạm.
Bằng cách kết hợp các phân tích thống kê và mô hình máy tính phức tạp, nhóm nghiên cứu đã khám phá ra cách các chu trình hóa học trong đại dương phản ứng với sự tan rã của siêu lục địa phía Nam Gondwana.
Vào thời kỳ đó, Gondwana là nơi sinh sống của rất nhiều loài khủng long, trong khi siêu lục địa phía Bắc Laurasia lại vắng vẻ hơn nhiều. Kỷ Đại Trung Sinh - bao gồm kỷ Tam Điệp, Jura và Phấn Trắng - chứng kiến sự tan rã của Gondwana. Nhưng từ cuối kỷ Jura đến giữa kỷ Phấn Trắng, quá trình tan rã diễn ra dữ dội hơn.
Điều này gây ra các đợt hoạt động núi lửa dữ dội trên toàn thế giới. Khi các mảng kiến tạo dịch chuyển và các đáy biển mới hình thành, một lượng lớn phốt pho - chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự sống - đã được giải phóng từ các loại đá núi lửa đang phong hóa vào đại dương.
"Chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng về nhiều đợt phong hóa hóa học trên cả đáy biển và lục địa, xen kẽ làm gián đoạn các đại dương", các tác giả cho biết. Các yếu tố từng là khởi nguồn của sự sống giờ đây lại khiến sự sống đại dương bùng nổ quá mức. Sự gia tăng hoạt động sinh học đã dẫn đến một lượng lớn vật chất hữu cơ chìm xuống đáy đại dương, nơi chúng tiêu thụ một lượng lớn oxy.
Kết quả là đại dương, vốn được cung cấp quá nhiều yếu tố thuận lợi cho sự sống, lại mất đi thứ mà sự sống cần có để duy trì: Oxy. Nó trở thành một môi trường bị bón phân quá mức, không gì sống nổi, biến thành một địa ngục thực sự. Cuối cùng, quá trình này khiến các dải đại dương trở nên thiếu oxy, tạo ra vùng chết nơi hầu hết sinh vật biển bị diệt vong.
Các sự kiện thiếu oxy thường kéo dài khoảng 1-2 triệu năm và có tác động sâu sắc đến hệ sinh thái biển, dấu vết của chúng thậm chí còn được cảm nhận cho đến ngày nay. Sự sống trên Trái đất có mối liên kết chặt chẽ nên chắc chắn hệ sinh thái trên cạn cũng bị ảnh hưởng nặng nề.
Tuy nhiên, địa cầu một lần nữa chứng minh khả năng phục hồi của nó sau các sự kiện tuyệt chủng: Cái cũ chết đi, cái mới sẽ ra đời và lấp đầy các hốc sinh thái. Thậm chí, điều này có thể kích hoạt những bước nhảy vọt tiến hóa và kết quả là sự đa dạng sinh học phong phú như ngày nay.
