Long Bình
Writer
Tiếng rít chói tai phát ra khi kim loại cọ xát vào nhau, dù quen thuộc nhưng lại ẩn chứa một cơ chế vật lý thú vị. Từ tiếng kẽo kẹt của cánh cửa kim loại đến âm thanh sắc bén khi phanh xe, hiện tượng này đều bắt nguồn từ những rung động siêu nhỏ và sự ma sát giữa các bề mặt kim loại.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính tạo ra tiếng rít kim loại là hiện tượng "dính-trượt" (stick-slip). Hiện tượng này xảy ra khi chất bôi trơn giữa hai bề mặt kim loại bị ép ra dưới áp lực cao, khiến chúng liên tục bám dính rồi trượt lên nhau. Mỗi lần trượt, một lượng năng lượng được giải phóng, tạo ra rung động và phát ra âm thanh.
Vật liệu kim loại có đặc tính cứng và đặc, khiến chúng trở thành "bộ khuếch đại" âm thanh hiệu quả. Sóng âm trong kim loại di chuyển nhanh hơn và với biên độ lớn hơn so với các vật liệu khác, tạo ra tiếng rít lớn và vang xa. Chính vì vậy, tiếng rít của tàu điện ngầm, với áp lực, tốc độ và kích thước lớn hơn, sẽ chói tai hơn nhiều so với tiếng rít của bản lề cửa.
Tiếng rít kim loại, tuy gây khó chịu trong một số trường hợp, lại là một hiện tượng vật lý thú vị và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống. Hiểu rõ cơ chế hình thành tiếng rít giúp chúng ta có thể kiểm soát và ứng dụng nó hiệu quả hơn, từ việc bôi trơn bản lề cửa đến việc đảm bảo an toàn cho hệ thống tàu điện ngầm.
Tại sao khi kim loại cọ xát lại tạo ra tiếng rít?
Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính tạo ra tiếng rít kim loại là hiện tượng "dính-trượt" (stick-slip). Hiện tượng này xảy ra khi chất bôi trơn giữa hai bề mặt kim loại bị ép ra dưới áp lực cao, khiến chúng liên tục bám dính rồi trượt lên nhau. Mỗi lần trượt, một lượng năng lượng được giải phóng, tạo ra rung động và phát ra âm thanh.
Vật liệu kim loại có đặc tính cứng và đặc, khiến chúng trở thành "bộ khuếch đại" âm thanh hiệu quả. Sóng âm trong kim loại di chuyển nhanh hơn và với biên độ lớn hơn so với các vật liệu khác, tạo ra tiếng rít lớn và vang xa. Chính vì vậy, tiếng rít của tàu điện ngầm, với áp lực, tốc độ và kích thước lớn hơn, sẽ chói tai hơn nhiều so với tiếng rít của bản lề cửa.
Cách nào giúp khắc phục tiếng rít của kim loại?
Có hai cách chính để loại bỏ tiếng rít kim loại, trong đó bao gồm giảm tải trọng tại điểm tiếp xúc hoặc tăng cường bôi trơn. Đối với bản lề cửa, việc bôi trơn bằng WD-40 có thể giảm ma sát và hạn chế tiếng rít. Tuy nhiên, đối với tàu điện ngầm, tiếng rít lại đóng vai trò quan trọng trong việc tăng ma sát, giúp tàu dừng và tăng tốc an toàn. Việc bôi trơn đường ray có thể giảm tiếng ồn nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.Tiếng rít kim loại, tuy gây khó chịu trong một số trường hợp, lại là một hiện tượng vật lý thú vị và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống. Hiểu rõ cơ chế hình thành tiếng rít giúp chúng ta có thể kiểm soát và ứng dụng nó hiệu quả hơn, từ việc bôi trơn bản lề cửa đến việc đảm bảo an toàn cho hệ thống tàu điện ngầm.
