Homelander The Seven
I will laser every f****** one of you!
Khoảng 10 năm trước, thị trường game smartphone Nhật Bản đã trải qua một "thời kỳ hoàng kim" thực sự. "Puzzle & Dragons" của GungHo (2012) và "Monster Strike" của MIXI (2013) đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của cả nước, hình ảnh mọi người say sưa chơi game trên smartphone đã trở thành một phần cuộc sống thường ngày. Nhưng giờ đây, không khí trong ngành đã hoàn toàn thay đổi. Một cảm giác bế tắc đang bao trùm, với việc "không có siêu phẩm mới nào ra đời" và "các tựa game nổi tiếng liên tục thông báo ngừng hoạt động".
Thị trường game nội dung của Nhật Bản vẫn là một thị trường khổng lồ, ước tính đạt 2.39 nghìn tỷ Yên vào năm 2024. Tuy nhiên, khi nhìn vào thị trường game smartphone đơn lẻ, bức tranh lại hoàn toàn khác. Dữ liệu từ CESA cho thấy, sau khi đạt đỉnh 1.3 nghìn tỷ Yên vào năm 2021, thị trường này đã giảm liên tiếp trong hai năm. Một báo cáo khác từ Sensor Tower cũng chỉ ra rằng doanh thu từ mua hàng trong ứng dụng (IAP) trong nửa đầu năm 2024 đã giảm 17% so với cùng kỳ, xuống còn 5.3 tỷ USD, một phần do ảnh hưởng của đồng Yên yếu.
Những con số này cho thấy thị trường game smartphone Nhật Bản đã kết thúc giai đoạn tăng trưởng nóng và bước vào một thị trường bão hòa, nơi sự cạnh tranh giành giật một "chiếc bánh" không còn lớn hơn đang ngày càng trở nên khốc liệt.
Cùng với áp lực từ bên ngoài, áp lực từ bên trong cũng đang làm xói mòn lợi nhuận. Chi phí sản xuất đã tăng vọt một cách chóng mặt. Nếu như vào năm 2014, chi phí phát triển trung bình cho một tựa game smartphone lớn là khoảng 100 triệu Yên, thì theo dữ liệu của "Famitsu Mobile Game White Paper 2025", con số này vào năm 2024 đã lên tới 492 triệu Yên, tăng gấp 4.7 lần. Con số này tương đương, thậm chí vượt qua cả chi phí phát triển của một số game console. Đối với các tựa game AAA đa nền tảng, con số này còn lớn hơn nhiều. Ví dụ, "Genshin Impact" của miHoYo được cho là có chi phí phát triển ban đầu hơn 100 triệu USD, chi phí vận hành hàng năm lên tới hơn 22 tỷ Yên.
Nguyên nhân chính đằng sau sự leo thang chi phí này là sự cải thiện vượt bậc về hiệu năng của smartphone. Trong 10 năm qua, hiệu năng của smartphone đã tăng lên một cách chóng mặt, cùng với đó, yêu cầu của người dùng về chất lượng đồ họa cũng đã tăng lên ngang tầm với các máy console như PlayStation hay Nintendo Switch.
Ngay cả khi đã bỏ ra một khoản chi phí ban đầu khổng lồ để phát hành game, đó vẫn chưa phải là kết thúc. Mô hình kinh doanh chủ đạo hiện nay là "Game as a Service" (GaaS), đòi hỏi các bản cập nhật liên tục để giữ chân người dùng và tạo ra doanh thu. Điều này đặt một gánh nặng không ngừng lên đội ngũ phát triển.
Họ phải đối mặt với một mâu thuẫn: vừa phải "cung cấp dịch vụ liên tục" vừa phải "giải quyết nợ kỹ thuật". Nợ kỹ thuật là tình trạng phát sinh khi các quyết định thiết kế hoặc mã nguồn không hiệu quả được đưa ra trong ngắn hạn, dẫn đến việc sửa đổi và bổ sung tính năng trong tương lai trở nên khó khăn và tốn kém hơn. Những tựa game đã hoạt động gần 10 năm rất dễ trở thành một "khối nợ kỹ thuật" khổng lồ, hệ thống trở nên cực kỳ phức tạp và cồng kềnh.
Một ví dụ điển hình cho vấn đề này là sự thay đổi chiến lược của Square Enix. Vào năm 2025, công ty đã thông báo ngừng hoạt động nhiều tựa game lâu năm như "Dragon Quest of the Stars" và "Final Fantasy Brave Exvius". Lý do được đưa ra là "sự phức tạp của môi trường phát triển", một dấu hiệu cho thấy nợ kỹ thuật đã đạt đến giới hạn.
"Kỷ băng hà" không chỉ đơn thuần thu hẹp thị trường mà là một trạng thái mà ở đó, sự sáng tạo tự do như trước đây trở nên khó khăn hơn do sự phức tạp hóa và độc quyền hóa của cấu trúc ngành. Để tồn tại, các công ty game smartphone sẽ phải nhắm đến thị trường toàn cầu ngay từ đầu, áp dụng các mô hình kinh doanh đa dạng như hybrid monetization hay subscription, triệt để tận dụng AI để tối ưu hóa quá trình phát triển và giảm chi phí.
Một xu hướng đáng chú ý khác là việc "nền tảng hóa các tựa game cụ thể". Những tựa game như "Fortnite" đã vượt ra ngoài khuôn khổ của một trò chơi, trở thành một nền tảng nơi người dùng có thể tham gia các buổi hòa nhạc, xem phim và thậm chí là tạo ra và kiếm tiền từ các trò chơi của riêng mình. Việc các nhà phát triển tận dụng những nền tảng có sẵn hàng triệu người dùng này có thể trở thành một làn sóng lớn, giúp giảm đáng kể chi phí sản xuất và marketing.
Dù sao đi nữa, "thời kỳ hoàng kim" của game smartphone những năm 2010 đã kết thúc. Thị trường đã bão hòa và đang bắt đầu thu hẹp một cách từ từ. Những "mỏ vàng" mới có lẽ sẽ không còn nằm trong các cửa hàng ứng dụng truyền thống nữa.
Thị trường bão hòa
Thị trường game nội dung của Nhật Bản vẫn là một thị trường khổng lồ, ước tính đạt 2.39 nghìn tỷ Yên vào năm 2024. Tuy nhiên, khi nhìn vào thị trường game smartphone đơn lẻ, bức tranh lại hoàn toàn khác. Dữ liệu từ CESA cho thấy, sau khi đạt đỉnh 1.3 nghìn tỷ Yên vào năm 2021, thị trường này đã giảm liên tiếp trong hai năm. Một báo cáo khác từ Sensor Tower cũng chỉ ra rằng doanh thu từ mua hàng trong ứng dụng (IAP) trong nửa đầu năm 2024 đã giảm 17% so với cùng kỳ, xuống còn 5.3 tỷ USD, một phần do ảnh hưởng của đồng Yên yếu.
Những con số này cho thấy thị trường game smartphone Nhật Bản đã kết thúc giai đoạn tăng trưởng nóng và bước vào một thị trường bão hòa, nơi sự cạnh tranh giành giật một "chiếc bánh" không còn lớn hơn đang ngày càng trở nên khốc liệt.
Cùng với áp lực từ bên ngoài, áp lực từ bên trong cũng đang làm xói mòn lợi nhuận. Chi phí sản xuất đã tăng vọt một cách chóng mặt. Nếu như vào năm 2014, chi phí phát triển trung bình cho một tựa game smartphone lớn là khoảng 100 triệu Yên, thì theo dữ liệu của "Famitsu Mobile Game White Paper 2025", con số này vào năm 2024 đã lên tới 492 triệu Yên, tăng gấp 4.7 lần. Con số này tương đương, thậm chí vượt qua cả chi phí phát triển của một số game console. Đối với các tựa game AAA đa nền tảng, con số này còn lớn hơn nhiều. Ví dụ, "Genshin Impact" của miHoYo được cho là có chi phí phát triển ban đầu hơn 100 triệu USD, chi phí vận hành hàng năm lên tới hơn 22 tỷ Yên.
Nguyên nhân chính đằng sau sự leo thang chi phí này là sự cải thiện vượt bậc về hiệu năng của smartphone. Trong 10 năm qua, hiệu năng của smartphone đã tăng lên một cách chóng mặt, cùng với đó, yêu cầu của người dùng về chất lượng đồ họa cũng đã tăng lên ngang tầm với các máy console như PlayStation hay Nintendo Switch.
Đóng băng suốt 10 năm
Ngay cả khi đã bỏ ra một khoản chi phí ban đầu khổng lồ để phát hành game, đó vẫn chưa phải là kết thúc. Mô hình kinh doanh chủ đạo hiện nay là "Game as a Service" (GaaS), đòi hỏi các bản cập nhật liên tục để giữ chân người dùng và tạo ra doanh thu. Điều này đặt một gánh nặng không ngừng lên đội ngũ phát triển.
Họ phải đối mặt với một mâu thuẫn: vừa phải "cung cấp dịch vụ liên tục" vừa phải "giải quyết nợ kỹ thuật". Nợ kỹ thuật là tình trạng phát sinh khi các quyết định thiết kế hoặc mã nguồn không hiệu quả được đưa ra trong ngắn hạn, dẫn đến việc sửa đổi và bổ sung tính năng trong tương lai trở nên khó khăn và tốn kém hơn. Những tựa game đã hoạt động gần 10 năm rất dễ trở thành một "khối nợ kỹ thuật" khổng lồ, hệ thống trở nên cực kỳ phức tạp và cồng kềnh.
Một ví dụ điển hình cho vấn đề này là sự thay đổi chiến lược của Square Enix. Vào năm 2025, công ty đã thông báo ngừng hoạt động nhiều tựa game lâu năm như "Dragon Quest of the Stars" và "Final Fantasy Brave Exvius". Lý do được đưa ra là "sự phức tạp của môi trường phát triển", một dấu hiệu cho thấy nợ kỹ thuật đã đạt đến giới hạn.
Tương lai nào cho game di động Nhật Bản?
"Kỷ băng hà" không chỉ đơn thuần thu hẹp thị trường mà là một trạng thái mà ở đó, sự sáng tạo tự do như trước đây trở nên khó khăn hơn do sự phức tạp hóa và độc quyền hóa của cấu trúc ngành. Để tồn tại, các công ty game smartphone sẽ phải nhắm đến thị trường toàn cầu ngay từ đầu, áp dụng các mô hình kinh doanh đa dạng như hybrid monetization hay subscription, triệt để tận dụng AI để tối ưu hóa quá trình phát triển và giảm chi phí.
Một xu hướng đáng chú ý khác là việc "nền tảng hóa các tựa game cụ thể". Những tựa game như "Fortnite" đã vượt ra ngoài khuôn khổ của một trò chơi, trở thành một nền tảng nơi người dùng có thể tham gia các buổi hòa nhạc, xem phim và thậm chí là tạo ra và kiếm tiền từ các trò chơi của riêng mình. Việc các nhà phát triển tận dụng những nền tảng có sẵn hàng triệu người dùng này có thể trở thành một làn sóng lớn, giúp giảm đáng kể chi phí sản xuất và marketing.
Dù sao đi nữa, "thời kỳ hoàng kim" của game smartphone những năm 2010 đã kết thúc. Thị trường đã bão hòa và đang bắt đầu thu hẹp một cách từ từ. Những "mỏ vàng" mới có lẽ sẽ không còn nằm trong các cửa hàng ứng dụng truyền thống nữa.
