Vũ khí sát thủ của Ukraine và chuyến thăm bất ngờ của Nga tới Bắc Kinh

[Tháp rơi tự do]

Cuộc xung đột Nga – Ukraine tiếp tục diễn biến khó lường. Trong khi Kiev bất ngờ công bố loại vũ khí tầm xa được cho là có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, thì giới lãnh đạo cấp cao Moscow lại lặng lẽ sang Trung Quốc để bàn bạc những vấn đề quan trọng. Hai động thái này xảy ra gần như cùng lúc, khiến cục diện vốn căng thẳng càng thêm phức tạp.

Thế trận rối ren và sự xuất hiện của “Hỏa Liệt Điểu”​

Trên chiến trường, Nga tuyên bố đã gây thiệt hại nặng cho quân đội Ukraine với gần một vạn binh sĩ thương vong chỉ trong vòng một tuần. Quân Nga đang đẩy mạnh tấn công ở hướng Donetsk, khiến phòng tuyến Ukraine đứng trước nguy cơ vỡ trận. Hiện Moscow kiểm soát khoảng một phần năm lãnh thổ Ukraine, trong khi Kiev chưa có đủ khả năng quân sự hay ngoại giao để buộc đối phương rút lui.

Trong bối cảnh ấy, Ukraine công bố loại vũ khí nội địa mới mang tên “Hỏa Liệt Điểu” – một loại tên lửa hành trình có tầm bắn tới 3000 km, mang đầu đạn 1 tấn, tốc độ gần 900 km/h và được dẫn đường bằng hệ thống kết hợp. Kiev khẳng định loại tên lửa này đã được sản xuất hàng loạt, song giới phân tích phương Tây nghi ngờ năng lực công nghiệp quốc phòng của Ukraine đủ để duy trì sản lượng lớn.

Ngoài ra, nhiều loại vũ khí tầm xa khác cũng được cải tiến như “Neptune” với khả năng đánh mục tiêu trên đất liền ở khoảng cách 1000 km, hay tên lửa “Grim-2” có tầm bắn 500 km. Dù vậy, sự thiếu hụt nhân lực, nguyên liệu và cơ sở sản xuất khiến công suất thực tế khó đáp ứng yêu cầu chiến trường.

Khi phương Tây không còn là chỗ dựa vững chắc​

Sở dĩ Ukraine ráo riết phát triển “vũ khí quốc sản” là vì nguồn viện trợ từ Mỹ và châu Âu không còn dồi dào như trước. Tên lửa tầm xa ATACMS của Mỹ phải có sự phê chuẩn trước mỗi lần sử dụng, hầu hết yêu cầu tấn công vào lãnh thổ Nga đều bị từ chối. Liên minh hơn 30 nước châu Âu cam kết hỗ trợ Kiev nhưng trên thực tế chỉ dừng lại ở tuyên bố. Thậm chí, Đức lên kế hoạch cắt giảm 40% viện trợ quân sự vào năm 2025, còn Pháp chủ yếu cung cấp các khoản vay phải hoàn trả.

Trong điều kiện ấy, lực lượng tiền tuyến Ukraine nhiều lần than phiền rằng không có đủ hỏa lực tầm xa để che chắn, khiến binh sĩ như “bầy cừu trần trụi” trước hỏa lực pháo binh Nga.

Nga tìm đến Trung Quốc​

Nếu Ukraine tìm cách xoay sở bằng vũ khí mới, thì Nga lại chọn hướng củng cố ngoại giao. Ngày 25/8, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga, ông Volodin, đã tới Bắc Kinh tham dự cuộc họp hợp tác giữa nghị viện hai nước. Chương trình nghị sự bao gồm đối phó các lệnh trừng phạt, mở rộng hợp tác kinh tế và tăng cường giao lưu nhân văn.

Moscow coi Bắc Kinh là đối tác đáng tin cậy nhất trong bối cảnh bị phương Tây cô lập. Trung Quốc vừa là thị trường năng lượng khổng lồ, vừa là đối tác thương mại chiến lược. Đặc biệt, với tư cách thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Trung Quốc được kỳ vọng có thể đóng vai trò trung gian trong tiến trình hòa bình.

Những toan tính phía sau​

Giới quan sát cho rằng chuyến thăm này nhằm ba mục tiêu: Nga muốn khẳng định lập trường đàm phán, trong đó yêu cầu Ukraine chấp nhận thực tế lãnh thổ hiện do Moscow kiểm soát; thúc đẩy Trung Quốc tham gia vào bất kỳ cơ chế bảo đảm an ninh nào để tạo thế cân bằng với Mỹ và châu Âu; đồng thời mở rộng hợp tác về năng lượng, tài chính và thậm chí cả kịch bản tái thiết Ukraine sau chiến tranh với mô hình “an ninh Nga + kinh tế Trung Quốc”.

Trong 10 – 15 ngày tới, tình hình có thể có bước ngoặt: Ukraine buộc phải đưa ra phương án cụ thể về cơ chế bảo đảm an ninh, còn kết quả chuyến thăm Bắc Kinh của lãnh đạo Nga sẽ dần được hé lộ. Nếu Nga và Trung Quốc đạt được đồng thuận, cán cân đàm phán sẽ nghiêng về phía Moscow, đồng thời mở đường cho Bắc Kinh tham gia sâu hơn vào tiến trình hòa bình.

Ngược lại, Tổng thống Zelensky rơi vào thế khó: mặt trận suy yếu, nội bộ chia rẽ, nguồn viện trợ phương Tây suy giảm, trong khi áp lực đàm phán lại tăng cao. Câu chuyện Ukraine, xét đến cùng, vẫn là bài học về sự tổn thương của một quốc gia nhỏ khi bị cuốn vào cuộc cạnh tranh địa chính trị của các cường quốc. Và muốn có hòa bình bền vững, cần đến vai trò trung gian thực sự cân bằng – mà nhiều con mắt đang hướng về Trung Quốc.

#chiếntranhngavàukraine