myle.vnreview
Writer
VinFast, Petrolimex, Thế Giới Di Động cùng nhiều doanh nghiệp khác đang đồng loạt phối hợp để phát triển hệ thống trạm đổi pin, mở ra hướng đi mới cho thị trường xe điện.
Nhiều hãng xe điện đang chuyển hướng sang mô hình trạm đổi pin cho xe máy điện. Ảnh: TMT Motors.
Thay vì tập trung hoàn toàn vào hạ tầng sạc điện như trước đây, các hãng xe điện và tập đoàn lớn trong nước đang chuyển hướng mạnh mẽ sang mô hình trạm đổi pin cho xe máy điện.
Đây được coi là giải pháp có thể giải quyết các điểm yếu của phương tiện điện: thời gian sạc lâu và chi phí pin cao. Thay vì chờ hàng giờ đồng hồ để sạc pin, người dùng chỉ mất vài phút đổi pin tại các điểm đặt sẵn, tiếp tục hành trình gần như không gián đoạn. Sự thuận tiện này đang tạo nên một cuộc đua mới, với sự tham gia của cả các tập đoàn lớn lẫn startup.
Bước đi gần đây nhất của nhà sản xuất xe điện thuộc Tập đoàn Vingroup là ký kết thỏa thuận hợp tác với Thế Giới Di Động để triển khai thêm khoảng 1.000 trạm đổi pin ngay tại hệ thống cửa hàng bán lẻ Thegioididong.com và Điện Máy Xanh của tập đoàn này. Hợp tác kỳ vọng giúp VinFast rút ngắn đáng kể thời gian mở rộng hạ tầng, đồng thời tiếp cận trực tiếp tệp khách hàng rộng lớn vốn thường xuyên lui tới chuỗi bán lẻ công nghệ.
Không đứng ngoài cuộc, Petrolimex - doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu lớn nhất cả nước - cũng đã hợp tác với một startup trong nước là Selex Motors để đưa vào vận hành 3 trạm đổi pin tại Hà Nội và TP.HCM.
Đối với mô hình trạm đổi pin, Selex Motors là cái tên đáng chú ý. Các trạm pin của hãng này cho phép người dùng thao tác đổi pin chỉ trong khoảng 2 phút. Điểm nổi bật ở các trạm đổi pin của Selex còn ở chỗ không chỉ phục vụ riêng cho một hãng xe, mà hướng tới khả năng sử dụng chung cho nhiều loại phương tiện điện. Đây có thể là bước khởi đầu cho một chuẩn chung, giúp thị trường tránh tình trạng “mạnh ai nấy làm” vốn gây lãng phí và bất tiện cho người dùng.
Tính đến nay, Selex Motors đã xây dựng và đưa vào hoạt động hơn 95 trạm đổi pin tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng… và đang tiếp tục mở rộng với mục tiêu hơn 100 trạm đổi pin. Mỗi trạm được vận hành tự động 24/7.
Một trạm đổi pin xe điện của Selex tại TP Đà Nẵng. Ảnh: Selex Motors.Trước đó, TMT Motors cũng tuyên bố đầu tư mạnh vào xe máy điện và trạm đổi pin. Cuối tháng 7, doanh nghiệp này cho biết sẽ mở bán 5 mẫu xe máy điện vào quý IV, đồng thời xây dựng hệ thống trạm sạc và đổi pin công cộng. Tuy nhiên, kế hoạch chi tiết chưa được TMT Motors hé lộ.
Honda Việt Nam cũng triển khai hình thức đổi pin xe máy điện, áp dụng cho mẫu CUV e. Nhưng thay vì xây dựng hệ thống trạm đổi pin công cộng, Honda Việt Nam tận dụng hệ thống các đại lý ủy quyền chính hãng (HEAD). Hiện có 19 cơ sở trên toàn quốc cung cấp dịch vụ này.
Theo các chuyên gia, sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp cùng một lúc khiến cuộc đua mở trạm đổi pin trở nên sôi động. Không chỉ là cuộc cạnh tranh về tốc độ phủ sóng, đây còn là quá trình định hình chuẩn mực cho một thị trường non trẻ. Những bước đi hiện tại sẽ quyết định ai nắm lợi thế khi nhu cầu xe điện bùng nổ trong tương lai.
Đối với người dùng, điều này đồng nghĩa việc sử dụng xe điện trở nên chủ động và thuận tiện hơn, không còn nỗi lo pin cạn giữa đường hay mất nhiều giờ để chờ sạc. Sự xuất hiện của hệ thống trạm đổi pin cũng góp phần giải quyết những bất tiện vốn tồn tại lâu nay, như khó khăn khi sạc tại nhà riêng hoặc chung cư... Khi những điểm yếu cốt lõi được tháo gỡ, xe điện có cơ hội lớn hơn để chinh phục người tiêu dùng.
Tuy nhiên, cơ hội luôn song hành cùng thách thức. Giám đốc kinh doanh của một hãng xe điện nói với Tri Thức - Znews, thách thức lớn nhất hiện nay khi làm các trạm đổi pin chính là câu chuyện tiêu chuẩn pin.
Mỗi hãng đang sử dụng một thiết kế riêng, khiến hệ thống đổi pin khó có thể vận hành chung. Nếu không có sự phối hợp để đưa ra chuẩn thống nhất, thị trường sẽ bị chia cắt thành những “ốc đảo” nhỏ, nơi người dùng chỉ có thể gắn bó với một thương hiệu. Điều này vừa làm hạn chế lợi ích của khách hàng, vừa khiến chi phí đầu tư hạ tầng tăng cao do mỗi doanh nghiệp phải tự xây dựng hệ thống riêng.
Chi phí đầu tư cũng là một rào cản lớn. Theo vị này, một trạm đổi pin không chỉ cần hạ tầng vật chất, mà còn phải duy trì kho pin dự phòng đủ lớn để đáp ứng nhu cầu thay thế liên tục. Việc bảo dưỡng, quản lý chất lượng pin, bảo đảm an toàn cháy nổ… đều kéo theo chi phí vận hành đáng kể. Trong khi đó, số lượng xe điện lưu thông trên thị trường vẫn chưa thực sự bùng nổ, khiến bài toán hoàn vốn trở nên phức tạp.
Mặt khác, khung pháp lý cho mô hình đổi pin tại Việt Nam còn chưa đầy đủ. Các quy định về an toàn, trách nhiệm giữa nhà sản xuất xe và đơn vị vận hành, tiêu chuẩn kỹ thuật đối với pin… đều cần được bổ sung rõ ràng hơn.
Dẫu vậy, triển vọng dài hạn của trạm đổi pin vẫn được nhiều chuyên gia đánh giá tích cực. Trong bối cảnh các quốc gia trong khu vực đã có kinh nghiệm triển khai, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi và áp dụng mô hình này.
Khi nhiều “ông lớn” cùng chung tay, thị trường có thể sẽ nhanh chóng vượt qua giai đoạn thử nghiệm để bước vào giai đoạn mở rộng quy mô. Vấn đề then chốt còn lại là liệu doanh nghiệp có sẵn sàng hợp tác để hình thành chuẩn chung, tạo lợi ích cho toàn ngành, thay vì phát triển theo hướng cát cứ.
"Cuộc đua mở trạm đổi pin không chỉ đơn thuần là cuộc chạy đua thương mại. Nó còn là quá trình thiết lập nền tảng hạ tầng cho tương lai di chuyển xanh tại Việt Nam. Thành công hay thất bại của mô hình này sẽ góp phần quyết định tốc độ phổ cập xe điện trong những năm tới, đồng thời ảnh hưởng đến nỗ lực giảm phát thải và chuyển đổi năng lượng của cả nền kinh tế", vị Giám đốc kinh doanh của hãng xe điện nói.
Nhiều hãng xe điện đang chuyển hướng sang mô hình trạm đổi pin cho xe máy điện. Ảnh: TMT Motors.
Thay vì tập trung hoàn toàn vào hạ tầng sạc điện như trước đây, các hãng xe điện và tập đoàn lớn trong nước đang chuyển hướng mạnh mẽ sang mô hình trạm đổi pin cho xe máy điện.
Đây được coi là giải pháp có thể giải quyết các điểm yếu của phương tiện điện: thời gian sạc lâu và chi phí pin cao. Thay vì chờ hàng giờ đồng hồ để sạc pin, người dùng chỉ mất vài phút đổi pin tại các điểm đặt sẵn, tiếp tục hành trình gần như không gián đoạn. Sự thuận tiện này đang tạo nên một cuộc đua mới, với sự tham gia của cả các tập đoàn lớn lẫn startup.
VinFast dẫn đầu
VinFast là cái tên đáng chú ý khi tuyên bố kế hoạch đầy tham vọng là triển khai 150.000 trạm đổi pin xe máy điện trên toàn quốc. Trước mắt, hãng đặt mục tiêu có 50.000 trạm đổi pin trong năm nay và nâng dần lên trong các năm sau. Việc quy hoạch mạng lưới đổi pin này lớn gấp nhiều lần so với hệ thống khoảng 17.000 cây xăng, dầu hiện nay trên toàn quốc.Bước đi gần đây nhất của nhà sản xuất xe điện thuộc Tập đoàn Vingroup là ký kết thỏa thuận hợp tác với Thế Giới Di Động để triển khai thêm khoảng 1.000 trạm đổi pin ngay tại hệ thống cửa hàng bán lẻ Thegioididong.com và Điện Máy Xanh của tập đoàn này. Hợp tác kỳ vọng giúp VinFast rút ngắn đáng kể thời gian mở rộng hạ tầng, đồng thời tiếp cận trực tiếp tệp khách hàng rộng lớn vốn thường xuyên lui tới chuỗi bán lẻ công nghệ.
Không đứng ngoài cuộc, Petrolimex - doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu lớn nhất cả nước - cũng đã hợp tác với một startup trong nước là Selex Motors để đưa vào vận hành 3 trạm đổi pin tại Hà Nội và TP.HCM.
Đối với mô hình trạm đổi pin, Selex Motors là cái tên đáng chú ý. Các trạm pin của hãng này cho phép người dùng thao tác đổi pin chỉ trong khoảng 2 phút. Điểm nổi bật ở các trạm đổi pin của Selex còn ở chỗ không chỉ phục vụ riêng cho một hãng xe, mà hướng tới khả năng sử dụng chung cho nhiều loại phương tiện điện. Đây có thể là bước khởi đầu cho một chuẩn chung, giúp thị trường tránh tình trạng “mạnh ai nấy làm” vốn gây lãng phí và bất tiện cho người dùng.
Tính đến nay, Selex Motors đã xây dựng và đưa vào hoạt động hơn 95 trạm đổi pin tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng… và đang tiếp tục mở rộng với mục tiêu hơn 100 trạm đổi pin. Mỗi trạm được vận hành tự động 24/7.
Một trạm đổi pin xe điện của Selex tại TP Đà Nẵng. Ảnh: Selex Motors.
Honda Việt Nam cũng triển khai hình thức đổi pin xe máy điện, áp dụng cho mẫu CUV e. Nhưng thay vì xây dựng hệ thống trạm đổi pin công cộng, Honda Việt Nam tận dụng hệ thống các đại lý ủy quyền chính hãng (HEAD). Hiện có 19 cơ sở trên toàn quốc cung cấp dịch vụ này.
Theo các chuyên gia, sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp cùng một lúc khiến cuộc đua mở trạm đổi pin trở nên sôi động. Không chỉ là cuộc cạnh tranh về tốc độ phủ sóng, đây còn là quá trình định hình chuẩn mực cho một thị trường non trẻ. Những bước đi hiện tại sẽ quyết định ai nắm lợi thế khi nhu cầu xe điện bùng nổ trong tương lai.
Cơ hội và thách thức
Sự tham gia đồng loạt của các doanh nghiệp lớn trong việc xây dựng mạng lưới trạm đổi pin đang mang lại những tín hiệu tích cực cho thị trường.Đối với người dùng, điều này đồng nghĩa việc sử dụng xe điện trở nên chủ động và thuận tiện hơn, không còn nỗi lo pin cạn giữa đường hay mất nhiều giờ để chờ sạc. Sự xuất hiện của hệ thống trạm đổi pin cũng góp phần giải quyết những bất tiện vốn tồn tại lâu nay, như khó khăn khi sạc tại nhà riêng hoặc chung cư... Khi những điểm yếu cốt lõi được tháo gỡ, xe điện có cơ hội lớn hơn để chinh phục người tiêu dùng.
Tuy nhiên, cơ hội luôn song hành cùng thách thức. Giám đốc kinh doanh của một hãng xe điện nói với Tri Thức - Znews, thách thức lớn nhất hiện nay khi làm các trạm đổi pin chính là câu chuyện tiêu chuẩn pin.
Mỗi hãng đang sử dụng một thiết kế riêng, khiến hệ thống đổi pin khó có thể vận hành chung. Nếu không có sự phối hợp để đưa ra chuẩn thống nhất, thị trường sẽ bị chia cắt thành những “ốc đảo” nhỏ, nơi người dùng chỉ có thể gắn bó với một thương hiệu. Điều này vừa làm hạn chế lợi ích của khách hàng, vừa khiến chi phí đầu tư hạ tầng tăng cao do mỗi doanh nghiệp phải tự xây dựng hệ thống riêng.
Chi phí đầu tư cũng là một rào cản lớn. Theo vị này, một trạm đổi pin không chỉ cần hạ tầng vật chất, mà còn phải duy trì kho pin dự phòng đủ lớn để đáp ứng nhu cầu thay thế liên tục. Việc bảo dưỡng, quản lý chất lượng pin, bảo đảm an toàn cháy nổ… đều kéo theo chi phí vận hành đáng kể. Trong khi đó, số lượng xe điện lưu thông trên thị trường vẫn chưa thực sự bùng nổ, khiến bài toán hoàn vốn trở nên phức tạp.
Mặt khác, khung pháp lý cho mô hình đổi pin tại Việt Nam còn chưa đầy đủ. Các quy định về an toàn, trách nhiệm giữa nhà sản xuất xe và đơn vị vận hành, tiêu chuẩn kỹ thuật đối với pin… đều cần được bổ sung rõ ràng hơn.
Dẫu vậy, triển vọng dài hạn của trạm đổi pin vẫn được nhiều chuyên gia đánh giá tích cực. Trong bối cảnh các quốc gia trong khu vực đã có kinh nghiệm triển khai, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi và áp dụng mô hình này.
Khi nhiều “ông lớn” cùng chung tay, thị trường có thể sẽ nhanh chóng vượt qua giai đoạn thử nghiệm để bước vào giai đoạn mở rộng quy mô. Vấn đề then chốt còn lại là liệu doanh nghiệp có sẵn sàng hợp tác để hình thành chuẩn chung, tạo lợi ích cho toàn ngành, thay vì phát triển theo hướng cát cứ.
"Cuộc đua mở trạm đổi pin không chỉ đơn thuần là cuộc chạy đua thương mại. Nó còn là quá trình thiết lập nền tảng hạ tầng cho tương lai di chuyển xanh tại Việt Nam. Thành công hay thất bại của mô hình này sẽ góp phần quyết định tốc độ phổ cập xe điện trong những năm tới, đồng thời ảnh hưởng đến nỗ lực giảm phát thải và chuyển đổi năng lượng của cả nền kinh tế", vị Giám đốc kinh doanh của hãng xe điện nói.
Nguồn: Thủy Tiên/Znews
