Khi trẻ bị cảm lạnh nên làm gì?

[ThanhDat]

Vào giai đoạn chuyển mùa, khoảng tháng 8 - tháng 10, các bệnh lý về đường hô hấp cũng gia tăng ở trẻ em, nhất là cảm lạnh. Để trẻ được chăm sóc tốt nhất khi bị cảm lạnh, phụ huynh cần biết chăm sóc cho trẻ đúng cách tại nhà cũng như biết khi nào phải đưa trẻ đến cơ sở y tế. Sau đây là tư vấn của TS.BS Trần Anh Tuấn- Trưởng khoa Hô hấp Bệnh viện Nhi Đồng 1
Con em 3 tuổi, bé có ho đờm 2 hôm nay kèm sổ mũi nữa. Ho có đờm đặc, màu trắng đục. Xin hỏi BS màu sắc đờm này có bất thường không ạ? Em được các chị mách dùng nước sả gừng, súc miệng mỗi ngày giúp tan đờm hiệu quả, cách này có dùng được cho bé nhà em không ạ? Bé sụt sịt, ho đờm ngày lẫn đêm khiến em lo lắng quá, có cách nào nhanh hết tình trạng này?
Trường hợp bé 3 tuổi ho có đờm kèm sổ mũi rất thường gặp. Đờm màu trắng đục không có ý nghĩa bệnh lý, cũng không phải bằng chứng cho việc nhiễm trùng, nhiễm vi khuẩn. Như vậy trường hợp bé nhà bạn là không có gì bất thường.
Vấn đề dùng nước sả gừng mỗi ngày có thể tốt cho trẻ lớn hoặc người lớn. Tuy nhiên, em bé 3 tuổi phải súc miệng bằng nước sả gừng có vị cay, nồng thì e rằng không khả thi.
Để giúp trẻ nhanh hết tình trạng này, bạn cần lưu ý đến nhiều biện pháp khác nhau.
dùng thuốc ho có nguồn gốc thảo dược đã được chứng minh hiệu quả, an toàn giúp trẻ tránh được sự khó chịu do ho nhiều.
lưu ý giữ ấm cho trẻ, sử dụng các phương tiện giải nhiệt hợp lý, làm thông thoáng mũi thường xuyên cho trẻ, không cho trẻ ăn uống hoặc bú no vào ban đêm, trước khi đi ngủ.
Ngoài ra, nếu bạn đã chăm sóc tốt cho trẻ nhưng sau 7 ngày, tình trạng vẫn không có chiều hướng suy giảm thì cần đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám.

Thưa BS, bé nhà em bị cảm lạnh, thấy sổ mũi, ho có đờm và thường nặng hơn khi về đêm. Liệu việc ho thường xuyên này có gây tổn thương phổi của bé không thưa BS? Có cách nào giúp bé giảm bớt các triệu chứng này ạ?
Ho là một phản xạ bảo vệ có lợi cho cơ thể trẻ. Nhờ có phản xạ ho mà cơ thể có thể tống xuất đờm ra ngoài, làm đường thở thông thoáng, dễ thở hơn. Ngoài ra, việc ho còn giúp tống xuất mầm bệnh ra ngoài.
Trong một số trường hợp trẻ ho quá nhiều sẽ khiến trẻ bị nôn ói, đau họng, ăn uống khó khăn, tức ngực, khó ngủ, khó sinh hoạt hoặc nghiêm trọng hơn là chảy máu mắt. Nhưng không có trường hợp ho nhiều gây tổn thương phổi.

Để giúp trẻ giảm bớt triệu chứng ho có nhiều cách như:

Nếu trẻ ho nhiều có thể cho trẻ sử dụng các loại thuốc ho có nguồn gốc thảo dược, an toàn, phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Giữ ấm cho trẻ, sử dụng các phương tiện giải nhiệt hợp lý
Thường xuyên làm thông thoáng mũi cho trẻ, đặc biệt là trước khi ngủ. Tình trạng chảy nước mũi khi trẻ nằm ngủ sẽ khiến mũi bị tắc, rất khó chịu. Mặt khác nước mũi có xu hướng chảy từ tầng sau họng xuống họng làm trẻ ho nhiều vào ban đêm.
Cần tránh cho trẻ ăn uống quá no vào ban đêm vì có thể làm cho trẻ ho nhiều hơn.

Thưa BS, những thói quen sai lầm nào mình cần tránh khi chăm sóc trẻ bị cảm lạnh để bệnh không trở nặng hoặc để lại hậu quả lâu dài về sau.

Khi trẻ bệnh, phụ huynh thường có tâm lý chung là rất lo lắng và tìm đủ mọi cách với hy vọng con mình sẽ khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, một số sai lầm trong việc chăm sóc khiến tình trạng bệnh có thể trở nên nguy hiểm. Những việc làm không đúng bao gồm:
Khi con bị ho không cho ăn tôm, cua hay những loại động vật có vỏ cứng vì nghĩ rằng trẻ sẽ bị kích thích và ho nhiều hơn, thậm chí kiêng cả thịt bò, thịt gà. Điều này hoàn toàn không chính xác, vì chỉ những trường hợp trẻ thật sự bị dị ứng mới cần phải kiêng ăn. Cha mẹ nên cho con ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo uống đủ nước.
Không cho bé uống sữa khi bé bị ho có đờm, vì cho rằng điều này khiến con nôn ói. Tuy nhiên, khi sữa vào trong dạ dày sữa sẽ bị vón cục lại nên sữa không phải là nguyên nhân khiến trẻ bị ho trào đờm và gây ói mửa. Trong trường hợp này, cha mẹ nên chia các bữa ăn uống thành nhiều cữ nhỏ hơn tránh trào ngược thức ăn gây khó chịu cho trẻ.
Sử dụng các phương tiện giải nhiệt (máy lạnh, quạt) như bình thường, nhất là khi trẻ ho trong thời điểm giao mùa, nắng mưa thất thường. Điều này không làm trẻ dễ chịu hơn mà ngược lại còn làm cho bệnh kéo dài và dễ trở nặng hơn. Chỉ cần KHÔNG cho trẻ ở trong phòng máy lạnh quá 3 giờ, KHÔNG bật nhiệt độ dưới 27 độ C.
Vấn đề sử dụng thuốc:

• Lạm dụng kháng sinh: trẻ bị cảm lạnh thông thường thì không cần kháng sinh vì kháng sinh chỉ diệt được vi khuẩn. Dùng kháng sinh không đúng mục đích không mang lại hiệu quả mà thậm chí còn khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa, thậm chí là dị ứng ứng thuốc, vi khuẩn đề kháng kháng sinh.
• Lạm dụng Paracetamol: thuốc này chỉ sử dụng khi trẻ sốt từ 38,5 độ C trở lên. Việc dùng thuốc hạ sốt như thuốc cảm là không cần thiết, sẽ làm trẻ dễ toát mồ hôi và cảm lạnh hơn.
• Lạm dụng thuốc ho, sổ mũi: đây là những triệu chứng phổ biến khi trẻ bị cảm lạnh. Việc sử dụng thuốc ho , sổ mũi là cần thiết khi tình trạng này khiến trẻ khó chịu, biếng ăn, khó ngủ. Song, nhiều bậc phụ huynh lại có thói quen dùng thuốc của người lớn chia 4, chia 5, tự ước lượng theo tình trạng của chính mình mà không biết rằng thuốc không chỉ phụ thuộc vào cân nặng mà còn liên quan đến lứa tuổi. Có nhiều loại thuốc ho rất tốt cho người lớn nhưng chứa các hoạt chất có thể khiến trẻ bị ngộ độc. Vì vậy, khi sử dụng thuốc ho cho trẻ, cần lưu ý lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược, an toàn và phù hợp với độ tuổi.

Nói tóm lại, trong việc sử dụng thuốc các bậc phụ huynh cần lưu ý sử dụng theo đúng khuyến cáo của bác sĩ, không nên lạm dụng thuốc làm bệnh nặng hơn.

Sau cơn ho, bé nhà em thường nôn ra nhiều chất nhầy, đây có phải do bé nhiều đờm trong cổ họng không ạ, làm sao để hết tình trạng ho đờm này? Gần đây, thời tiết nóng bức quá, ngày có khi bé nhà em đòi tắm 2-3 lần, rồi còn nằm điều hòa cả ngày nữa. Mong BS tư vấn giúp em cách vệ sinh cơ thể, vệ sinh họng cho trẻ ho có đờm, cảm lạnh tốt nhất ạ.

Quan niệm trẻ ho ra chất nhầy do có nhiều đờm trong cổ họng là không chính xác. Thực tế, những chất trẻ nôn ra khi ho xuất phát từ đường tiêu hóa chứ không phải từ đường hô hấp. Chúng ta cần biết rằng, khi thức ăn vào đường tiêu hóa sẽ trở thành những chất dạng nhớt, vì vậy chất nôn ói của trẻ đa phần sẽ nhớt và không phải do có đờm trong cổ họng.
Có rất nhiều cách để giải quyết tình trạng ho có đờm.
Thứ nhất, bạn cho trẻ uống nhiều nước, chia thành nhiều lần uống trong ngày. Uống nhiều nước sẽ làm dịu họng và giảm ho cho trẻ. Đồng thời, uống nhiều nước giúp đờm loãng, tống xuất đờm dễ dàng hơn. Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng, việc cho trẻ uống nhiều nước có hiệu quả tương đương với thuốc long đờm.
Thứ hai, bạn có thể cho bé sử dụng thuốc long đờm phù hợp với trẻ nhỏ.
Đặc biệt, khi trẻ bị ho nhiều, không nên để trẻ bị nhiễm lạnh. Nếu sử dụng máy điều hòa, không nên bật nhiệt độ thấp hơn 27 độ C và không cho trẻ trong môi trường này quá 3 tiếng.
Không cho trẻ ăn, bú no trước khi ngủ vì dễ gây trào ngược thực quản.
Khi trẻ đang bệnh, phụ huynh cần lưu ý vệ sinh thân thể, nhất là trong thời tiết nắng nóng. Bình thường, chúng ta tắm cho trẻ một lần một ngày, nếu trẻ bị ho, cha mẹ có thể dùng khăn để lau, sẽ có lợi hơn việc tắm thường xuyên. Khi tắm, nên chọn thời điểm ấm nhất trong ngày, tránh nơi có gió lùa và mặc quần áo ngay sau khi tắm để tránh bị nhiễm lạnh.
Đồng thời, nên cho trẻ súc miệng bằng nước muối 2 lần/ngày, điều này cũng mang lại hiệu quả nhất định trong trường hợp ho có đờm.

Khi nào thì phải đưa bé đến cơ sở y tế?

Một số dấu hiệu cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay:
Ngủ li bì, không thể lay gọi, đánh thức được;
Trẻ bệnh đến mức không thể uống nước được, uống bao nhiêu ói bấy nhiêu, lặp lại nhiều lần; các bé bị co giật, nặng hơn là bị tím tái,
Trẻ dưới 2 tháng tuổi: bỏ bú (trẻ bị mệt đến mức không bú được hoặc bú không bằng 1/2 lượng sữa bình thường)
Sốt cao liên tục trên 39 độ C trong 2-3 ngày không giảm
Ho ra máu, ho khạc đờm màu vàng hoặc xanh có mùi hôi thối hoặc mủ
Ho kéo dài không thuyên giảm sau 1 tuần dù đã được điều trị thích hợp
Thở co lõm lồng ngực (khi hít vào vào phần dưới lồng ngực bị lõm và hóp vô)
Thở nhanh: đếm được nhịp thở lúc bé nằm yên, không khóc, không bú. Nhìn vào phần bụng của trẻ, mỗi lần ngực bụng nhấp nhô là một nhịp. Đếm trong vòng 60 giây, sau đó đối chiếu với ngưỡng thở nhanh.
* dưới 2 tháng tuổi: ngưỡng thở nhanh là 60 lần/ phút
* từ 2 tháng đến 1 tuổi : từ 50 lần/ phút trở lên là thở nhanh
* trên 1 tuổi: từ 40 lần/ phút trở lên là thở nhanh

Trẻ bị cảm lạnh không chữa có thể đưa đến những biến chứng nào ạ?

Cảm lạnh do Rhinovirus gây ra. Nếu được chăm sóc tốt, trẻ sẽ khỏi trong vòng 10-14 ngày. Tuy nhiên trong một số trường hợp cảm lạnh vẫn có thể dẫn đến các biến chứng.
Biến chứng thường gặp là :
Viêm tai giữa, chảy mủ tai, viêm mũi xoang nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng rắc rối hơn ở nội sọ.
Viêm phế quản, viêm phổi. Khoảng 20-25% trẻ bị cảm lạnh thông thường có khả năng diễn tiến thành viêm phổi.
Khởi phát cơn hen nếu cảm lạnh xảy ra trên một bệnh nhi hen suyễn. Khoảng 80% trường hợp trẻ em lên cơn hen có nhiễm virus cảm lạnh.

Mấy nay trời mưa nắng thất thường, mà dịp nào đến đợt này bé nhà em cũng bị cảm lạnh hết. Mong BS cho em lời khuyên làm sao để phòng ngừa cảm lạnh cho trẻ? Tiêm ngừa cúm có giúp phòng ngừa cảm lạnh không thưa BS?

Để phòng ngừa cảm lạnh trong thời gian này, chúng ta cần áp dụng đúng quy tắc 5K, đeo khẩu trang và rửa tay để hạn chế bị nhiễm bệnh. Tránh tiếp xúc gần gũi, giữ khoảng cách với người khác, đặc biệt là người có các triệu chứng về hô hấp.
Ở thời điểm giao mùa cần giữ ấm cho trẻ một cách linh hoạt. Khi trời mưa, gió cần mặc các trang phục phù hợp tránh gió lùa, khi trời nắng nóng cần sử dụng các phương tiện giải nhiệt như quạt máy, máy lạnh cho phù hợp để trẻ dễ chịu, không gây hại sức khỏe.
Ngoài ra, các bậc phụ huynh cần cung cấp cho trẻ đầy đủ các chất dinh dưỡng. Đặc biệt trong mùa này cần cho trẻ ăn các loại hoa quả bổ sung vitamin giúp tăng sức đề kháng, chống lại bệnh tật.
Tiêm ngừa cúm có lợi trong phòng ngừa cúm nhưng không thể phòng ngừa cảm lạnh. Thế giới hiện nay chưa sản xuất được vắc xin phòng chống bệnh cảm lạnh thông thường này.

Nên cho trẻ uống thuốc ho như thế nào? Dùng bao lâu thì dừng và có thể dùng chung với các thuốc khác chẳng hạn paracetamol? vì có lúc sốt thì em vẫn cần cho con uống thuốc hạ sốt.

Cảm lạnh do Rhinovirus gây ra, hiện nay trên thế giới chưa có loại thuốc nào chữa hết cảm lạnh, kể cả các loại vitamin. Việc sử dụng thuốc ho giúp làm suy giảm triệu chứng khi trẻ ho nhiều gây ra khó chịu. Tùy theo mức độ đáp ứng, mức độ nặng lâm sàng của trẻ mà sử dụng các loại thuốc ho phù hợp.
Chúng ta thường cho trẻ sử dụng thuốc ho đến khi triệu chứng được cải thiện (khoảng 1 tuần). Trường hợp trẻ hết triệu chứng, vẫn nên cho trẻ dùng thêm 2-3 ngày nữa để đảm bảo khỏi hẳn bệnh.
Theo kinh nghiệm thuốc ho thảo dược không tương tác với thuốc thông thường như Paracetamol và các loại thuốc khác sử dụng trong trường hợp trẻ bị ho có đờm.
TS.BS Trần Anh Tuấn- TK Hô hấp Bệnh viện Nhi Đồng 1
Đọc chi tiết tại đây: https://nhidong.org.vn/cac-benh-thuong-gap/cham-soc-tre-khi-bi-cam-lanh-c57-2438.aspx