myle.vnreview
Writer
Phụ nữ bị đau nửa đầu nhiều gấp ba lần nam giới và thường dữ dội hơn. Theo trang công nghệ Wired, nghiên cứu mới về vai trò của hormone đang giúp giải thích lý do tại sao.
Các cơn đau nửa đầu không phải là cơn đau đầu thông thường. Chúng có thể gây đau dữ dội và buồn nôn, kéo dài hàng giờ hoặc thậm chí nhiều ngày, khiến những người bị đau không thể làm gì khác ngoài việc nghỉ ngơi. Và đối với hàng triệu phụ nữ, những cơn đau này không chỉ là trải nghiệm thỉnh thoảng mà là một thử thách tái diễn.
Phụ nữ bị đau nửa đầu nhiều gấp ba lần nam giới, với các cơn đau kéo dài và dữ dội hơn. Anne MacGregor, một chuyên gia về đau đầu và sức khỏe phụ nữ cho biết: "Nó phổ biến hơn nhiều so với hầu hết mọi người nhận ra". Đau nửa đầu là nguyên nhân hàng đầu gây ra những khó trong cuộc sống đối với phụ nữ trong độ tuổi từ 15 đến 49. Mặc dù vẫn còn một số bí ẩn về cách thức hoạt động của chứng đau nửa đầu, nhưng một lý do cho sự khác biệt về giới tính là hormone.
Trong thời thơ ấu, bé trai dễ bị đau nửa đầu hơn bé gái, nhưng tuổi dậy thì làm thay đổi đáng kể sự cân bằng này. Vào thời điểm dậy thì, hormone sinh dục bắt đầu dao động và gây ra những thay đổi về thể chất bao gồm cả thời kỳ kinh nguyệt. Đây thường là thời điểm bé gái bị đau nửa đầu lần đầu. Từ tuổi dậy thì trở đi, bé gái bị đau nửa đầu nhiều hơn bé trai, sự chênh lệch này ngày càng rõ rệt hơn khi mọi người bước vào độ tuổi giữa ba mươi và kéo dài đến cuối đời. Anne MacGregor cho biết: "Tình trạng này rất hỗn loạn ở hai giai đoạn cuối của độ tuổi sinh sản của phụ nữ".
Ở tuổi trưởng thành, nhiều phụ nữ bị đau nửa đầu cho biết họ bị đau nửa đầu liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Người ta cho rằng sự sụt giảm đột ngột của estradiol - một dạng estrogen mạnh - đóng vai trò quan trọng. Vài ngày trước khi hành kinh, được gọi là giai đoạn hoàng thể muộn, nồng độ estradiol giảm mạnh. Những phụ nữ dễ bị đau nửa đầu có xu hướng bị giảm estradiol nhanh hơn vào thời điểm hành kinh so với những phụ nữ không bị. Mặc dù estrogen cũng giảm vào thời điểm rụng trứng, nhưng tốc độ giảm không nhanh bằng, điều này có thể giải thích tại sao chứng đau nửa đầu không phổ biến vào thời điểm này. Vai trò của estrogen cũng được quan sát thấy ở những phụ nữ chuyển giới đang dùng liệu pháp hormone, những người có tần suất đau nửa đầu tương tự như phụ nữ dị tính.
Các giai đoạn estrogen dao động cũng liên quan đến chứng đau nửa đầu ở phụ nữ. Khi phụ nữ bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, giai đoạn chuyển tiếp dẫn đến mãn kinh, hormone trở nên đặc biệt thất thường. Anna MacGregor cho biết: "Những phụ nữ không bị đau nửa đầu do kinh nguyệt trước đó có nhiều khả năng bị đau nửa đầu trong thời kỳ tiền mãn kinh". Sau khi mãn kinh, một số người cảm thấy dễ chịu hơn. Richard Lipton, một bác sĩ thần kinh và dịch tễ học tại Cao đẳng Y khoa Albert Einstein ở New York (Mỹ) cho biết: "Nhưng điều quan trọng cần nói là các mô hình này có thể thay đổi, không phải ai cũng khỏe hơn".
Mối liên hệ giữa estrogen và chứng đau nửa đầu đã được ghi chép đầy đủ, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu đầy đủ về cách nó góp phần vào sự khởi phát và tiến triển của chứng đau nửa đầu. Richard Lipton, một bác sĩ thần kinh và dịch tễ học tại Cao đẳng Y khoa Albert Einstein ở New York (Mỹ) giải thích rằng chứng đau nửa đầu là một rối loạn đặc trưng bởi não nhạy cảm. Ông cho biết: "Khi tôi nói nhạy cảm, ý tôi là dễ bị các yếu tố ngoại sinh khiến chứng đau nửa đầu có khả năng xảy ra nhiều hơn". Một thứ gì đó như sự thay đổi hormone có thể gây ra phản ứng.
Nhưng estrogen không hoạt động một mình. Sự thay đổi nồng độ estrogen cũng ảnh hưởng đến các hormone khác như serotonin, thường bảo vệ chống lại chứng đau nửa đầu bằng cách làm giảm độ nhạy cảm với cơn đau. Khi nồng độ estrogen giảm, nồng độ serotonin cũng giảm, làm tăng khả năng bị đau nửa đầu. Các tác nhân kích hoạt cũng hoạt động song song. Khi đủ các yếu tố kết hợp với nhau—chẳng hạn như sự sụt giảm estrogen, kết hợp với tình trạng thiếu ngủ, ăn uống không điều độ, mất nước hoặc căng thẳng—một cơn đau có thể xảy ra.
Tương tác của estrogen với peptide liên quan đến gen calcitonin (CGRP) cũng làm phức tạp thêm tình hình. CGRP là một chất hóa học được các tế bào thần kinh sử dụng để giao tiếp với nhau, Richard Lipton giải thích. Nó làm giãn mạch máu và tăng lưu lượng máu, có liên quan đến sự khởi phát và cơn đau nửa đầu. Richard Lipton cho biết: "Chúng tôi biết rằng trong các cơn đau nửa đầu, nếu bạn lấy máu từ những người bị đau nửa đầu, nồng độ CGRP sẽ cao". Phụ nữ có nồng độ CGRP cao hơn nam giới và những thay đổi về nồng độ estrogen ảnh hưởng đến CGRP trong các đường dẫn truyền cơn đau của não. Nghiên cứu trên chuột cũng chỉ ra rằng phụ nữ phản ứng mạnh hơn với CGRP.
Nghiên cứu mới cho thấy progesterone, một loại hormone sinh dục khác, cũng có thể đóng vai trò trong chứng đau nửa đầu. Những phát hiện gần đây cho thấy việc kích hoạt các thụ thể progesterone trong não có thể làm tăng khả năng bị đau. Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Virginia của Mỹ đã điều trị cho chuột bằng nitroglycerin, một chất giãn mạch mô phỏng chứng đau nửa đầu. Sau đó, khi họ cho chuột dùng progesterone, họ thấy rằng nó khiến chúng dễ bị đau hơn - thể hiện qua việc chúng tránh ánh sáng và phản ứng với cảm giác châm chích.
Suchitra Joshi, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết vai trò của progesterone trong chứng đau nửa đầu đã bị bỏ qua trong nhiều năm và những phát hiện này "có thể cung cấp một mục tiêu tiềm năng để điều trị".
Nghiên cứu mới cũng đang lập bản đồ các thành phần di truyền có thể có đối với chứng đau nửa đầu ở phụ nữ và các cuộc điều tra cụ thể về giới tính khác đang được thúc đẩy, giúp giới khoa học hiểu rõ hơn về chứng đau nửa đầu. Ngay cả ngày nay, một yếu tố phân biệt giới tính vẫn tồn tại trong điều trị chứng đau nửa đầu, khi phụ nữ ít có khả năng được kê đơn thuốc hơn nam giới.
Richard Lipton cho biết: "Đôi khi, việc coi đây là bệnh của phụ nữ là một cách để bác bỏ nó". Mặc dù phụ nữ có nhiều người bị phải đi khám đau nửa đầu hơn và có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc chứng đau nửa đầu hơn, nhưng “nam giới được chẩn đoán mắc chứng đau nửa đầu có nhiều khả năng được điều trị hơn phụ nữ mắc chứng đau nửa đầu”.
Các cơn đau nửa đầu không phải là cơn đau đầu thông thường. Chúng có thể gây đau dữ dội và buồn nôn, kéo dài hàng giờ hoặc thậm chí nhiều ngày, khiến những người bị đau không thể làm gì khác ngoài việc nghỉ ngơi. Và đối với hàng triệu phụ nữ, những cơn đau này không chỉ là trải nghiệm thỉnh thoảng mà là một thử thách tái diễn.
Phụ nữ bị đau nửa đầu nhiều gấp ba lần nam giới, với các cơn đau kéo dài và dữ dội hơn. Anne MacGregor, một chuyên gia về đau đầu và sức khỏe phụ nữ cho biết: "Nó phổ biến hơn nhiều so với hầu hết mọi người nhận ra". Đau nửa đầu là nguyên nhân hàng đầu gây ra những khó trong cuộc sống đối với phụ nữ trong độ tuổi từ 15 đến 49. Mặc dù vẫn còn một số bí ẩn về cách thức hoạt động của chứng đau nửa đầu, nhưng một lý do cho sự khác biệt về giới tính là hormone.
Trong thời thơ ấu, bé trai dễ bị đau nửa đầu hơn bé gái, nhưng tuổi dậy thì làm thay đổi đáng kể sự cân bằng này. Vào thời điểm dậy thì, hormone sinh dục bắt đầu dao động và gây ra những thay đổi về thể chất bao gồm cả thời kỳ kinh nguyệt. Đây thường là thời điểm bé gái bị đau nửa đầu lần đầu. Từ tuổi dậy thì trở đi, bé gái bị đau nửa đầu nhiều hơn bé trai, sự chênh lệch này ngày càng rõ rệt hơn khi mọi người bước vào độ tuổi giữa ba mươi và kéo dài đến cuối đời. Anne MacGregor cho biết: "Tình trạng này rất hỗn loạn ở hai giai đoạn cuối của độ tuổi sinh sản của phụ nữ".
Ở tuổi trưởng thành, nhiều phụ nữ bị đau nửa đầu cho biết họ bị đau nửa đầu liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Người ta cho rằng sự sụt giảm đột ngột của estradiol - một dạng estrogen mạnh - đóng vai trò quan trọng. Vài ngày trước khi hành kinh, được gọi là giai đoạn hoàng thể muộn, nồng độ estradiol giảm mạnh. Những phụ nữ dễ bị đau nửa đầu có xu hướng bị giảm estradiol nhanh hơn vào thời điểm hành kinh so với những phụ nữ không bị. Mặc dù estrogen cũng giảm vào thời điểm rụng trứng, nhưng tốc độ giảm không nhanh bằng, điều này có thể giải thích tại sao chứng đau nửa đầu không phổ biến vào thời điểm này. Vai trò của estrogen cũng được quan sát thấy ở những phụ nữ chuyển giới đang dùng liệu pháp hormone, những người có tần suất đau nửa đầu tương tự như phụ nữ dị tính.
Các giai đoạn estrogen dao động cũng liên quan đến chứng đau nửa đầu ở phụ nữ. Khi phụ nữ bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, giai đoạn chuyển tiếp dẫn đến mãn kinh, hormone trở nên đặc biệt thất thường. Anna MacGregor cho biết: "Những phụ nữ không bị đau nửa đầu do kinh nguyệt trước đó có nhiều khả năng bị đau nửa đầu trong thời kỳ tiền mãn kinh". Sau khi mãn kinh, một số người cảm thấy dễ chịu hơn. Richard Lipton, một bác sĩ thần kinh và dịch tễ học tại Cao đẳng Y khoa Albert Einstein ở New York (Mỹ) cho biết: "Nhưng điều quan trọng cần nói là các mô hình này có thể thay đổi, không phải ai cũng khỏe hơn".
Mối liên hệ giữa estrogen và chứng đau nửa đầu đã được ghi chép đầy đủ, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu đầy đủ về cách nó góp phần vào sự khởi phát và tiến triển của chứng đau nửa đầu. Richard Lipton, một bác sĩ thần kinh và dịch tễ học tại Cao đẳng Y khoa Albert Einstein ở New York (Mỹ) giải thích rằng chứng đau nửa đầu là một rối loạn đặc trưng bởi não nhạy cảm. Ông cho biết: "Khi tôi nói nhạy cảm, ý tôi là dễ bị các yếu tố ngoại sinh khiến chứng đau nửa đầu có khả năng xảy ra nhiều hơn". Một thứ gì đó như sự thay đổi hormone có thể gây ra phản ứng.
Nhưng estrogen không hoạt động một mình. Sự thay đổi nồng độ estrogen cũng ảnh hưởng đến các hormone khác như serotonin, thường bảo vệ chống lại chứng đau nửa đầu bằng cách làm giảm độ nhạy cảm với cơn đau. Khi nồng độ estrogen giảm, nồng độ serotonin cũng giảm, làm tăng khả năng bị đau nửa đầu. Các tác nhân kích hoạt cũng hoạt động song song. Khi đủ các yếu tố kết hợp với nhau—chẳng hạn như sự sụt giảm estrogen, kết hợp với tình trạng thiếu ngủ, ăn uống không điều độ, mất nước hoặc căng thẳng—một cơn đau có thể xảy ra.
Tương tác của estrogen với peptide liên quan đến gen calcitonin (CGRP) cũng làm phức tạp thêm tình hình. CGRP là một chất hóa học được các tế bào thần kinh sử dụng để giao tiếp với nhau, Richard Lipton giải thích. Nó làm giãn mạch máu và tăng lưu lượng máu, có liên quan đến sự khởi phát và cơn đau nửa đầu. Richard Lipton cho biết: "Chúng tôi biết rằng trong các cơn đau nửa đầu, nếu bạn lấy máu từ những người bị đau nửa đầu, nồng độ CGRP sẽ cao". Phụ nữ có nồng độ CGRP cao hơn nam giới và những thay đổi về nồng độ estrogen ảnh hưởng đến CGRP trong các đường dẫn truyền cơn đau của não. Nghiên cứu trên chuột cũng chỉ ra rằng phụ nữ phản ứng mạnh hơn với CGRP.
Nghiên cứu mới cho thấy progesterone, một loại hormone sinh dục khác, cũng có thể đóng vai trò trong chứng đau nửa đầu. Những phát hiện gần đây cho thấy việc kích hoạt các thụ thể progesterone trong não có thể làm tăng khả năng bị đau. Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Virginia của Mỹ đã điều trị cho chuột bằng nitroglycerin, một chất giãn mạch mô phỏng chứng đau nửa đầu. Sau đó, khi họ cho chuột dùng progesterone, họ thấy rằng nó khiến chúng dễ bị đau hơn - thể hiện qua việc chúng tránh ánh sáng và phản ứng với cảm giác châm chích.
Suchitra Joshi, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết vai trò của progesterone trong chứng đau nửa đầu đã bị bỏ qua trong nhiều năm và những phát hiện này "có thể cung cấp một mục tiêu tiềm năng để điều trị".
Nghiên cứu mới cũng đang lập bản đồ các thành phần di truyền có thể có đối với chứng đau nửa đầu ở phụ nữ và các cuộc điều tra cụ thể về giới tính khác đang được thúc đẩy, giúp giới khoa học hiểu rõ hơn về chứng đau nửa đầu. Ngay cả ngày nay, một yếu tố phân biệt giới tính vẫn tồn tại trong điều trị chứng đau nửa đầu, khi phụ nữ ít có khả năng được kê đơn thuốc hơn nam giới.
Richard Lipton cho biết: "Đôi khi, việc coi đây là bệnh của phụ nữ là một cách để bác bỏ nó". Mặc dù phụ nữ có nhiều người bị phải đi khám đau nửa đầu hơn và có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc chứng đau nửa đầu hơn, nhưng “nam giới được chẩn đoán mắc chứng đau nửa đầu có nhiều khả năng được điều trị hơn phụ nữ mắc chứng đau nửa đầu”.
