Một nghiên cứu mới đây cho thấy pin lithium có thể thải ra môi trường nhiều hóa chất hơn so với hiểu biết trước đây, làm trầm trọng thêm vấn đề ô nhiễm đất và nguồn nước.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature ngày 8/7 cho biết pin lithium-ion được sử dụng trong các thiết bị hàng ngày và lưu trữ năng lượng tái tạo có thể là nguồn phát thải "hóa chất vĩnh cửu".
"Hóa chất vĩnh cửu" là thuật ngữ chỉ sự tồn tại của hàng nghìn hợp chất polyfluoroalkyl (PFAS) khác nhau, trong đó có các chất có trong pin lithium. Trong nhiều thập kỷ, PFAS đã được sử dụng để tăng khả năng chống nước, bụi bẩn và nhiệt cho các thiết bị. Gần đây, một nhóm PFAS cụ thể được gọi là bis-perfluoroalkyl sulfonimid (bis-FASIs) đã được sử dụng làm chất điện phân và kết dính trong pin lithium.
Theo nghiên cứu, các bis-FASI đang xuất hiện ngày càng nhiều trong đất, trầm tích, nước và tuyết xung quanh các cơ sở sản xuất pin trên toàn cầu. Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy bis-FASI trong chất lỏng rò rỉ từ bãi chôn lấp pin.
Điều này cho thấy pin lithium là một tác nhân tiềm ẩn gây ô nhiễm hóa học lâu dài, từ khi được tạo ra cho đến khi bị phân hủy hoàn toàn.
Jennifer Guelfo, tác giả chính của nghiên cứu và phó Giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Công nghệ Texas, cho biết: "Nghiên cứu về tác hại của pin lithium-ion chắc chắn không nhằm mục đích chống lại năng lượng sạch hay năng lượng bền vững. Nó được thực hiện để nhấn mạnh rằng chúng ta cần đánh giá rủi ro môi trường của những thứ con người đang sử dụng hàng ngày".
Hiện chưa có quy định cụ thể nào về xử lý loại hóa chất này vì chúng chưa được sử dụng phổ biến như các loại PFAS khác. Hơn nữa, PFAS hiện diện trong rất nhiều vật dụng, từ chảo chống dính, bao bì thực phẩm, chất bảo vệ vải cho đến chỉ nha khoa, khiến tác hại của chúng đối với môi trường và sức khỏe con người thường bị xem nhẹ.
Jennifer Guelfo cho biết thêm: "Tôi cho rằng chúng ta nên chủ động giảm thiểu việc phát thải PFAS ra môi trường thay vì chờ đợi thêm nhiều nghiên cứu về độc tính và tác hại nghiêm trọng của chúng đối với sức khỏe".
Pin lithium ngày càng được ưa chuộng trong ngành xe điện và năng lượng sạch. Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm 17 loại pin khác nhau được sử dụng trong máy tính xách tay, điện thoại thông minh, máy tính bảng, xe điện và phát hiện bis-FASI trong 11 loại.
Daniel Jones, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu PFAS của Đại học bang Michigan, nhận định: "Nghiên cứu này thu hút sự chú ý đến một loại hóa chất PFAS thường bị bỏ quên và cho thấy rằng nó có thể dễ dàng được tìm thấy trong môi trường. Điều quan trọng nữa là nghiên cứu đã nâng cao nhận thức về tác động của pin lithium trong suốt vòng đời của chúng".
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature ngày 8/7 cho biết pin lithium-ion được sử dụng trong các thiết bị hàng ngày và lưu trữ năng lượng tái tạo có thể là nguồn phát thải "hóa chất vĩnh cửu".
"Hóa chất vĩnh cửu" là thuật ngữ chỉ sự tồn tại của hàng nghìn hợp chất polyfluoroalkyl (PFAS) khác nhau, trong đó có các chất có trong pin lithium. Trong nhiều thập kỷ, PFAS đã được sử dụng để tăng khả năng chống nước, bụi bẩn và nhiệt cho các thiết bị. Gần đây, một nhóm PFAS cụ thể được gọi là bis-perfluoroalkyl sulfonimid (bis-FASIs) đã được sử dụng làm chất điện phân và kết dính trong pin lithium.
Theo nghiên cứu, các bis-FASI đang xuất hiện ngày càng nhiều trong đất, trầm tích, nước và tuyết xung quanh các cơ sở sản xuất pin trên toàn cầu. Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy bis-FASI trong chất lỏng rò rỉ từ bãi chôn lấp pin.
Điều này cho thấy pin lithium là một tác nhân tiềm ẩn gây ô nhiễm hóa học lâu dài, từ khi được tạo ra cho đến khi bị phân hủy hoàn toàn.
Jennifer Guelfo, tác giả chính của nghiên cứu và phó Giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Công nghệ Texas, cho biết: "Nghiên cứu về tác hại của pin lithium-ion chắc chắn không nhằm mục đích chống lại năng lượng sạch hay năng lượng bền vững. Nó được thực hiện để nhấn mạnh rằng chúng ta cần đánh giá rủi ro môi trường của những thứ con người đang sử dụng hàng ngày".
Hiện chưa có quy định cụ thể nào về xử lý loại hóa chất này vì chúng chưa được sử dụng phổ biến như các loại PFAS khác. Hơn nữa, PFAS hiện diện trong rất nhiều vật dụng, từ chảo chống dính, bao bì thực phẩm, chất bảo vệ vải cho đến chỉ nha khoa, khiến tác hại của chúng đối với môi trường và sức khỏe con người thường bị xem nhẹ.
Jennifer Guelfo cho biết thêm: "Tôi cho rằng chúng ta nên chủ động giảm thiểu việc phát thải PFAS ra môi trường thay vì chờ đợi thêm nhiều nghiên cứu về độc tính và tác hại nghiêm trọng của chúng đối với sức khỏe".
Pin lithium ngày càng được ưa chuộng trong ngành xe điện và năng lượng sạch. Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm 17 loại pin khác nhau được sử dụng trong máy tính xách tay, điện thoại thông minh, máy tính bảng, xe điện và phát hiện bis-FASI trong 11 loại.
Daniel Jones, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu PFAS của Đại học bang Michigan, nhận định: "Nghiên cứu này thu hút sự chú ý đến một loại hóa chất PFAS thường bị bỏ quên và cho thấy rằng nó có thể dễ dàng được tìm thấy trong môi trường. Điều quan trọng nữa là nghiên cứu đã nâng cao nhận thức về tác động của pin lithium trong suốt vòng đời của chúng".
