Bao bì Tetra Pak và ẩn số 4.0

Nhà sản xuất bao bì lớn nhất thế giới chuyển đổi mô hình 4.0 với tư duy bảo tồn thế giới tự nhiên.

Một cựu quân nhân người Thụy Điển cố cắt nghĩa cho tôi về hệ thống vận hành các khoang tàu ngầm chằng chịt dây nối cùng những bộ điều khiển phức tạp không mấy cảm xúc. Nếu không chứng kiến tận mắt, người ta khó có thể hình dung những khoang chật hẹp của chiến tàu thời xa xưa, chỉ dường như dành cho vài người đứng, lại có thể là nơi sinh hoạt, làm việc, ăn ngủ nghỉ của hàng chục thủy thủ, kỹ sư trong điều kiện khắc nghiệt nhất. Bên ngoài khoang tàu, không gian rộng lớn vẫn lặng im, hàng trăm máy móc công nghiệp, thiết bị, xe, máy bay vẫn bất động như chứng nhân đầy kiêu hãnh của nhân loại suốt 3 giai đoạn công nghiệp lớn của thế giới.

Trong khi mỗi khoảnh khắc người cựu quân nhân giữ lại kỷ niệm vàng son tại Viện Bảo tàng công nghệ ở thành phố Malmö, thì cách đó không xa, tại Lund, hàng ngàn kỹ sư của nhà máy Tetra Pak đang tham vọng biến giấc mơ của cuộc cách mạng công nghiệp mới mang tên 4.0 một lần nữa trở thành niềm tự hào của người châu Âu.

Tại nơi chứa đựng cảm hứng bất tận của hàng triệu hộp giấy đủ hình dạng và màu sắc, cô nhân viên xinh đẹp Tetra Pak mời tôi một ly vang nồng nàn, một loại từ Argentina không phải được đóng chai thủy tinh như thường thấy, mà từ chiếc hộp giấy màu đỏ tím đẹp mắt, với lý giải mùi vị được cất giữ hoàn hảo ngay cả khi được đóng trong loại hộp giấy này. Trên kệ là hàng ngàn mẫu hộp giấy thực phẩm, thức uống đủ mọi hình dáng, màu sắc khác bắt mắt người xem, trong đó có cả đại diện đến từ Việt Nam: hộp sữa giấy Vinamilk.

Tetra Pak là đối tác quan trọng của Vinamilk trong dự án siêu nhà máy sữa mega được xây dựng cách đây vài năm được xem là lớn nhất Đông Nam Á. Công ty hàng đầu thị trường chứng khoán Việt Nam này được biết đến với siêu nhà máy sữa vận hành hoàn hảo với công nghệ không nhân công, chỉ sử dụng robot, dẫn đầu ứng dụng công nghệ 4.0. Và câu chuyện về Tetra Pak cũng trở nên rõ ràng hơn từ đây, không chỉ đơn giản là cung ứng bao bì sản phẩm, công ty này còn là đơn vị duy nhất trên thế giới trong các giải pháp tích hợp về công nghệ trong nhà máy chế biến, đóng gói, phân phối và sản xuất thực phẩm.

Câu hỏi đặt ra là vì sao Tetra Pak được xem là câu chuyện cảm hứng của các công ty có lịch sử lâu đời trước bản lề của giai đoạn công nghiệp 4.0? Kinh nghiệm của họ trong việc chuyển đổi mô hình kinh doanh mới có thể là bài học tham chiếu cho các công ty khác hay không?

Là doanh nghiệp tư nhân tự thân không niêm yết, Tetra Pak ghi dấu ấn quan trọng trong ngành công nghiệp thực phẩm khi trở thành đơn vị cung ứng lớn nhất thế giới hệ thống đóng gói thực phẩm dạng lỏng (sữa, các loại nước và các sản phẩm khác) khởi đầu từ những năm 1950. Đến năm 1991, công ty này đã mở rộng sang lĩnh vực cung cấp thiết bị chế biến thực phẩm dạng lỏng, thiết bị nhà máy và thiết vị sản xuất phô mai, sau đó là hoàn thiện việc cung ứng giải pháp chế biến cho 5 loại thực phẩm là sữa, phô mai, kem, nước giải khát và thực phẩm chế biến sẵn.

Hiện tại, đã có hơn 160 quốc gia đang sử dụng bao bì Tetra Pak, với 55 nhà máy sản xuất, 24.800 nhân viên, 368 thiết bị đóng gói và 2.266 thiết bị chế biến cung cấp cho khách hàng. Chỉ riêng năm 2017, doanh thu đạt 11 tỉ euro. Khi nhà sáng lập Ruben Rausing nói "bao bì phải mang đến nhiều giá trị hơn chi phí làm ra nó", điều đó cũng có ý nghĩa Tetra Pak cũng buộc phải chuyển đổi tầm nhìn kinh doanh trước sức ép của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 như bao ông lớn khác để giữ vững ngôi vị.

Có nhiều cách để biến mình thành "công ty 4.0" và Tiến sĩ Ruben cũng có cách riêng của ông. Tư duy của Ruben hay của Tetra Pak không khó để nhận ra ngay trong chính từng nhân viên công ty. Một số công ty chuyển đổi mô hình 4.0 bằng cách công nghệ hóa mọi dây chuyền sản xuất và phân phối, một số khác thì nỗ lực tận dụng chất xám trẻ cho các hoạt động ứng dụng sáng kiến công nghệ. Với tư duy của Tetra Pak, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bên cạnh vai trò chính của công nghệ vẫn không thể thiếu câu chuyện về sự sáng tạo và bảo vệ môi trường.

Hãy xem 3 yếu tố được gọi là các nguyên tố 4.0 của Tetra Pak gồm công nghệ, sáng tạo và môi trường hoạt động như thế nào. Tôi cố gắng lắng nghe và trải nghiệm sự giải thích không quá dễ hiểu của một kỹ sư tại bộ phận vận hành kỹ thuật thuộc nhà máy ở Lund (Thụy Điển) nói về những thứ thời thượng như internet vạn vật (Internet of Things - IoT), dữ liệu lớn (Big Data), phân tích dữ liệu (Data Analytics), ERP, trí tuệ nhân tạo (AI) và những gì tương tự đang ứng dụng tại Tetra Pak theo mô thức 4.0.

Nhưng điều làm tôi ngạc nhiên nhất là sự trải nghiệm hệ thống sản xuất của toàn bộ công ty này được nối nhau ở 4 thứ. Một là hệ thống truy xuất kỹ thuật cao cho phép nhà sản xuất và người tiêu dùng thế giới biết được sản phẩm được tạo ra ở đâu, đi về đâu và nhanh chóng giải quyết khi có sự cố, chúng được tập hợp và lưu trữ trong một dữ liệu khổng lồ hàng triệu đơn vị sản phẩm nhỏ tại các máy chủ trung tâm của Tetra Pak.

Hai là hệ thống bảo trì tiên đoán thông qua các dữ liệu mà biết được máy móc nào của khách hàng cần được bảo trì và bảo trì lập tức như thế nào. Ba là công nghệ dùng kính thực tế ảo (còn gọi là Hololens) cho phép các kỹ sư, nhân viên vận hành sản xuất khi đeo vào Hololens có thể giúp các chuyên gia trông thấy "vấn đề" theo thời gian thực từ xa để sửa chữa nhanh nhất. Bốn là cái gọi là cung ứng giải pháp "nhà máy thông minh" vận hành không người từ khâu nguyên liệu thô đến phân phối, bên cạnh áp dụng công nghệ "chùm tia điện tử cao tốc" tiên tiến nhất, giúp tiệt trùng hoàn toàn vi khuẩn trên bề mặt bao bì hiệu quả.;

Theo Nhịp Cầu Đầu Tư