Nguyễn Hoàng
Intern Writer
Tại sao sao Hỏa từng có sông hồ mà giờ lại hóa sa mạc lạnh lẽo? Một nghiên cứu mới có thể đã tìm ra lời giải
Nếu sao Hỏa từng có sông, có hồ, có những thung lũng hằn vết nước chảy thì tại sao ngày nay nơi đó lại chỉ là một vùng hoang lạnh khô cằn? Đây không chỉ là một thắc mắc mang tính tò mò, mà là một câu hỏi nền tảng trong ngành khoa học hành tinh: điều gì khiến sao Hỏa từ một nơi từng có nước trở thành sa mạc khô lạnh như hiện nay? Và vì sao Trái Đất vẫn giữ được điều kiện sống, còn sao Hỏa thì không?
Một nghiên cứu mới do nhà khoa học Edwin Kite thuộc Đại học Chicago đứng đầu, vừa công bố trên tạp chí Nature, đưa ra một cách lý giải mới, dựa vào dữ liệu từ tàu thăm dò Curiosity của NASA. Câu chuyện lần này không chỉ giúp giải đáp bí ẩn về khí hậu sao Hỏa mà còn hé lộ lý do vì sao Trái Đất là một hành tinh "may mắn" giữ được sự sống lâu dài.
Lý do là khi nước xuất hiện, nó thúc đẩy phản ứng hóa học làm carbon dioxide, một loại khí nhà kính quan trọng, bị “khóa” lại trong đá carbonate. Và vì sao Hỏa không còn núi lửa hoạt động mạnh như Trái Đất để "nhả" CO₂ trở lại bầu khí quyển, nên lượng khí nhà kính ngày càng cạn kiệt. Hệ quả là hành tinh này nhanh chóng nguội đi và quay trở lại tình trạng sa mạc lạnh.
Nói cách khác, sao Hỏa giống như một hệ thống "tự điều chỉnh để trở thành sa mạc". Ngược lại, Trái Đất có một chu trình cân bằng rất tinh vi, khi CO₂ bị hấp thụ và thải ra đều đặn qua núi lửa, đại dương và các quá trình địa chất khác. Chính nhờ chu trình này mà Trái Đất giữ được khí hậu ổn định hàng triệu năm.
Câu trả lời đơn giản nhất là CO₂ đã bị hút vào trong đá, nhưng mãi đến khi Curiosity leo lên núi Sharp, các nhà khoa học mới thực sự tìm thấy bằng chứng địa chất cho điều đó. Giờ đây, họ có thể xây dựng mô hình cho thấy sao Hỏa có thể từng trải qua các chu kỳ ngắn có nước, sau đó là hàng trăm triệu năm khô hạn, quá dài để sự sống kịp thích nghi.
Đây là mảnh ghép mà các nhà khoa học gọi là “ngôi mộ của bầu khí quyển”, nơi khí CO₂ bị chôn vùi, và cùng với nó là giấc mơ về một hành tinh từng có thể sống được.
Nghiên cứu không chỉ giúp hiểu rõ hơn về sao Hỏa mà còn khiến chúng ta nhìn lại sự mong manh của chính Trái Đất. Điều kiện sống không phải thứ "tự nhiên mà có", mà là kết quả của những chu trình tinh vi và lâu dài. Nếu Trái Đất mất đi sự cân bằng này, liệu chúng ta có đi theo con đường của sao Hỏa?
Đây cũng là lời nhắc rằng việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất không chỉ cần tìm nơi từng có nước, mà còn phải hiểu xem hành tinh đó có khả năng duy trì điều kiện sống lâu dài hay không. (ScitechDaily)
Nếu sao Hỏa từng có sông, có hồ, có những thung lũng hằn vết nước chảy thì tại sao ngày nay nơi đó lại chỉ là một vùng hoang lạnh khô cằn? Đây không chỉ là một thắc mắc mang tính tò mò, mà là một câu hỏi nền tảng trong ngành khoa học hành tinh: điều gì khiến sao Hỏa từ một nơi từng có nước trở thành sa mạc khô lạnh như hiện nay? Và vì sao Trái Đất vẫn giữ được điều kiện sống, còn sao Hỏa thì không?
Một nghiên cứu mới do nhà khoa học Edwin Kite thuộc Đại học Chicago đứng đầu, vừa công bố trên tạp chí Nature, đưa ra một cách lý giải mới, dựa vào dữ liệu từ tàu thăm dò Curiosity của NASA. Câu chuyện lần này không chỉ giúp giải đáp bí ẩn về khí hậu sao Hỏa mà còn hé lộ lý do vì sao Trái Đất là một hành tinh "may mắn" giữ được sự sống lâu dài.
Sao Hỏa: ấm lên tạm thời, rồi tự "kéo màn sa mạc" trở lại
Theo nhóm nghiên cứu, sao Hỏa từng có những giai đoạn khí hậu ấm lên, nhưng đó chỉ là những “khoảnh khắc” ngắn trong lịch sử hành tinh này. Những giai đoạn ấm tạm thời ấy được cho là do ánh sáng Mặt Trời tăng dần theo thời gian. Tuy nhiên, vì sao Hỏa không có hệ thống cân bằng khí hậu mạnh mẽ như Trái Đất, nên ngay khi có nước lỏng, hành tinh này bắt đầu "tự hủy diệt" điều kiện sống của mình.Lý do là khi nước xuất hiện, nó thúc đẩy phản ứng hóa học làm carbon dioxide, một loại khí nhà kính quan trọng, bị “khóa” lại trong đá carbonate. Và vì sao Hỏa không còn núi lửa hoạt động mạnh như Trái Đất để "nhả" CO₂ trở lại bầu khí quyển, nên lượng khí nhà kính ngày càng cạn kiệt. Hệ quả là hành tinh này nhanh chóng nguội đi và quay trở lại tình trạng sa mạc lạnh.
Tảng đá carbonat và dấu vết bầu khí quyển thất lạc
Phát hiện mang tính bước ngoặt giúp củng cố giả thuyết trên đến từ chính Curiosity. Tàu thăm dò này vừa phát hiện đá giàu khoáng chất carbonate trên sườn núi Sharp, điều mà các nhà khoa học đã tìm kiếm suốt nhiều năm. Trước đó, ai cũng biết để từng có nước, sao Hỏa phải sở hữu bầu khí quyển dày, giàu CO₂. Nhưng nếu ngày nay khí quyển đó biến mất, thì câu hỏi đặt ra là: nó đã đi đâu?Câu trả lời đơn giản nhất là CO₂ đã bị hút vào trong đá, nhưng mãi đến khi Curiosity leo lên núi Sharp, các nhà khoa học mới thực sự tìm thấy bằng chứng địa chất cho điều đó. Giờ đây, họ có thể xây dựng mô hình cho thấy sao Hỏa có thể từng trải qua các chu kỳ ngắn có nước, sau đó là hàng trăm triệu năm khô hạn, quá dài để sự sống kịp thích nghi.
Đây là mảnh ghép mà các nhà khoa học gọi là “ngôi mộ của bầu khí quyển”, nơi khí CO₂ bị chôn vùi, và cùng với nó là giấc mơ về một hành tinh từng có thể sống được.
Nghiên cứu không chỉ giúp hiểu rõ hơn về sao Hỏa mà còn khiến chúng ta nhìn lại sự mong manh của chính Trái Đất. Điều kiện sống không phải thứ "tự nhiên mà có", mà là kết quả của những chu trình tinh vi và lâu dài. Nếu Trái Đất mất đi sự cân bằng này, liệu chúng ta có đi theo con đường của sao Hỏa?
Đây cũng là lời nhắc rằng việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất không chỉ cần tìm nơi từng có nước, mà còn phải hiểu xem hành tinh đó có khả năng duy trì điều kiện sống lâu dài hay không. (ScitechDaily)
